O my people, enter the Holy Land which Allah has ordained for you, and do not turn your backs, or you will become losers.’
O my people! enter the holy land which Allah has prescribed for you and turn not on your backs for then you will turn back losers.
O my people! Go into the holy land which Allah hath ordained for you. Turn not in flight, for surely ye turn back as losers:
"O my people! Enter the holy land which Allah hath assigned unto you, and turn not back ignominiously, for then will ye be overthrown, to your own ruin."
معانی کلمات آیه
مقدسه: پاك. مؤنث مقدس.
لا ترتدوا: برنگرديد. رد: برگرداندن. ارتداد: برگشتن.
ادبار: پشت ها. مفرد آن دبر (بر وزن شتر) است.
تنقلبوا: انقلاب: برگشتن. «فتنقلبوا» پس برمى گرديد.[۱]
اين آيه هنگامى نازل شد كه قوم موسى به او گفته بودند: («لن نصبر على طعام واحد؛ ما به يك نوع خوراك صبر نخواهيم كرد». آيه 61 سوره بقره) سپس موسى به آنها گفته بود: «اهبطوا مصرا فانّ لكم ما سألتم؛ اكنون كه اين تقاضا را داريد به شهر مصر فرود آئيد كه در آنجا هر چه بخواهيد آماده است». سپس گفتند: «انّ فيها قوما جبّارين و انّا لن ندخلها حتّى يخرجوا؛ در آنجا قومى ستمكار هستند و ما داخل آن نشويم تا آنها بيرون آيند»، آيه 24 همين سوره[۳].[۴]
يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى أَدْبارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ «21»
(موسى فرمود:) اى قوم من! به سرزمين مقدّسى كه خداوند براى شما مقرّر كرده وارد شويد و به پشت سر خود برنگرديد كه زيانكار مىگرديد.
نکته ها
«ارض مقدّس» همهى منطقهى شامات (سوريه، اردن، فلسطين و ...) است يا تنها بيتالمقدّس مىباشد.
مراد از «لا تَرْتَدُّوا» پشت نكردن به فرمان الهى يا برگشت و عقبنشينى نكردن در مسير حركت است.
پیام ها
1- رابطهى رهبر و مردم، بايد عميق و عاطفى باشد. «يا قَوْمِ»
2- سرزمينهاى مقدّس را بايد از چنگ نااهلان بيرون آورد. «ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ»
3- همه جاى زمين يكسان نيست، برخى جاها قداست دارد. «الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ»
4- فرار از جبهه، حرام است. ادْخُلُوا ... وَ لا تَرْتَدُّوا
5- برخوردارى از نعمتهاى الهى، مسئوليّت دارد. جَعَلَ فِيكُمْ أَنْبِياءَ وَ جَعَلَكُمْ مُلُوكاً ... ادْخُلُوا
6- از مصاديق و نمونههاى خسارت، محروميّت از مكانهاى مقدّس است.
ادْخُلُوا ... وَ لا تَرْتَدُّوا ... فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ
تفسير نور(10جلدى)، ج2، ص: 268
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى أَدْبارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ «21»
بعد از ذكر نعم، تكليف نمايد بنى اسرائيل را به دخول ارض مقدسه؛ و حكايت فرمايد از قول موسى عليه السّلام:
يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ: اى گروه من داخل شويد به زمين پاك كرده شده از رجس شرك، و يا با بركت است كه جامع انواع فواكه و موضع خصب و رفاهيت و مقر اكثر انبيا و مؤمنين؛ و آن زمين شام يا دمشق يا طور و حوالى آن يا فلسطين و بعضى از اردن، و اصح آنكه بيت المقدس است. الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ: آن زمينى كه قسمت كرده است خداى تعالى براى شما، يا نوشته است در لوح محفوظ كه مسكن شما باشد به شرط ايمان و جهاد با جبابره و امتثال ساير اوامر، و چون از عمالقه ترسيده بودند، سخن نقباى خود را مىگفتند كه كاش ما را رئيسى بود تا به مصر برمىگشتيم. موسى عليه السّلام فرمود: وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى أَدْبارِكُمْ: و باز مگرديد به پاشنههاى خود، يعنى به همان راه كه آمدهايد به جهت خوف از جبابره برمگرديد، يا باز نگرديد در دين خود به عصيان و عدم وثوق بر وعده الهى، كه اگر چنين كنيد: فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ: پس بازگرديد در حالتى كه زيانكاران باشيد در دنيا و آخرت.
تفصيل واقعه- چون موسى عليه السّلام و قوم او از دريا عبور نمودند و فرعون و فرعونيان هلاك شدند، خداى تعالى امر فرمود ايشان را بدخول در ارض مقدسه.
وقتى رسيدند به نهر اردن، ترسيدند از دخول. پس از هر سبطى يك نفر را نقيب قرار دادند براى تفحص، نقباى اثنى عشر چون وارد شدند و از عظم شأن جبابره و قوت آنها متعجب شده برگشتند و به موسى خبر دادند. حضرت امر به كتمان نمود. دو نفر: يوشع و كالب، وفا نموده بقيه خبر دادند بنى اسرائيل را، و ابا
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 56
نمودند گفتند: اگر ما داخل شويم عيالات و اهل ما غنيمت آنها گردد، قصد انصراف كردند و يوشع و كالب را كه بر عزم خود باقى بودند خواستند سنگسار نمايند. حضرت موسى عليه السّلام در غضب شد گفت: «ربّ انّى لا املك الّا نفسى و اخى» «1» خداوند امر فرمود: من دخول ارض مقدسه را بر آنها حرام ساختم.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى أَدْبارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ «21»
ترجمه
اى قوم من داخل شويد زمين مقدس آن چنانيرا كه مقدّر فرمود خدا براى شما و برنگرديد بر پشتهاتان پس بگرديد زيانكاران.
تفسير
زمين منزه با بركتى كه بنى اسرائيل مأمور بورود در آن شدند عياشى از حضرت باقر (ع) روايت نموده استكه شام بوده و از حضرت صادق (ع) روايت نموده استكه آنها داخل نشدند تا خداوند بر آنها و پسران آنها حرام فرمود و پسران پسران آنها ساكن آنجا شدند و يكى از صفات مذمومه عدم ثبات در عزم است بنى اسرائيل وقتى خواستند وارد بيت المقدس شوند از ترس جبابره با آنهمه زحمتى كه از پيمودن راه كشيده بودند از ورود در شهر منصرف شدند و خواستند مراجعت نمايند و شايد مراد برگشتن بدين آباء و اجدادشان باشد در هر صورت اين عمل موجب خسران دنيا و آخرت آنها گرديد چنانچه شمه از آن در آيات بعد ذكر خواهد شد انشاء اللّه تعالى.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يا قَومِ ادخُلُوا الأَرضَ المُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللّهُ لَكُم وَ لا تَرتَدُّوا عَلي أَدبارِكُم فَتَنقَلِبُوا خاسِرِينَ «21»
وَ لا تَرتَدُّوا عَلي أَدبارِكُم که مخالفت اينکه واجب مهم را نكنيد و بر نگرديد فَتَنقَلِبُوا خاسِرِينَ خسران دنيا چهل سال در تيه گرفتار و خسران آخرت معذّب بعذاب.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 21)
در این آیه جریان ورود بنی اسرائیل را به سرزمین مقدس چنین بیان می کند: «موسی به قوم خود گفت: شما به سرزمین مقدسی که خداوند برایتان مقرر داشته است وارد شوید، و برای ورود به آن از مشکلات نترسید و از فداکاری مضایقه نکنید، اگر به این فرمان پشت کنید زیان خواهید دید» (یا قَومِ ادخُلُوا الأَرضَ المُقَدَّسَةَ الَّتِی کتَبَ اللّهُ لَکم وَ لا تَرتَدُّوا عَلی أَدبارِکم فَتَنقَلِبُوا خاسِرِینَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: