آیه 33 سوره اسراء

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از آیه 33 اسراء)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ۗ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلَا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ ۖ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُورًا

مشاهده آیه در سوره


<<32 آیه 33 سوره اسراء 34>>
سوره : سوره اسراء (17)
جزء : 15
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و هرگز نفس محترمی که خدا قتلش را حرام کرده مکشید مگر آنکه به حکم حق مستحق قتل شود، و کسی که خونش به مظلومی و ناحق ریخته شود ما به ولیّ او حکومت و تسلط (بر قاتل) دادیم پس (در مقام انتقام) آن ولی در قتل و خونریزی اسراف نکند که او از جانب ما مؤید و منصور خواهد بود.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Do not kill a soul [whose life] Allah has made inviolable, except with due cause, and whoever is killed wrongfully, We have certainly given his heir an authority. But let him not commit any excess in killing [the murderer], for he has been assisted [by law].

معانی کلمات آیه

«النَّفْسَ»: انسان. شخص. «بِالْحَقِّ»: به حق. به سبب حق.

«سُلْطَاناً»: تسلّط بر قاتل در مسأله قصاص. دلیل و برهان اخذ قصاص.

«إِنَّهُ»: ولی دم. صاحب خون.

نزول

محمد بن یعقوب کلینى از على بن ابراهیم و او بعد از چهار واسطه از امام صادق علیه‌السلام نقل نماید و گوید که از امام درباره این قسمت از آیه «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیهِ سُلْطاناً فَلا یسْرِفْ فِی الْقَتْلِ» سؤال کردم، فرمود: درباره امام حسین علیه‌السلام نازل گردیده است.

و نیز على بن ابراهیم بعد از سه واسطه از جابر و او از امام باقر علیه‌السلام نقل نماید که این قسمت از آیه درباره کشته شدن امام حسین علیه‌السلام نزول یافته است.[۱]

و همچنین جابر از امام باقر علیه‌السلام روایت کند که این قسمت از آیه درباره امام حسین علیه‌السلام نازل شده است[۲].[۳]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً فَلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ إِنَّهُ كانَ مَنْصُوراً «33»

وكسى را كه خداوند، (قتل او را) حرام كرده است نكشيد، مگر به حقّ. وهر كس مظلوم كشته شود، قطعاً براى ولىّ او تسلّط (و اختيار ديه يا قصاص) قرار داده‌ايم، پس نبايد در كشتن (و قصاص) زياده‌روى كند، چرا كه آن (ستمديده به طور عادلانه) يارى و حمايت شده است.

نکته ها

«فَلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ» يعنى در قصاص بيش از قاتل رانكشيد و يا او را مثله نكنيد، چنانكه‌

جلد 5 - صفحه 55

در جاهليّت چنين رسمى وجود داشته است.

قتل نفس و آدم‌كشى از گناهان كبيره است. هر كس در غير مورد قصاص يا فساد، كسى را بكشد، گويا همه‌ى مردم را كشته است، «مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعاً» «1» و كيفر چنين قتلى دوزخ ابدى است. «مَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فِيها» «2» اين كيفر، براى كسى كه اسلحه بكشد و تهديد به قتل كند و به عنوان مفسد و محارب شناخته شود، نيز ثابت است. «3»

در روايات يكى از مصاديق «ولى»، حضرت مهدى عليه السلام شمرده شده كه انتقام جدّ عزيزش امام حسين عليه السلام را خواهد گرفت. «4» «فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً»

حمايت خداوند از مظلوم و سپردن حقّ قصاص به ولىّ دم، هم عامل بازدارنده از آدم‌كشى است و هم بازدارنده از اسراف در قصاص. «جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً»

پیام ها

1- هر انسانى حقّ حيات دارد، حتّى غير مسلمانى كه با مسلمانان سر جنگ نداشته باشد، مصونيّت جانى و مالى دارد. لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ‌ ...

2- قانون الهى، محور ارزشها و حرمت‌هاست. «حَرَّمَ اللَّهُ»

3- خودكشى حرام است. «لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ»

4- از نظر اسلام، كشتن افراد، در مواردِ حق (همچون قصاص، دفاع، ارتداد، لواط يا زناى محصنه) جايز است. «إِلَّا بِالْحَقِّ»

5- مظلوم، هر كه باشد بايد مورد حمايت قرار گيرد. مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً ... مَنْصُوراً

6- قرار دادن حقّ قصاص، براى حمايت از مظلوم است. «جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً»

7- اولياى مقتول داراى حقّ قصاص و كشتن قاتل هستند. «جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً»

8- در قصاص بايد خشم و غضب مهار شود و عدالت مراعات گردد. «فَلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ» اسلام حتّى براى متجاوزان به جان انسان‌ها، عدالت را شرط دانسته است. اولياى مقتول، حقّ ندارند به عنوان قصاص، بيش از يك نفر را بكشند و از قانون قصاص سوء استفاده كنند.


«1». مائده، 32.

«2». نساء، 93.

«3». مائده، 33.

«4». تفسير نورالثقلين.

جلد 5 - صفحه 56

9- قاتل را مُثله نكنيد و در نوع و كيفيّت قصاص، ناجوانمردى نكنيد. «فَلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ»

10- از سنّت‌هاى الهى، حمايت از مظلوم است. «إِنَّهُ كانَ مَنْصُوراً»

پانویس

  1. پرش به بالا البرهان فی تفسیر القرآن.
  2. پرش به بالا تفسیر عیاشى.
  3. پرش به بالا محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 499.

منابع