آیه 20 سوره ص
<<19 | آیه 20 سوره ص | 21>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
و ملک و شاهی او را نیرومند ساختیم و به او قوّه درک حقایق و سخن قطعی در داوری (یا تمیز حقّ از باطل) عطا کردیم.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- فصل: جدا كردن. فَصْلَ الْخِطابِ كلام روشن و آشكار، فصل به معنى مفصول و اضافه صفت به موصوف است، گويى مراد از آن قضاوت حق است.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
اصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ «17»
(اى پيامبر!) بر آن چه مىگويند شكيبا باش و بندهى ما داود را ياد كن كه صاحب قدرت بود، امّا با اين حال، همواره روى به سوى درگاه ما داشت.
إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبالَ مَعَهُ يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِشْراقِ «18»
همانا ما كوهها را رام كرديم در شامگاهان و بامدادان، همراه او تسبيح گويند.
وَ الطَّيْرَ مَحْشُورَةً كُلٌّ لَهُ أَوَّابٌ «19»
و پرندگان را (نيز) گرد آورده (و تسخير او كرديم) تا همگى به داود رجوع كنند (و در ذكر خدا با او هماهنگ گردند).
وَ شَدَدْنا مُلْكَهُ وَ آتَيْناهُ الْحِكْمَةَ وَ فَصْلَ الْخِطابِ «20»
و فرمانروايى و حكومت او را استوار داشتيم و به او حكمت و داورى عادلانه و فيصله بخش داديم.
جلد 8 - صفحه 89
نکته ها
در اين سوره به تاريخ نه نفر از انبيا اشاره شده كه سرگذشت سه نفر به تفصيل و شش نفر به اجمال مطرح شده است. اولين نفر حضرت داود است كه با ده كمال ستايش شده است.
در اين آيات، براى حضرت داود ده كمال مطرح شده است:
الف) الگوى صبر براى پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله. «اصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ»
ب) بندگى خداوند. «عَبْدَنا»
ج) بازگشت به خدا و انابههاى پى در پى. «إِنَّهُ أَوَّابٌ»
د) قدرت داشتن. «إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبالَ مَعَهُ»
ه) تسخير كوهها و هم نوايى آنها با او. «يُسَبِّحْنَ معه»
و) عرضهى پرندگان بر او. «وَ الطَّيْرَ مَحْشُورَةً»
ز) هم نوايى آنها در انابه با او. «كُلٌّ لَهُ أَوَّابٌ»
ح) حاكميّت و حكومت. «شَدَدْنا مُلْكَهُ»
ط) حكمت الهى. «آتَيْناهُ الْحِكْمَةَ»
ى) داورى حقّ و فيصله دادن به اختلافات. «فَصْلَ الْخِطابِ»
در قرآن، در چندين آيه از پرندگان سخن به ميان آمده است، از جمله:
الف) ماجراى حضرت ابراهيم و زنده شدن چهار پرنده. «فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ» «1» كه پرندگان وسيله آشنايى با توحيد و معادشناسى قرار مىگيرند.
ب) يكى از معجزات حضرت عيسى ساختن مجسمهاى از يك پرنده بود كه با دميده شدن نَفَس حضرت حيات گرفت. «أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْراً» «2»
ج) در اين آيه پرندگان هم نوا با داود مىشوند. «وَ الطَّيْرَ مَحْشُورَةً»
د) هدهد كه براى سليمان خبر آورد و نامهرسانى كرد. «اذْهَبْ بِكِتابِي هذا فَأَلْقِهْ إِلَيْهِمْ» «3»
ه) پرندگان منطق دارند و انبيا آن را مىدانند. «عُلِّمْنا مَنْطِقَ الطَّيْرِ» «4»
«1». بقره، 260.
«2». مائده، 110.
«3». نمل، 28.
«4». نمل، 16.
جلد 8 - صفحه 90
و) پرندگانى كه وسيلهى نابودى دشمنان مىشوند. «وَ أَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْراً أَبابِيلَ» «1»
ز) پرندگان، تسبيح و نماز آگاهانه دارند. «كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلاتَهُ وَ تَسْبِيحَهُ» «2»
مراد از حكمت، معارف محكم، يقينى و غير قابل ترديد است، بر خلاف علم كه همواره در معرض خطا و ترديد است.
پیام ها
1- لازمهى رهبرى، سعهى صدر و صبر در مقابل سخنان تلخ ديگران است. «اصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ»
2- ياد تاريخ گذشتگان، عامل صبر در برابر سختىها و مشكلات است. اصْبِرْ ... وَ اذْكُرْ
3- استهزا و تبليغات سوء كار هميشگى مخالفان است. «اصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ» (فعل مضارع رمز استمرار است).
4- استهزا و تبليغات دشمن بسيار سخت و شديد است. (زيرا پيامبرى را كه سعه صدر و حلم دارد خسته و محتاج به صبر مىكند). اصْبِرْ عَلى ...
5- انبيا نيز به مواعظ الهى نيازمندند. اصْبِرْ ...
6- نقش الگوها در تربيت فراموش نشود. «وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ»
7- سرچشمهى قدرت بر صبر، عبوديّت و سرسپردگى به خداست. «عَبْدَنا داوُدَ»
8- قدرت در دست فرعون سبب استبداد است، «وَ فِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتادِ» ولى در دست مردان خدا همراه با تضرّع و بندگى است. «داوُدَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ»
9- توبه و انابهى صاحبان قدرت، سزاوار ستايش است. «ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ»
10- توبه و انابهاى ارزشمند است كه مختصر و لحظهاى نباشد. «أَوَّابٌ» حضرت
«1». فيل، 3.
«2». نور، 41.
جلد 8 - صفحه 91
داود بسيار انابه مىكرد و در همه امور زندگى به خداوند روى مىآورد و اين توجّه دائمى سبب قدرت او بود. «ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ»
11- انسان در اثر تكامل معنوى مىتواند طبيعت را با خود همراه كند. «سَخَّرْنَا الْجِبالَ مَعَهُ»
12- يك عمل انقلابى داود (كه در آيه 251 سوره بقره آمده است وَ قَتَلَ داوُدُ جالُوتَ ...) آن همه الطاف الهى را به دنبال داشت. سَخَّرْنَا الْجِبالَ مَعَهُ ... شَدَدْنا مُلْكَهُ وَ آتَيْناهُ الْحِكْمَةَ
13- بهترين زمان براى ياد خدا شامگاهان و صبحگاهان است. «بِالْعَشِيِّ وَ الْإِشْراقِ»
14- شرط دريافت الطاف خداوند عبوديّت است. «عَبْدَنا- ذَا الْأَيْدِ- آتَيْناهُ الْحِكْمَةَ»
15- كافران هر چه مىخواهند لجاجت كنند و سر تعظيم در برابر خدا فرود نياورند، امّا بدانند هستى در حال تسبيح خداست. «يُسَبِّحْنَ»
16- كوهها نوعى شعور دارند «مَعَهُ يُسَبِّحْنَ» و حيوانات زمان را مىشناسند. مَعَهُ يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِ ...
17- محور تسبيح حيوانات و جمادات هستى، تسبيح اولياى خداست. مَعَهُ يُسَبِّحْنَ ... كُلٌّ لَهُ أَوَّابٌ
18- پرندگان داراى نوعى شعور نسبت به خداوند و هستى هستند. «وَ الطَّيْرَ مَحْشُورَةً كُلٌّ لَهُ أَوَّابٌ»
19- حكومت بايد بر اساس حكمت و عدالت باشد. «شَدَدْنا مُلْكَهُ وَ آتَيْناهُ الْحِكْمَةَ وَ فَصْلَ الْخِطابِ»
20- حضرت داود، از پيامبرانى است كه نبوّت و سلطنت را با يكديگر داشته است. «شَدَدْنا مُلْكَهُ- وَ آتَيْناهُ الْحِكْمَةَ»
21- دين از سياست جدا نيست و برخى انبيا حكومت داشتهاند. «ذَا الْأَيْدِ- شَدَدْنا مُلْكَهُ- فَصْلَ الْخِطابِ»
22- ما نيز بايد حكومت مردان خدا را تقويت كنيم. جمله «شَدَدْنا مُلْكَهُ» رمز آن است كه شما نيز ملك و حكومت اولياى الهى به او را تقويت كنيد.
23- رهبران جامعه بايد شرائطى داشته باشند. ارتباط دائمى با خداوند «إِنَّهُ أَوَّابٌ»
جلد 8 - صفحه 92
قدرت، «شَدَدْنا مُلْكَهُ» حكمت، «وَ آتَيْناهُ الْحِكْمَةَ» و توانايى بر فيصله دادن بخاطر منطق قوى. «فَصْلَ الْخِطابِ»
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص210
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم