آیه 49 سوره توبه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ ائْذَنْ لِي وَلَا تَفْتِنِّي ۚ أَلَا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا ۗ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكَافِرِينَ

مشاهده آیه در سوره


<<48 آیه 49 سوره توبه 50>>
سوره : سوره توبه (9)
جزء : 10
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و برخی از آن مردم منافق با تو گویند که به ما در جهاد اجازه معافی ده و ما را در آتش فتنه (و گناه نافرمانی) میفکن، آگاه باش که آنها خود به فتنه و امتحان در افتادند و همانا دوزخ به آن کافران احاطه دارد.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Among them there are some who say, ‘Give me leave, and do not put me to temptation.’ Look! They have already fallen into temptation and indeed hell besieges the faithless.

معانی کلمات آیه

تفتنى: فتنة. امتحان، وسيله امتحان، شدت عذاب، شرك. فتن در اصل گذاشتن طلا در آتش است براى امتحان. «لا تفتنى»: به فتنه نيانداز مرا.[۱]

نزول

«شیخ طوسی» گوید: ابن عباس و مجاهد و ابن زید گویند: این آیه درباره جد بن قیس نازل گردید، بدین شرح وقتى که رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم به مردم فرمان خروج به سوى غزوه تبوک براى جنگ با رومیان را صادر فرمود، جد بن قیس گفت: یا رسول الله مردى هستم که مفتون و دلباخته زنان رومى مى شوم مرا به فتنه زنان زرد فام[۲] رومى میفکن[۳].[۴]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ ائْذَنْ لِي وَ لا تَفْتِنِّي أَلا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكافِرِينَ «49»

و برخى از آنان (بهانه‌جويانِ ترسو) مى‌گويند: به من اجازه بده (به جبهه نيايم) و مرا (به گناه و) فتنه مينداز. آگاه باشيد كه اينان در فتنه (و گناه) سقوط كرده‌اند و همانا جهنّم بر كافران احاطه دارد.

نکته ها

يكى از بزرگان قبيله‌ى بنى‌سلمه كه از منافقان بود، از رسول خدا اجازه خواست تا به جنگ تبوك نرود و بهانه‌اش اين بود كه اگر چشمم به زنان رومى بيفتد، فريفته شده، به گناه مى‌افتم. حضرت اجازه داد. اين آيه نازل شد و او را به خاطر عدم شركت در جبهه، گناهكار و در فتنه افتاده دانست. پيامبر صلى الله عليه و آله او را از رياست قبيله بركنار و بُشربن‌براء را كه سخاوتمند و خوش اخلاق بود، به جاى او نصب كرد. «1»

پیام ها

1- فرماندهى كل قوا، از مسئوليّت‌هاى پيامبر و رهبر در جامعه‌ى اسلامى است. «مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ ائْذَنْ لِي»

2- منافقان بى‌ادب، رسول خدا را عامل فتنه مى‌پنداشتند. «ائْذَنْ لِي وَ لا تَفْتِنِّي»

3- در بينش منافقان، جهاد در راه خدا، بلا و گرفتارى است. «وَ لا تَفْتِنِّي»

4- جنگ، بوته‌ى فتنه و آزمايش است. «وَ لا تَفْتِنِّي»


«1». تفسير نمونه.

جلد 3 - صفحه 434

5- بعضى منافقان براى فريب متديّنين، از عنوان‌ها و مسائل مذهبى استفاده مى‌كنند. «وَ لا تَفْتِنِّي» (به اسم نگاه نكردن به دخترانِ رومى، فرمان خدا و رسول را زير پا مى‌گذارند!)

6- آنان كه از فتنه‌ى جنگ نگران و گريزانند، در فتنه‌ى بالاترى خواهند افتاد. «أَلا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا»

7- فرار از آزمايش الهى، امكان ندارد. «1» با آنكه گفتند: «لا تَفْتِنِّي» امّا به فتنه گرفتار شدند. «فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا»

8- بهانه‌گيرى منافقانه براى فرار از جهاد، مايه‌ى كفر است. ائْذَنْ لِي‌ ... كافرين‌

9- احاطه‌ى جهنّم بر كافران، به خاطر احاطه‌ى گناه بر وجود آنان است. «2» «محيطة»


«1». «احَسِبَ الناس ان يُتركوا ان يقولوا آمنّا وهم لايُفتنون». عنكبوت، 2.

«2». در جاى ديگر مى‌خوانيم: «مَن كَسب سيّئةً واحاطت‌به خطيئتُه فاولئك اصحاب النّار» بقره، 81.

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
  2. پرش به بالا فراء گوید: رومیان از آن جهت زردرنگ بودند که وقتى که حبشیان سیاه‌رنگ بر روم غلبه کردند با دختران سفیدرنگ رومى درآمیختند و آمیختن سیاه حبشى با سفید رومى زرد فامى را در رومیان ایجاد نمود.
  3. پرش به بالا ابن مردویه در تفسیر خود و نیز طبرانى و ابونعیم از ابن عباس و همچنین ابن ابى‌حاتم و ابن مردویه در تفاسیر خود از جابر بن عبدالله این روایت را نیز نقل نموده اند و نیز طبرانى از ابن عباس چنین افزوده که پیامبر فرمود: جنگ کنید و دختران زردفام رومى را به غنیمت برگیرید. عده اى از منافقین گفتند: محمد می‌خواهد مردم را به وسیله زنان رومى بیازماید.
  4. پرش به بالا محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص414.

منابع