آیه 2 سوره فاطر
| <<1 | آیه 2 سوره فاطر | 3>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
دری که خدا از رحمت به روی مردم بگشاید هیچ کس نتواند بست و آن در که او ببندد هیچ کس جز او نتواند گشود، و اوست خدای بی‌همتای با حکمت و اقتدار.
چون خدا رحمتی را برای مردم بگشاید، بازدارنده‌ای برای آن نیست، و چون باز دارد، بعد از او فرستنده ای برایش وجود ندارد، و او توانای شکست ناپذیر و حکیماست.
هر رحمتى را كه خدا براى مردم گشايد، بازدارنده‌اى براى آن نيست، و آنچه را كه باز دارد، پس از [باز گرفتن] گشاينده‌اى ندارد، و اوست همان شكست‌ناپذير سنجيده‌كار.
رحمتى كه خدا بر مردم بگشايد كس نتواند كه بازش دارد. و چون چيزى را دريغ دارد كس نتواند جز او كه روانش دارد. و اوست پيروزمند و حكيم.
هر رحمتی را خدا به روی مردم بگشاید، کسی نمی‌تواند جلو آن را بگیرد؛ و هر چه را امساک کند، کسی غیر از او قادر به فرستادن آن نیست؛ و او عزیز و حکیم است!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- ممسك: نگاه دارنده، مانع شونده. «مسك- امساك»: گرفتن و نگاه داشتن.
- مرسل: رها كننده. ارسال: فرستادن.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
ما يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِكَ لَها وَ ما يُمْسِكْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «2»
هر رحمتى را كه خداوند (به روى) مردم بگشايد، بازدارنده‌اى براى آن نيست، و هر چه را خداوند دريغ دارد، پس غير او فرستنده‌اى براى آن نيست، و اوست عزيز و حكيم.
پیام ها
1- در دنيا همه مردم از رحمت الهى برخوردارند. «يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ»
2- رحمت الهى قبل از قهر اوست. (كلمه‌ى «يَفْتَحِ» قبل از «يُمْسِكْ» آمده است.)
3- دادن‌ها و گرفتن‌هاى خداوند، همراه با حكمت است. «يَفْتَحِ- يُمْسِكْ- الْحَكِيمُ»
4- نعمت‌هاى الهى، داراى خزاينى است كه گوشه‌اى از آن به روى انسان باز مى‌شود. «يَفْتَحِ- مُرْسِلَ»
5- چشمداشت به غير خدا بيهوده است، اگر او نخواهد هيچ قدرتى كارائى ندارد. «فَلا مُمْسِكَ- فَلا مُرْسِلَ»
6- اراده‌ى خداوند خلل‌ناپذير است. ما يَفْتَحِ ... فَلا مُمْسِكَ لَها وَ ما يُمْسِكْ فَلا مُرْسِلَ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
ما يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِكَ لَها وَ ما يُمْسِكْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «2»
ما يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ: آنچه بگشايد خدا براى مردمان، مِنْ رَحْمَةٍ: از بخشايش آسمانى و زمينى به حكمت بالغه مانند نعمت و عافيت و صحت و امنيت و علم و غير آن از اقسام نعم غير متناهيه، يا توفيق توبه، فَلا مُمْسِكَ لَها:
پس بازگيرنده نيست مر آن را، وَ ما يُمْسِكْ: و آنچه باز گيرد از مردمان از آثار و بخشش خود بر وجه مصلحت تامه، فَلا مُرْسِلَ لَهُ: پس هيچ فرستنده نيست مر آن را، مِنْ بَعْدِهِ: پس از باز گرفتن او؛ يعنى قدرت ندارد هيچكس آنچه خدا ارسال كرده باشد، امساك كند و نگهدارد؛ و آنچه او باز گرفته، ارسال نمايد؛ تمام در تحت اراده ازليه او است. وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ: و او غالب است در آنچه خواهد از ارسال و امساك، و هيچكس با او در آن منازعه نتواند كند؛ حكيم است كه بر وجه حكمت و مصلحت آنچه بجا آورد از ارسال و امساك.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِكَةِ رُسُلاً أُولِي أَجْنِحَةٍ مَثْنى وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ يَزِيدُ فِي الْخَلْقِ ما يَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ «1» ما يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِكَ لَها وَ ما يُمْسِكْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «2» يا أَيُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ هَلْ مِنْ خالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ «3» وَ إِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ «4»
يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ «5»
ترجمه
ستايش مر خدايرا است كه آفريننده آسمانها و زمين است قرار دهنده فرشتگان را پيامبرانى صاحبان بالها دو دو و سه سه و چهار چهار مى‌افزايد در آفرينش آنچه ميخواهد همانا خدا بر همه چيز توانا است
آنچه بگشايد خدا براى مردمان از رحمت پس نيست باز گيرنده‌ئى براى آن و آنچه را باز گيرد پس نيست رها كننده‌ئى برايش پس از او و او است قالب درست كردار
ايمردمان ياد كنيد نعمت خدا را بر شما آيا هست آفريننده‌ئى بجز خدا كه روزى دهد شما را از آسمان و زمين نيست خدائى مگر او پس بكجا برگردانيده ميشويد
و اگر تكذيب ميكنند ترا پس بتحقيق تكذيب كرده شدند پيغمبرانى پيش از تو و بسوى خدا بازگردانده ميشود كارها
ايمردمان همانا وعده خدا راست است پس نبايد مغرور كند شما را زندگانى دنيا و نبايد مغرور كند شما را بخدا آن فريب دهنده.
تفسير
خداوند متعال تعليم فرموده بندگان خود را كه حمد و ثناى او را بجا آورند چنانچه او بجا آورده چون نو پديد آورنده آسمانها و زمين و هر چه در آنها است او است پس مخصوص است بسپاس و ستايش و قرار دهنده است فرشتگان را
جلد 4 صفحه 375
وسائط بين خود و انبياء و اولياء و صلحاء به نازل نمودن وحى و الهام و خواب راست و آنها بحسب مراتب استعدادشان براى وساطت و جهات مأموريّتشان و بعد مسافت صعود و نزولشان داراى دو بال و سه بال و چهار بال الى ما شاء اللّه ميباشند و زياد ميكند خدا در خلق بال براى آنها هر قدر بخواهد چون او بر هر امرى قادر است هر قدر بخواهد بآنها قوّه و قدرت انجام خدمت را ميدهد ولى قدر متيقّن دو بال است كه بيكى اخذ و بديگرى اعطاء نمايند از امام صادق عليه السّلام روايت شده كه خداوند ملائكه را مختلف آفريده پيغمبر صلى اللّه عليه و اله جبرئيل را ديد كه ششصد بال داشت و در اكمال از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم روايت نموده كه خدا فرشته‌ئى دارد كه نامش دردائيل است و او شانزده هزار بال دارد كه فاصله ميان هر دو بالش بقدر فاصله ميان آسمان و زمين است و اخبار در بيان كثرت ملائكه و بزرگى جسم و اوصاف كمال و عجائب صنع الهى در آنها بقدرى است كه نميتوان احصاء نمود و منافات ندارد با اين معنى آنكه خداوند بمقتضاى حكمت در ساير مخلوقات خود هم چيزى افزوده فرمايد چنانچه در توحيد از امام صادق عليه السّلام به اين معنى اشاره شده و در مجمع از پيغمبر صلى اللّه عليه و اله نقل نموده كه آن روى خوب و موى خوب و آواز خوب است و خداوند در رحمت خود را بر هر فرد و جماعتى كه بگشايد از نعمت صحّت و امنيّت و رفاهيت و علم و تقوى و نبوّت و ولايت كسى نميتواند از آن جلوگيرى نمايد و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه متعه هم از اين قبيل است و هرگاه به بندد آندر را كسى نميتواند بگشايد بعد از بستن او مگر با اجازه او و او است توانائى كه كسى نميتواند با اراده او مخالفت كند و حكيمى كه بهيچ كس و قوم بى‌جهت نميدهد و نميگيرد و بعدا متذكر فرموده است مردم را بمراعات حقّ نعمت خود كه شكر آن واجب است و براى اخذ اقرار از آنها سؤال فرموده كه آيا آفريننده ديگرى غير از خدا هست كه شما را از آسمان بتوسط باران و ساير معدّات و از زمين بوسيله پرورش نباتات روزى شما را برساند و براى وضوح جوابش فرموده نيست خدائى غير از او شما هم خودتان ميدانيد كه روزى دهنده فقط خدا است پس چرا برگردانده ميشويد از حقّ به باطل و قائل باستحقاق عبادت كسانى ميشويد كه روزى دهنده و منعم شما نيستند و براى تسليت خاطر پيغمبر صلى اللّه عليه و اله فرموده اين
جلد 4 صفحه 376
تكذيب اختصاص بتو ندارد انبياء سابق را هم مانند تو تكذيب كردند و ايشان صبر نمودند و اجر بردند چون بازگشت امور بحكم الهى است و هر كس را بسزاى اعمالش خواهد رسانيد اينها را هم مانند آنها بكيفر خواهد رسانيد و مردم بايد بدانند كه وعده ثواب و عقاب الهى حق و محقّق است و مغرور بزر و زيور و لذائذ دانيه فانيه دو روز زندگانى دنياى دنى نشوند و مغرور نكند و فريب ندهد آنها را شيطان فريب دهنده بوعده مغفرت و كرم خداوند و اصرار بمعصيت نمايند چون اصرار بگناه بتدريج قلب را تيره و سر از گريبان كفر بيرون ميآورد و كافر مغفور نميگردد و خداوند چنانچه ارحم الراحمين است اشدّ المعاقبين هم هست و از مكرش نميشود ايمن شد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
ما يَفتَح‌ِ اللّه‌ُ لِلنّاس‌ِ مِن رَحمَةٍ فَلا مُمسِك‌َ لَها وَ ما يُمسِك فَلا مُرسِل‌َ لَهُ مِن بَعدِه‌ِ وَ هُوَ العَزِيزُ الحَكِيم‌ُ «2»
آنچه باز فرمايد خداوند براي ناس بنده‌گانش دري از رحمت احدي نيست که بتواند جلوگيري كند و مانع شود و آنچه امساك كند احدي نيست بتواند باز كند و ارسال نمايد از بعد امساك او و اوست عزيز غالب علي کل شي‌ء حكيم عالم بجميع المصالح و الحكم.
در مقابل قدرت الهي قدرتي نيست چه در باب خلق و رزق و اماته و احياء و ساير افعال الهي.
ما يَفتَح‌ِ اللّه‌ُ لِلنّاس‌ِ مِن رَحمَةٍ رحمت‌هاي الهي بسيار است و اعظم آنها هدايت است إِنَّك‌َ لا تَهدِي مَن أَحبَبت‌َ وَ لكِن‌َّ اللّه‌َ يَهدِي مَن يَشاءُ وَ هُوَ أَعلَم‌ُ بِالمُهتَدِين‌َ قصص آيه 56 توفيقست سعه رزقست سلامتي بدنست اعطاء قوي و عقل و ارسال رسل و انزال كتب و جعل احكام و غير اينها که وَ إِن تَعُدُّوا نِعمَةَ اللّه‌ِ لا تُحصُوها (ابراهيم آيه 37).
فَلا مُمسِك‌َ لَها هر چه شياطين و فسقه جن و انس و كفار و مشركين و ظالمين بخواهند جلوگيري كنند نميتوانند و قدرت ندارند و بالعكس.
وَ ما يُمسِك اگر صلاح نداند و محل قابليت رحمت ندارد.
فَلا مُرسِل‌َ لَهُ هر چه كوشش كنند بجايي نرسند فقط حسرت و ندامت و زحمت بر خود روا داشته.
جلد 15 - صفحه 5
مِن بَعدِه‌ِ پس از تعلق مشيت الهي جلوگير ندارد.
وَ هُوَ العَزِيزُ الحَكِيم‌ُ غالب علي کل شي‌ء قاهر عليه له الحكم و له الحمد.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 2)- بعد از بیان خالقیت پروردگار و رسالت فرشتگان که واسطه فیض‌اند سخن از رحمت او به میان می‌آورد که زیر بنای تمام عالم هستی است.
می‌فرماید: «آنچه را خداوند از رحمت برای مردم بگشاید کسی نمی‌تواند جلو آن را بگیرد» (ما یَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِکَ لَها).
«و آنچه را باز دارد و امساک کند کسی بعد از او قادر به فرستادن آن نیست» (وَ ما یُمْسِکْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ).
«چرا که او قدرتمندی است شکست ناپذیر و در عین حال حکیم و آگاه» (وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ).
خلاصه این که تمام خزائن رحمت نزد اوست و هر کس را لایق ببیند مشمول آن می‌سازد.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص8
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
