This is Our book, which speaks truly against you. Indeed We used to record what you used to do.’
This is Our book that speaks against you with justice; surely We wrote what you did,
This Our Book pronounceth against you with truth. Lo! We have caused (all) that ye did to be recorded.
"This Our Record speaks about you with truth: For We were wont to put on Record all that ye did."
معانی کلمات آیه
نستنسخ: نسخ: زايل كردن. «نسخ الشيء: ازاله» در مجمع فرموده: نسخ آنست كه چيزى را ابطال كرده و چيز ديگرى در جاى آن قرار دهيم، اصل آن به معنى عوض كردن است، استنساخ و نسخه بردارى نوعى ازاله است نسبت به نسخه اوّل و نقل آن به محل ديگر راغب گويد: نسخ كتاب نقل صورت آنست به كتاب ديگر، اين لازم نگرفته كه صورت كتاب اول زايل شود بلكه لازمهاش اثبات نظير آن در ماده ديگر است، مانند زدن مهر در مومهاى متعدد ...[۱]
هذا كِتابُنا يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِّ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «29»
اين است كتاب ما كه به حقّ درباره شما سخن مى‌گويد، همانا ما آنچه را انجام مى‌داديد نسخه بردارى و ثبت مى‌كرديم.
نکته ها
رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: هنگامى كه انسان در قلب خود خدا را ياد كند، خداوند آن را در كتابى ثبت مى‌كند و به فرشتگان يادآورى مى‌كند. آنان مى‌گويند: ما خبر نداريم. خداوند مى‌فرمايد: من ياد قلبى او را هم ثبت مى‌كنم. «1»
در دعاى كميل نيز مى‌خوانيم: «و الشاهد لما خفى عنهم» پروردگارا! تو بر آنچه از فرشتگان مخفى است آگاهى.
پیام ها
1- در قيامت چيزى پشت پرده نيست، همه چيز حاضر است. «هذا»
2- در قيامت همه چيز مكتوب است. «كتاب»
3- پرونده اعمال انسان، دقيق و مطابق با واقع و بى‌نياز از شرح و تفسير است.
«يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِّ»
4- دليل دقّت و حقّانيّت كتابِ اعمال انسان آن است كه خداوند خود ثبت كرده است. «إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ»
5- ايمان به ثبت دقيق اعمال مى‌تواند بهترين بازدارنده انسان از خلافكارى
«1». تفسير برهان.
جلد 8 - صفحه 539
باشد. «كُنَّا نَسْتَنْسِخُ»
6- عمل انسان، همان گونه كه واقع شده ثبت مى‌شود، نه بر اساس قرائن و شواهد و آثار. «عَمَّا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
هذا كِتابُنا يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِّ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «29»
هذا كِتابُنا: اين كتابى است كه به فرموده ما كرام الكاتبيين آن را نوشته‌اند، يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِ: گواهى دهد بر شما به راستى و درستى به آنچه كرده باشيد در دنيا بى‌زياده و نقصان. مراد صحيفه اعمال است كه روشن سازد بر ايشان عملهاى ايشان را بر وجهى كه گويا ناطق است به آن، إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ: طومارى است كه ما امر به نوشتن مى‌كرديم حفظه را تا مى‌نوشتند، ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ: آنچه بوديد كه بجا مى‌آورديد در دنيا از ساير اعمال و اقوال، از ابن عباس منقول است كه مراد لوح محفوظ است كه حفظه به امر حق سبحانه استنساخ مى‌نمايند آنچه مدون است نزد آنها از اعمال بندگان و ايشان در لوح ثبت مى‌كنند تا بر وفق آن هر يك را به جزاى خود رسانند «1» چنانچه فرمايد:
بگو خدا زنده ميكند شما را پس ميميراند شما را پس جمع ميكند شما را براى روز قيامت نيست شكى در آن ولى بيشتر مردم نميدانند
و براى خدا است پادشاهى آسمانها و زمين و روزى كه بپا ميشود قيامت چنين روز زيان ميكنند اهل باطل و تباه كاران
و مى‌بينى هر دسته‌اى را بزانو در آينده هر دسته‌اى خوانده ميشود بسوى كتابش امروز جزا داده ميشويد آنچه را كه بوديد ميكرديد
اين كتاب ما است سخن ميگويد بر شما بحق همانا ما بوديم كه امر بنوشتن مينموديم آنچه را كه بوديد ميكرديد
پس امّا آنانكه گرويدند و كردند كارهاى شايسته پس داخل ميكند ايشانرا پروردگارشان در رحمتش اين است آن كاميابى آشكار.
تفسير
خداوند متعال در مقام ردّ قول منكرين معاد به پيغمبر خود دستور فرموده كه بگو خداوند شما را از كتم عدم بوجود آورده و زنده نموده پس ميميراند پس جمع ميكند ارواح شما را تا پايان اينعالم كه روز قيامت است و بايد در آنروز زنده شويد و شكّى در آن نيست چون بأدلّه قطعيّه معاد ثابت شده و معلوم است كسيكه قدرت داشته باشد نابودى را بود كند و نابود كند دو مرتبه ميتواند او را بود كند بلكه اعاده هر امرى آسانتر است از ابتداء بآن ولى بيشتر مردم از بيفكرى نميدانند اين امر واضح را و بعيد ميپندارند اعاده را با آنكه معترفند بابتداء و سلطنت حقّه حقيقيّه در آسمانها و زمين از آن حق است پس چگونه نميتواند مرده را زنده كند و روز كه برپا شود قيامت در آنروز اهل عدول از حق
جلد 4 صفحه 642
بباطل و تباه‌كاران خسارت زيادى ميكشند چون در نتيجه صرف عمر عزيز عذاب اليم هميشگى را تحصيل نموده‌اند و مى‌بينى تو اى پيغمبر هر امّت و جماعتى را از امم سابقه و فرق لاحقه كه دينى اختيار نمودند خواه حق باشد خواه باطل از هول محشر و خستگى ايستادن بدو كنده زانو درآيند براى انتظار حساب و بعضى جاثيه را مأخوذ از جثوه بمعناى جماعت دانسته‌اند و گفته‌اند هر امّت و فرقه‌اى مجتمعا حاضر در محشر ميشوند و در هر حال خوانده ميشوند براى مشاهده نامه اعمالشان و خدا ميفرمايد امروز بجزاى اعمالتان خواهيد رسيد اين نوشته ما است كه ملائكه بامر ما نوشته‌اند اعمال شما را براستى و درستى براى شما بيان ميكند چون ما معمولا تمام عمليّات شما را استنساخ مينموديم در دنيا يعنى ملائكه بامر ما مينوشتند و نسخه بردارى ميكردند و از بعضى روايات استفاده ميشود كه استنساخ از روى لوح محفوظ است و در هر حال خداوند بيان حال اهل ايمان و اعمال صالحه را فرموده كه مشمول رحمت حق و داخل در بهشت ميشوند و كاملا كامياب و بهره‌مند ميگردند و بيان احوال كفّار در آيات آتيه بيايد انشاء اللّه تعالى.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
هذا كِتابُنا يَنطِق‌ُ عَلَيكُم بِالحَق‌ِّ إِنّا كُنّا نَستَنسِخ‌ُ ما كُنتُم تَعمَلُون‌َ «29»
ما كُنتُم تَعمَلُون‌َ آنچه را که بوديد عمل ميكرديد در خبر دارد حتي نفخ بآتش را مينويسند و خداوند بصفت ستّاريّت كتبه روز را غير شب قرار داده و
جلد 16 - صفحه 127
بعكس، و هر روز و شب پست آنها عوض ميشود که هر ملكي بيش از يك روز يا يك شب ندارد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 29)- بار دیگر از سوی خداوند به آنها خطاب می‌شود و به عنوان تأکید می‌گوید: «این کتاب ما است که به حق با شما سخن می‌گوید» و اعمال شما را بازگو می‌کند! (هذا کِتابُنا یَنْطِقُ عَلَیْکُمْ بِالْحَقِّ).
آن روز که شما هر چه می‌خواستید انجام می‌دادید هرگز باور نمی‌کردید که اعمالتان در جایی ثبت شود، ولی «ما آنچه را انجام می‌دادید می‌نوشتیم» (إِنَّا کُنَّا نَسْتَنْسِخُ ما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
