آیه 1 سوره صافات
<<1 | آیه 1 سوره صافات | 2>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
قسم به صف زدگان (چون فوج فرشتگان یا نماز گزاران یا سپاه اهل ایمان) که صف آرایی کردهاند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- صافات: صف كشندگان، مفرد آن ظاهرا صاف است نه صافّه. و صف مذكّر لا يعقل با الف و تاء جمع بسته مىشود مانند ايّام خاليات كه يوم، مذكّر لا يعقل است و مانند ذاريات، سابحات، مرفوعات منصوبات و مجرورات. ولى در مجمع البيان فرموده: آن جمع صافّه و جمع الجمع است.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
سيماى سوره صافّات
اين سوره با يكصد و هشتاد و دو آيه در مكّه نازل شده است.
نام اين سوره، از آيه اول آن برگرفته شده كه با سوگند به «صافّات»، گروهى از فرشتگان كه در انجام فرمان الهى در صف هستند، آغاز مى شود، همچنين آيه 165 كه در آن كلمه «الصافّون» آمده است. مشابه اين سوره از نظر نام، سوره «صف» است كه اشاره به صفوف محكم رزمندگان در صحنه هاى جنگ دارد.
اين سوره، نخستين سوره از قرآن كريم است كه با سوگند آغاز مى شود.
همانند ديگر سوره هاى مكّى، بيشتر آيات اين سوره نيز درباره مبدأ و معاد و با تذكّر و انذار همراه است.
همچنين به تاريخ پيامبرانى همچون نوح، ابراهيم، اسحاق، موسى، هارون، الياس، لوط و يونس، اشاره شده و در اين ميان زندگى حضرت ابراهيم مشروحتر آمده است.
عقايد باطل مشركان در مورد رابطه خداوند با جنّ يا فرشتگان به شدّت محكوم شده و پيروزى نهايى حقّ بر كفر و شرك و نفاق مطرح گرديده است.
بر قرائت سوره صافّات در روزهاى جمعه تأكيد شده و تلاوت آن، موجب گشايش در رزق و بيمه شدن مال و فرزندان از شيطان مى شود. «1»
(1). تفسير مجمع البيان.
تفسير نور، ج8، ص: 14
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
«1» وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا «2» فَالزَّاجِراتِ زَجْراً «3» فَالتَّالِياتِ ذِكْراً
سوگند به صف بستگان (در صفوفى منظّم) صف بستنى. پس باز مىدارند (از معاصى و وسوسهها) باز داشتنى. همانان كه پى در پى ذكر خدا (كتاب آسمانى) را تلاوت مىكنند.
«4» إِنَّ إِلهَكُمْ لَواحِدٌ «5» رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما وَ رَبُّ الْمَشارِقِ
بى شك كه معبود شما يكتاست. پروردگار آسمانها و زمين و آن چه ميان آن دو است و پروردگار مشرقها (و مغربها).
نکته ها
اين سوره با سه سوگند خداوند آغاز شده است. گرچه خداوند نيازى به سوگند ندارد و مؤمنان بدون سوگند سخن او را مىپذيرند، امّا سوگند، نشانه اهميّت و عظمت مورد سوگند و توجّه دادن به آن است. لذا خداوند به امور مختلف سوگند خورده است.
مراد از «صافّات»، «زاجرات» و «تاليات»، فرشتگانى هستند كه در صفوفى منظم اوامر الهى را اجرا مىكنند، مردم را از وسوسه باز مىدارند و پيوسته به ياد خدا هستند. البتّه گروهى گفتهاند: مراد، رزمندگانى هستند كه در صفهاى منظم از حريم حقّ دفاع مىكنند و
جلد 8 - صفحه 15
با تلاوت آيات الهى و ياد خدا روحيه و نيرو مىگيرند.
كلمه «زاجرات» هم مىتواند از «زجر» به معناى باز داشتن باشد كه مراد باز داشتن از وسوسهها و گناهان است و هم مىتواند از «زجره» به معناى فرياد باشد، يعنى سوگند به فريادگران تاريخ.
پیام ها
1- در زندگى، به نظمهاى هدفدار ارج نهيم. (در دو سوره «صافّات» و «صف»، سخن از نظم وانضباط است وبه آن سوگند ياد شده است.) «وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا»
2- نظم، وحدت، قدرت، همفكرى و همكارى كه در صف متجلّى است، از نشانههاى كارگزاران الهى است. «وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا»
3- وجود عوامل بازدارنده از گناه و ناهى از منكر، در جامعه لازم است. «فَالزَّاجِراتِ زَجْراً»
4- انرژى گرفتن از ياد خدا از طريق تلاوت قرآن «فَالتَّالِياتِ ذِكْراً» و دفاع از حريم حقّ «فَالزَّاجِراتِ» همراه با نظم و آماده باش، «وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا» ضرورت يك نظام الهى است.
5- انجام هر كارى بايد با كيفيّتى عالى همراه باشد. بهترين نظم، «صَفًّا» بهترين قدرت، «زَجْراً» و بهترين ياد خدا. «ذِكْراً»
6- شعار توحيد را هم محكم بگوييم، هم زيبا و هم قبل از هر چيز ديگر. (در اين آيات ابتدا سوگند با آهنگ زيبايى مطرح شده و سپس:) «إِنَّ إِلهَكُمْ لَواحِدٌ»
7- براى هر چيزى سوگند ياد نكنيم. (معمولًا سوگندهاى قرآن براى مسائل اساسى و مهم مانند مبدأ و معاد است)
در سورهى ذاريات بعد از چند سوگند مىفرمايد: «إِنَّما تُوعَدُونَ لَصادِقٌ» «1» قطعاً آنچه وعده داده شدهايد محقّق شدنى است.
در سوره مرسلات نيز پس از چند سوگند، سخن از قيامت است آنجا كه
«1». ذاريات، 5.
جلد 8 - صفحه 16
مىفرمايد: «إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ» «1»
و در اين جا بعد از چند سوگند، سخن از توحيد است و مىفرمايد: «إِنَّ إِلهَكُمْ لَواحِدٌ» (آرى در برابر كسانى كه به شدّت پايبند شرك هستند بايد سوگندهاى پى در پى ياد كرد).
8- مشركان ميان الوهيّت و ربوبيّت خداوند تفاوت قائل بودند، لذا اين آيه بر يكى بودن اين دو تأكيد مىكند. «إِلهَكُمْ لَواحِدٌ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»
9- همهى هستى تحت تربيت و رشد الهى است. «رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»
10- براى هر چيزى ربّى نپنداريد، زيرا كه پروردگار همهى هستى يكى بيش نيست. «رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»
11- از نشانهها و دلايل توحيد، هماهنگى ميان زمين و آسمان و ديگر مخلوقات جهان هستى است. إِنَّ إِلهَكُمْ لَواحِدٌ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...
12- زمين، كروى شكل است. (كلمهى «مشارق» و تفاوت در طلوع و غروبها، نشانهى كروى بودن زمين است)
13- خورشيد و نور آن، نقش مؤثرى در زندگى انسان دارد. (با آنكه خورشيد جزو آسمانهاست و در «رَبُّ السَّماواتِ» نهفته است، ولى نام بردن اختصاصى از مشارق، نشانه اهميّت ويژه طلوع خورشيد است). «وَ رَبُّ الْمَشارِقِ»
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص120
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم