پروردگارا، محققا تو تمام مردم را در روزی که هیچ شبهه در آن نیست جمع سازی، و هرگز خدا نقض وعده خویش نخواهد کرد.
پروردگارا! قطعاً تو در روزی که هیچ شکی در آن نیست، گردآورنده همه مردمی؛ مسلماً خدا خلف وعده نمی کند.
پروردگارا، به يقين، تو در روزى كه هيچ ترديدى در آن نيست، گردآورنده [جمله] مردمانى. قطعاً خداوند در وعده [خود] خلاف نمى‌كند.
اى پروردگار ما، تو مردم را در آن روزى كه هيچ شكى در آن نيست، گرد مى‌زورى. به يقين كه خدا از وعده تخلّف نكند.
پروردگارا! تو مردم را، برای روزی که تردیدی در آن نیست، جمع خواهی کرد؛ زیرا خداوند، از وعده خود، تخلّف نمی‌کند. (ما به تو و رحمت بی‌پایانت، و به وعده رستاخیز و قیامت ایمان داریم.)»
«9» رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ
(راسخان علم در ادامه دعا گويند:) پروردگارا! همانا تو مردم را براى روزى كه در آن شكى نيست گرد آورى. همانا خداوند وعده‌ى خود را تخلّف نمى‌كند.
نکته ها
كسى‌كه به قيامت ايمان دارد؛ «لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ» نگران عاقبت و سرنوشت خود مى‌شود و از خداوند استمداد مى‌كند.
جلد 1 - صفحه 473
منشأ خُلف وعده، غفلت، عجز، ترس، جهل و يا پشيمانى است كه هيچ كدام از اينها در ذات مقدّس الهى راه ندارد. «لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ»
پیام ها
1- راسخان در علم، به آينده و قيامت چشم دوخته‌اند. «إِنَّكَ جامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ ...»
2- توجّه به حالات روحى در دنيا؛ «لا تُزِغْ قُلُوبَنا» وپاسخگويى به اعمال در آخرت، نشانه‌ى دانشمندان واقعى است. «لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ»
3- روز قيامت، هم روز جمع است كه مردم يكجا براى حسابرسى جمع مى‌شوند؛ «جامِعُ النَّاسِ» و هم روز فصل است كه بعد از محاكمه، هر يك جداگانه به جايگاه خود مى‌روند. «إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كانَ مِيقاتاً» «1»
4- راسخان در علم به قيامت يقين دارند، «لا رَيْبَ فِيهِ» چون به وفاى خداوند يقين دارند. «لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ «9»
رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النَّاسِ: پروردگارا بدرستى كه تو جمع آورنده‌اى مردمان را بعد از مردن ايشان، لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ: براى روز حساب و جزائى كه هيچ شكى نيست ما را در واقع شدن و تحقق يافتن آن و آنچه در آنست از حشر و نشر و ميزان و ثواب و عقاب؛ و به جهت واضح بودن آن، محل شك و شبهه نخواهد بود؛ زيرا بعد از تصديق و اقرار به يگانگى خلّاق حكيم عليم، لازم آيد اعتقاد و اقرار به معاد و روز جزا، چه بالضروره در اين دنيا مشاهده شود گروهى مؤمن و مطيع اوامر الهى شوند، و بسيارى كافر و فاسق گردند. و نيز عده‌اى از صاحبان قوّت و سلطنت، بر ضعفاء تعدّى و ظلم نمايند و هر چه توانند بجا آرند، و بالاخره هر دو طبقه بميرند؛ چنانچه روز جزا و دادرسى نباشد، هر آينه غايت ظلم، و قبيح، و ساحت كبريائى از آن منزه باشد. پس عقل حكم نمايد به وقوع قيامت و پاداش اعمال.
إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ: بدرستى كه خداى تعالى خلاف نفرمايد وعده‌اى را كه فرموده از بعث و نشر و حساب و جزا به جهت آنكه خلاف وعده، منافى با الهيت است. و التفات از خطاب به غيبت، به جهت اشعار است به اين، و تعظيم موعود.
بعد از آن در بيان حال كفار كه قلوب آنها منحرف از ايمان شده مى‌فرمايد:
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 24
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ «9»
ترجمه
پروردگار ما همانا تو جمع كننده مردمانى براى روز كه نيست شكى در آن بدرستيكه خداوند تخلف نميكند وعده گاه را.
تفسير
روز حساب و جزا شكى در وقوع آن نيست و ببراهين عقليه نقليه ثابت است و بنظر حقير چون يكى از ادله معاد آنستكه كه اگر روز جزائى نباشد دنيا با اين زحمات و صدمات كه در آن بر مردم وارد ميشود مانند آنستكه كسى ميهمانى نمايد و انواع بلايا را بر مهمان وارد كند و بالاخره او را بكشد و كسانيرا هم كه بر او ظلم نمودند بجزاى اعمالشان نرساند و اين چنين ميهمانى از هر كس قبيح است چه رسد بخداوند كه منبع رحمت رحمانيه و رحيميه است و البته هر بلائى كه در دنيا بر كسى وارد نموده است بر وفق حكمت در آخرت بمقتضاى رحمت جزا خواهد داد و داد مظلوم را از ظالم ميستاند پس معلوم ميشود دنيا مقدمه آخرت است و گويا مردم براى روز جزا خلق شده‌اند لذا فرموده جامع الناس ليوم و نفرموده فى يوم لا ريب فيه و چون آنروز روز لقاء رحمت الهى است پس روز موعد است كه بندگان در حضور حضرت احديت جمع شوند و پس از حساب و ميزان هر كس به جزاى عمل خود برسد و چون خلف وعد قبيح است البته از خداوند سر نميزند و آن روز را بپا خواهد داشت و از موعد و وعده خود تخلف نخواهد فرمود.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النّاس‌ِ لِيَوم‌ٍ لا رَيب‌َ فِيهِ إِنَّ اللّه‌َ لا يُخلِف‌ُ المِيعادَ «9»
پروردگار ما محقّق است که تو جمع مي‌فرمايي تمام افراد بشر را از براي روز قيامت که هيچ ريب و شكّي در او نيست و محقّقا خداوند خلف وعده نميكند و تماما مجتمع ميشوند.
موضوع معاد از ضروريّات دين اسلام بلكه جميع اديان عالم است و فقط منكر
جلد 3 - صفحه 117
معاد دهري است که منكر مبدء است و ميگويد وَ ما يُهلِكُنا إِلَّا الدَّهرُ جاثيه آيه 23، و نصوص قرآني بر ثبوت معاد الي ما شاء اللّه و اخبار متواتره بلكه فوق تواتر بلكه براهين عقليّه بر او قائم است و ما در مجلّد سوم كلم الطيّب بپاره‌اي از آيات و اخبار و ادلّه عقليّه اشاره كرده‌ايم صفحه 12- 29.
و ريب عبارت از شك بيجا است يعني روز قيامت جاي شك ندارد، و لام ليوم گفتند بمعني في است يعني في يوم و كلمه النّاس افاده عموم ميكند که جميع افراد بشر را ميگيرد حتّي جنين سقط شده و حتّي مجانين و اينکه عموم مستفاد از بسياري از آيات و اخبار است لكن برهان عقلي بر او نداريم و ضرورت هم بر او قائم نيست.
(آیه 9)- و از آنجا که عقیده به معاد و توجه به روز رستاخیز از هر چیز برای کنترل امیال و هوسها مؤثرتر است، راسخون در علم، به یاد آن روز می‌افتند، و می‌گویند: «پروردگارا! تو مردم را در آن روزی که تردیدی در آن نیست جمع خواهی کرد زیرا خداوند از وعده خود تخلف نمی‌کند» (رَبَّنا إِنَّکَ جامِعُ النَّاسِ لِیَوْمٍ لا رَیْبَ فِیهِ إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمِیعادَ).
و به این ترتیب از هوی و هوسها و احساسات افراطی که موجب لغزش
ج1، ص265
می‌گردد خود را بر کنار می‌دارند و می‌توانند آیات خدا را آنچنانکه هست بفهمند!
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
