آیه 73 سوره حج

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ ۚ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ ۖ وَإِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ۚ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ

مشاهده آیه در سوره


<<72 آیه 73 سوره حج 74>>
سوره : سوره حج (22)
جزء : 17
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

ای مردم (مشرک کافر) مثلی زده شده بدان گوش فرا دارید (تا حقیقت حال خود بدانید): آن بتهای جماد که به جای خدا (معبود خود) می‌خوانید هرگز بر خلقت مگسی هر چند همه اجتماع کنند قادر نیستند، و اگر مگس (ناتوان) چیزی از آنها بگیرد قدرت بر باز گرفتن آن ندارند، (بدانید که) طالب و مطلوب (یعنی بت و بت‌پرست یا عابد و معبود یا مگس و بتان) هر دو ناچیز و ناتوانند.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

O people! Listen to a parable that is being drawn: Indeed those whom you invoke besides Allah will never create [even] a fly even if they all rallied to do so! And if a fly should take away something from them, they can not recover that from it. Feeble is the seeker and the sought!

معانی کلمات آیه

  • ذباب: مگس به پشه و زنبور عسل و به مطلق زنبور نيز اطلاق مى‏شود (اقرب الموارد) اين لفظ فقط دو بار در قرآن آمده است.[۱]

نزول

محمد بن یعقوب کلینى بعد از چهار واسطه از عبدالرحمن بن الاشل او از امام صادق علیه‌السلام روایت نماید که فرمود: قریش بت هاى خود را که در اطراف کعبه بوده چنان که بت یغوث در جلو کعبه و بت یعوق در سمت راست آن و بت نسر در سمت چپ آن بوده است با مشک و عنبر آرایش و زینت داده بودند و هنگامى که داخل کعبه می‌شدند به خاک مى افتادند و بت یغوث را سجده می‌نمودند و به همان حالت سجده بدون این که از جاى خود بلند شوند به طرف بت یعوق برمی‌گشتند و آن را سجده می‌کردند و نیز پس از آن بت نسر را سجده می‌کردند و با صداى بلند مى گفتند، لبیک اللّهم لبّیک، لبیک لاشریک لک الّا شریک هو لک تملکه.

سپس امام فرمود: خداوند مگسى سبزرنگ را که داراى چهار بال و پر بود. برانگیخت و مگس مزبور تمام مشک و عنبر را که براى زینت بت ها قرار داده بودند، خورد و چیزى از آن مشک و عنبر را باقى نگذاشت و خداوند این آیه را نازل فرمود.[۲]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


يا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُباباً وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَيْئاً لا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ «73»

اى مردم! مثلى زده شده است، پس به آن گوش فرا دهيد، همانا كسانى كه به جاى خداى يكتا مى‌خوانيد، هرگز نمى‌توانند مگسى بيافرينند، هر چند

جلد 6 - صفحه 72

براى اين كار اجتماع كنند، و اگر آن مگس چيزى از آنان بربايد، نمى‌توانند از او بازستانند، طالب و مطلوب هر دو ناتوانند.

ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ «74»

(مشركان،) خدا را آن گونه كه شايسته اوست بزرگ نداشتند، قطعاً خداوند نيرومند و شكست ناپذير است.

پیام ها

1- نحوه خطاب بايد با مخاطبان تناسب داشته باشد. «يا أَيُّهَا النَّاسُ‌- تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ» (مشركان در مرحله‌اى نيستند كه به‌آنان بهتر از «يا أَيُّهَا النَّاسُ» گفته شود)

2- در ارشاد و تبليغ، ابتدا مردم را براى شنيدن آماده كنيم، سپس سخن بگوييم. «ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ»

3- در مثال‌هاى قرآنى، دقّت و توجّه كنيم. «فَاسْتَمِعُوا لَهُ»

4- اگر انسان‌ها، همه‌ى توان خود را هم به كار گيرند، نمى‌توانند موجود زنده‌اى خلق كنند. «لَنْ يَخْلُقُوا ذُباباً وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ»

5- مخلوقات كوچك را كوچك نشمريم. «إِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ»

6- كسى كه در برابر يك مگس عاجز است، لايق نيست پرستش شود. «لا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ»

7- مشركان خدا را قبول داشتند، ولى غير او را نيز مى‌پرستيدند. (قدردانى صحيح از خداوند، يكتا پرستى است). «ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ»

8- انگيزه‌ى شرك، استمداد از شريك‌هاست، ولى بايد غير خدا را كنار گذاشت و تنها به سراغ او رفت، كه قدرت وعزّت مخصوص خداوند است. «إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ»

تفسير نور(10جلدى)، ج‌6، ص: 73

پانویس

  1. پرش به بالا تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج‏7، ص85
  2. پرش به بالا البرهان فی تفسیر القرآن.

منابع