و برای چه شما به خدا ایمان نیاورید در صورتی که رسول حق شما را (به آیات و معجزات) به راه ایمان به پروردگارتان دعوت می‌کند و خدا هم (در فطرت و عقل) از شما پیمان ایمان گرفته است اگر (قابلیت) ایمان دارید.
و شما را چه شده که به خدا ایمان نمی آورید؟ در حالی که پیامبر، شما را دعوت می کند تا به پروردگارتان ایمان آورید، و بی تردید خدا [از طریق عقل و فطرت بر ایمان آوردنتان] پیمان گرفته است، اگر باور دارید.
و شما را چه شده كه به خدا ايمان نمى‌آوريد و [حال آنكه] پيامبر [خدا] شما را دعوت مى‌كند تا به پروردگارتان ايمان آوريد، و اگر مؤمن باشيد، بى‌شك [خدا] از شما پيمان گرفته است.
چيست شما را كه به خدا ايمان نمى‌آوريد و حال آنكه پيامبر شما را دعوت مى‌كند كه به پروردگارتان ايمان بياوريد، و اگر باور داريد از شما پيمان گرفته است؟
چرا به خدا ایمان نیاورید در حالی که رسول (او) شما را می‌خواند که به پروردگارتان ایمان بیاورید، و از شما پیمان گرفته است (پیمانی از طریق فطرت و خِرد)، اگر آماده ایمان‌آوردنید.
Why should you not have faith in Allah when the Apostle invites you to have faith in your Lord, and He has certainly made a covenant with you, if you are [genuinely] faithful?
And what reason have you that you should not believe in Allah? And the Apostle calls on you that you may believe in your Lord, and indeed He has made a covenant with you if you are believers.
What aileth you that ye believe not in Allah, when the messenger calleth you to believe in your Lord, and He hath already made a covenant with you, if ye are believers?
What cause have ye why ye should not believe in Allah?- and the Messenger invites you to believe in your Lord, and has indeed taken your Covenant, if ye are men of Faith.
وَ ما لَكُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّكُمْ وَ قَدْ أَخَذَ مِيثاقَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ «8»
و شما را چه شده كه به خدا ايمان نداريد؟ در حالى كه پيامبر، شما را براى اين‌كه به پروردگارتان ايمان آوريد، فرا مى‌خواند و به راستى خداوند از شما (از طريق عقل و فطرت و انبيا) پيمان گرفته است، اگر باور داريد.
نکته ها
عبارتِ «إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ» در پايان آيه، بيانگر آن است كه خطاب آيه به مؤمنان است. لذا مراد از «ما لَكُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ»، عمل به لوازم ايمان است. يعنى شما كه ايمان داريد، چرا كارى مى‌كنيد كه گويا به خدا ايمان نداريد؟
اگر چه بعضى مفسّران، مقصود از ميثاق را عالم ذرّ گفته‌اند، ولى پيمان عالم ذرّ از همه مردم بوده و ميثاق در اين آيه، پيمان خاصى است كه از مؤمنان گرفته شده است. «أَخَذَ مِيثاقَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ»
پیام ها
1- در تبليغ، گاهى توبيخ لازم است. «وَ ما لَكُمْ لا تُؤْمِنُونَ»
2- خداوند با مردم اتمام حجّت مى‌كند. «وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ»
3- انبيا، مردم را به سوى خدا دعوت مى‌كنند، بر خلاف ديگران كه مردم را به سوى خود دعوت مى‌كنند. «لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّكُمْ»
4- خداوند، مردم را دعوت مى‌كند كه به رسول ايمان آورند، «آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ» رسول هم از مردم مى‌خواهد كه به خدا ايمان آورند. «يَدْعُوكُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّكُمْ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ ما لَكُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّكُمْ وَ قَدْ أَخَذَ مِيثاقَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ «8»
وَ ما لَكُمْ: و چيست شما را اى اهل كفر و شرك، لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ: ايمان نمى‌آوريد و اقرار نمى‌كنيد به خدا و به يگانگى او، وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ: و حال آنكه پيغمبرى كه فرستاده او است مى‌خواند شما را به حجت و برهان، لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّكُمْ: تا ايمان آريد به پروردگار خود؛ يعنى چه خواهيد كرد در ترك ايمان، در حالتى كه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم شما را به آن دعوت مى‌كند و بر آن بينه مى‌نمايد و كتاب ما را كه ناطق است به براهين و حجج بر شما مى‌خواند. وَ قَدْ أَخَذَ مِيثاقَكُمْ: و بتحقيق فراگرفته است خداى [از شما، پيمان] شما را قبل از اين دعوت، كه آن نصب ادله و تمكين شما در تفكر و ازاحه علل است؛ و چون شما را بعد از ادله عقول و بينه رسول، عذرى و مانعى نيست، پس چيست شما را نگرويدن و تصديق ننمودن به خدا و رسول. نزد بعضى مراد به ميثاق، روز است، يعنى خدا در آن روز از شما عهد گرفت به اقرار ربوبيت و نفى شريك از ذات سبحانى او، و پيغمبر شما را دعوت به آن نمايد. إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ: اگر هستيد تصديق نمايندگان و به حق باورندگان، و اكنون كه ظاهر است اعلام حق و واضح است براهين آن، پس چرا ايمان نياوريد.
تنبيه: آيه شريفه به تمام منكرين اسلام و معاندين قرآن در هر عصر و زمان به لسان ناطق براى الزام حجت اعلام فرمايد بدين تقرير: براى تحقق و ثبوت امرى دو مقدمه لازم باشد: يكى وجود مقتضى، و ديگر مانع مفقود باشد. و در ايمان شما منكرين، مقتضى، موجود است كه آن اعطاى عقل و تمكين و ظهور حجت و برهان بر حقانيّت باشد و مانع عقلى هم مفقود است، پس چرا تعقل نمى‌كنيد در حجج ظاهره و آيات بينه تا مهتدى شويد. بنابراين مانع از ايمان آوردن شما نيست مگر عناد و لجاج و انكار، و اين دور از انصاف است.
ايمان بياوريد بخدا و پيغمبرش و انفاق كنيد از آنچه قرار داد شما را جانشينان در آن از پيشينيان پس آنانكه ايمان آوردند از شما و انفاق كردند براى ايشان پاداشى است بزرگ
و چيست شما را كه ايمان نميآوريد بخدا با آنكه پيغمبر ميخواند شما را كه ايمان بياوريد به پروردگارتان و بتحقيق گرفت پيمان از شما اگر هستيد ايمان آورندگان
او است آنكه ميفرستد بر بنده خود آيات واضح الدّلالات را تا بيرون آورد شما را از تاريكيها بروشنى و همانا خدا بشما هر آينه با رأفت و مهربان است
و چيست شما را كه انفاق نميكنيد در راه خدا و مر خدا را است ميراث آسمانها و زمين برابر نيست از شما كسى كه انفاق كرد پيش از فتح و كارزار كرد آن گروه بلند مرتبه‌ترند از آنان كه انفاق كردند بعد از آن و كارزار كردند و به تمامى خدا وعده داده است پاداش نيك را و خدا بآنچه ميكنيد آگاه است.
تفسير
خداوند متعال دعوت فرموده بندگان خود را بايمان يعنى اعتقاد قلبى و اقرار زبانى بخداى يگانه و پيغمبر خاتم و انفاق در راه خير و رواج دين حق از اموالى كه خداوند بعاريت بآنها سپرده و جانشين ديگران در آن فرموده چون تمام اموال از آن حق است و هر وقت بعنوانى از عناوين از قبيل بيع و شرى و ميراث و غنيمت و غيرها كسى را جانشين ديگرى در مالى ميفرمايد پس بايد بندگان
جلد 5 صفحه 142
بدانند اموال همانطور كه از ديگران بآنها رسيده از آنها هم بغير خواهد رسيد و بآن دلبستگى پيدا نكنند و از صرف در راه خير مضايقه ننمايند و بايد بدانند كه خداوند بكسانيكه ايمان آوردند از بندگان بآنچه بايد ايمان بياورند از توحيد و نبوت و امامت و معاد و انفاق نمودند با نيت خالص اموال خودشان را در راه رضاى او مسلّما اجر جزيل و ثواب جليل در دنيا و آخرت عنايت خواهد فرمود و ميفرمايد كه چه موجب شده كه شما مردم ايمان نميآوريد بخداى يگانه با آنكه پيغمبر او شما را دعوت ميكند بپروردگار و ولى نعمت خودتان و خدا بشما عقل داد و بآن اعطاء از شما عهد گرفت كه هر وقت پيغمبرى با ادلّه و براهين و معجزات شما را براه حق دعوت كند اجابت نمائيد اگر اهل ايمان بحق و حقيقت باشيد و بتوانيد دست از هواى نفس و تعصّب و عناد برداريد چنانچه خودتان مدّعى هستيد كه ما اگر حق را بيابيم مؤمن بآن خواهيم شد و ديگر چگونه ميشود حق را از اين آشكارتر نمود كه خداوند نازل فرمود بر بنده خود كه همه بصدق و صفا او را ميشناسيد معجزات باهرات و آيات ظاهرات قرآن را كه اعجاز آنهم نزد شما واضح است تا بيرون آورد شما را از ظلمات جهل و نادانى و حيرت و سرگردانى و وارد كند در وادى علم و معرفت كه روشن و نورانى است چون خدا بحال شما رأفت ميكند و با شما مهربان است و رأفت و رحمت اگر چه ظاهرا مرادفند و براى تأكيد ذكر شده ولى غالبا رأفت بحال مبتلا ميشود و رحمت اعمّ است و چه موجب شده كه انفاق نميكنيد مال خودتان را در راه رضاى خدا با آنكه تمام اموالى كه در آسمانها و زمين است بخدا ميرسد و همه ميميرند يا از دستشان ميرود و معطّل ميماند و كسانيكه انفاق كنند در راه خدا از قبيل بذل بفقراء اهل ايمان كه تمكّن مالى ندارند براى جهاد يا غير آن و جهاد نمايند پيش از فتح مكّه و قوّت اسلام مساوى نيستند در درجه و مقام و اجر و ثواب با كسانيكه بعد از آن انفاق نمايند بلكه درجه و مقام و مرتبه سابقين نزد خدا برتر و بالاتر و اجرشان زيادتر است چون آنها در وقت عسرت و حاجت و ضعف اسلام كمك نموده‌اند و چون مال و جان در معرض زوال و فنا است هر چه زودتر انسان آنرا در مصرف خير و باقى صرف نمايد بهتر است و مع ذالك خداوند بتمام منفقين
جلد 5 صفحه 143
و مجاهدين وعده جزاى خير و ثواب داده و همه را بپاداش و اجر كامل خودشان ميرساند و خداوند از ظاهر و باطن اعمال شما آگاه است و بحسب مراتب اخلاص نيّت و موقعيّت عمل بشما اجر عنايت خواهد فرمود.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ ما لَكُم لا تُؤمِنُون‌َ بِاللّه‌ِ وَ الرَّسُولُ يَدعُوكُم لِتُؤمِنُوا بِرَبِّكُم وَ قَد أَخَذَ مِيثاقَكُم إِن كُنتُم مُؤمِنِين‌َ «8»
و چه باعث شده براي شما که ايمان نميآوريد به خداوند متعال و پيغمبر دعوت ميكند شما را که ايمان بياوريد به پروردگار خود و حال آنكه اخذ ميثاق
جلد 16 - صفحه 422
گرفته از شما اگر بوديد ايمان آورنده.
وَ ما لَكُم لا تُؤمِنُون‌َ بِاللّه‌ِ با اينکه ادلّه واضحه و براهين قطعيّه عقليّه و حسّيه و وجدانيّه و نقليّه که ديگر جاي شبهه بر احدي باقي نگذاشته و راه ريب را بكلّي بسته چه سبب شده و عذر شما چيست! که دست از شرك بر نمي‌داريد و ايمان به خداي متعال نميآوريد جز تقليد آباء و هواي نفس و اطاعت شيطان و حب‌ّ دنيا چيزي در دست نداريد.
إِن كُنتُم مُؤمِنِين‌َ اگر به عهد و قرار داد خود ثابت هستيد و راست مي‌گوييد که ما ايمان آورده‌ايم.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 8)- بعد از امر به «ایمان» و «انفاق» در باره هر یک از این دو به بیانی می‌پردازد که به منزله استدلال و برهان است.
ج5، ص97
نخست به صورت یک استفهام توبیخی علّت عدم پذیرش دعوت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله را در مورد ایمان به خدا جویا شده، می‌فرماید: «چرا به خدا ایمان نیاورید در حالی که رسول (او) شما را می‌خواند که به پروردگارتان ایمان بیاورید و از شما پیمان گرفته است (پیمانی از طریق فطرت و خرد) اگر آماده ایمان آوردنید» (وَ ما لَکُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الرَّسُولُ یَدْعُوکُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّکُمْ وَ قَدْ أَخَذَ مِیثاقَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ).
یعنی، اگر به راستی شما آمادگی برای پذیرش حق دارید دلائلش روشن است، هم از طریق فطرت و عقل، و هم از طریق دلیل نقل.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
