آیه 40 سوره حج
<<39 | آیه 40 سوره حج | 41>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
آن مؤمنانی که به ناحق از خانههاشان آواره شده (و جرمی نداشتند) جز آنکه میگفتند: پروردگار ما خدای یکتاست. و اگر خدا (رخصت جنگ ندهد و) دفع شر بعضی از مردم را به بعض دیگر نکند همانا صومعهها و دیرها و کنشتها و مساجدی که در آن (نماز و) ذکر خدا بسیار میشود همه خراب و ویران شود. و هر که خدا را یاری کند البته خدا او را یاری خواهد کرد، که خدا را منتهای اقتدار و توانایی است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- صوامع: جمع صومعه، به معنى دير است، راهبان نصارى آن را در صحراها مىساخته و در آن عزلت گزيده و عبادت مىكردند، راغب گويد صومعه هر بنائى است كه سقف آن به صورت گنبد بوده باشد، آن فقط يك بار در قرآن آمده است.
- بيع: (بر وزن عنب) كليساها. مفرد آن بيعه است، صحاح و قاموس و اقرب گويد: آن معبد نصارى است، طبرسى فرموده: بيع معابد نصارى است در شهرها، صوامع معبد آنهاست در صحراها.
- صلوات: (بر وزن نفرات) معابد يهود (كنشتها) مفرد آن صلوة است، زمخشرى گويد: اين تسميه براى نماز خواندن در آن است، به قولى در زبان عبرى «صلوثا» بوده و معرب شده است.[۱]
نزول
محمد بن یعقوب کلینى بعد از چهار واسطه از سلام بن مستنیر، او از امام باقر علیهالسلام نقل نماید که فرمود: این آیه درباره رسول خدا صلى الله علیه و آله و على علیهالسلام و جعفر بن ابىطالب و حمزه نازل شده و از آنها به حسین بن على علیهالسلام کشانیده شد و نیز بعد از پنج واسطه از امام باقر علیهالسلام و ایشان از پدر بزرگوارش عین این حدیث نقل گردیده است.[۲]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَ لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِيَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيراً وَ لَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ «40»
(مظلومان مورد تهاجم،) كسانى هستند كه به ناحق از خانه و كاشانهى خود رانده شدند (و گناهى نداشتند) جز اين كه مىگفتند: پروردگار ما خداى يكتا است و اگر خداوند (ظلم و تجاوز) بعضى از مردم را به وسيلهى بعضى ديگر دفع نكند، صومعهها و كنيسهها و كليساها و مساجدى كه نام خداوند در آنها بسيار برده مىشود ويران مىگردد، و قطعاً خداوند كسى كه (دين) او را يارى كند، يارى مىدهد، همانا خداوند نيرومند شكست ناپذير است.
نکته ها
كلمهى «صَوامِعُ» جمع «صومعه» به معناى دِير و محل عبادت و رياضت راهبان در بيابانها و غارهاست. كلمهى «بِيَعٌ» جمع «بيعه»، محل عبادت مسيحيان است و كلمهى «صَلَواتٌ» جمع «صلاة»، همان كنيسه و محل عبادت يهوديان است.
خرابى مسجد يعنى: محو اتّحاد و تشكّل، قطع رابطه با امام عادل، فراموشى فقرا، عدم آگاهى از اوضاع و غفلت از خدا و لذا اگر دشمن بتواند، اوّل اين مراكز را قلع و قمع مىكند.
لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِيَعٌ ...
پیام ها
1- آوارگى از وطن روشنترين نمونه مظلوميّت است. ظُلِمُوا ... الَّذِينَ أُخْرِجُوا
جلد 6 - صفحه 50
2- علاقه به وطن، حقّ طبيعى انسان واخراج از وطن، سلب اين حقّ و سبب ظلم است. «أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ»
3- در قرآن، تبعيد مفسدينفىالارض حقّ وتبعيد مؤمنان ناحقّ است. «بِغَيْرِ حَقٍّ»
4- ديندارى، سختى و ناگوارى دارد. أُخْرِجُوا ... إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ
5- مؤمنان، وسيلهى تحقّق ارادهى الهىاند. «دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ» (دفاع از خداوند است ولى بدست مؤمنين)
6- براى حفظ مراكز دينى، گاهى بايد خون داد. دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ ...
7- آنچه مهم است، دفاع از حريم مساجد است، خواه با جنگ باشد و وخواه با قلم و بيان و يا برنامههاى ديگر. دَفْعُ اللَّهِ ...
8- مهمترين برنامهى دشمن، نابودى مراكز دينى بيدار كننده است. «لَهُدِّمَتْ» (معابد، نشانهى حضور دين در جامعه است).
9- نام عبادتگاه مهم نيست، كفّار و متجاوزين با ياد خدا و راه او به هر شكل و در هر كجا كه باشد مخالفند. «صَوامِعُ- بِيَعٌ- صَلَواتٌ- مَساجِدُ»
10- ياد خدا هدف اصلى و روح اعمال در مراكز دينى است. «يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ»
11- مساجدى مورد ستايش قرآن است كه در آنها از خداوند بسيار ياد شود و به حداقل اكتفا نشود. «كَثِيراً» (در هر مكانى كه بيشتر ياد او شود، مقدّستر است)
12- امداد و نصرت الهى، بعد از حركت و تلاش ماست. «لَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ»
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج7، ص53
- پرش به بالا ↑ البرهان فی تفسیر القرآن و تفسیر على بن ابراهیم.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.