آیه 15 سوره غافر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

رَفِيعُ الدَّرَجَاتِ ذُو الْعَرْشِ يُلْقِي الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلَىٰ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ لِيُنْذِرَ يَوْمَ التَّلَاقِ

مشاهده آیه در سوره


<<14 آیه 15 سوره غافر 16>>
سوره : سوره غافر (40)
جزء : 24
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

که او دارای شئون و مراتب رفیع و صاحب عرش (عظیم) است، روح (همان فرشته جان بخش) را از امر خود بر هر که از بندگانش بخواهد می‌فرستد تا خلق را از روز ملاقات (ثواب و عقاب) بترساند.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Raiser of ranks, Lord of the Throne, He casts the Spirit of His command upon whomever of His servants that He wishes, that he may warn [people] of the Day of Encounter.

معانی کلمات آیه

  • رفيع: بالا برنده. مثل رافع: و نيز به معنى مرفوع آيد.
  • تلاق: ملاقات كردن. يَوْمَ التَّلاقِ‏: روز ملاقات.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


رَفِيعُ الدَّرَجاتِ ذُو الْعَرْشِ يُلْقِي الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلى‌ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ لِيُنْذِرَ يَوْمَ التَّلاقِ «15»

او داراى درجات رفيع (و) صاحب عرش است، (و) از طرف خود فرشته‌ى وحى (روح الامين) را بر هر كس از بندگانش كه بخواهد مى‌فرستد تا مردم را از روز ملاقات (و قيامت) بترساند.

يَوْمَ هُمْ بارِزُونَ لا يَخْفى‌ عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْ‌ءٌ لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ «16»

روزى كه مردم ظاهر و آشكارند و هيچ چيز از آنان بر خداوند پنهان نيست. (در آن روز ندا آيد:) امروز حكومت براى كيست؟ (و پاسخ آيد:) براى خداوند يكتاى قهّار.

نکته ها

رفعت و بزرگى دو نوع است:

الف) مكانى، نظير آيه‌ى‌ «يَرْفَعُ إِبْراهِيمُ الْقَواعِدَ» «1» كه بالا بردن پايه‌هاى كعبه، مكانى است.

ب) مقامى، نظير يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا ... دَرَجاتٍ‌ «2»

«1». بقره، 127.

«2». مجادله، 58.

جلد 8 - صفحه 230

«رَفِيعُ الدَّرَجاتِ» را دو گونه مى‌توان معنا كرد:

يكى آنكه خداوند داراى درجات و منزلت بلند و برترين مقام است،

ديگر آنكه خداوند درجات مردم را بر حسب لياقت آنان بالا مى‌برد، نظير آيه‌ «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا» و آيه‌ «رَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ» «1» كه به معناى آن است كه خداوند بعضى را بر بعضى به خاطر عملكردى كه دارند برترى مى‌دهد.

مراد از روح، يا خود وحى است كه سبب حيات معنوى جامعه مى‌شود و يا فرشته‌ى مأمور وحى. در موارد ديگر مى‌خوانيم: «وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا» «2» و «يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى‌ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا» «3»

از اينكه قرآن و وحى به روح نامگذارى شده است، «يُلْقِي الرُّوحَ» معلوم مى‌شود كه وحى سبب حيات مردم است و پيامبران مردم را براى حيات معنوى دعوت مى‌كنند. «دَعاكُمْ لِما يُحْيِيكُمْ» «4»

امام صادق عليه السلام فرمود: روز قيامت روز ملاقات اهل آسمان‌ها با اهل زمين است. «5»

فرستنده‌ى وحى، خداوندِ صاحب عرش است.

گيرنده‌ى وحى، بندگان خالصى هستند كه خداى حكيم بر مى‌گزيند. «مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ»

هدف و موضوع وحى، هشدار است. «لِيُنْذِرَ»

واسطه‌ى وحى، فرشته‌اى مخصوص است. «يُلْقِي الرُّوحَ»

در روايات مى‌خوانيم: سؤالِ‌ «لِمَنِ الْمُلْكُ» از سوى خداوند و پاسخِ‌ «لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ» از سوى انبيا و اولياى الهى است. «6» بروز و ظهور مردم در قيامت و حضور آنان در پيشگاه الهى به صورتى كه هيچ نقطه‌ى ابهامى براى قضاوت عادلانه باقى نگذارد، به خاطر امورى است:

الف) هموار شدن زمين و حذف كوه‌ها. «قاعاً صَفْصَفاً» «7»

«1» انعام 165

«2» شورى 52

«3» نحل 2

«4» انفال 24

«5» تفسير نورالثقلين‌

«6» تفسير الميزان‌

«7» طه 106

جلد 8 - صفحه 231

ب) خروج همه از قبرها. «وَ إِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَتْ» «2»، «وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقالَها» «3»

ج) گشوده شدن نامه‌ى اعمال. «وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ» «4»

د) تجسم اعمال. «يَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ يَداهُ» «5»

ه) كشف مسايل مخفى. «بَدا لَهُمْ ما كانُوا يُخْفُونَ مِنْ قَبْلُ» «6»

و) گواهى اعضاى بدن. «تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ» «7»

پیام ها

1- خداوند، انسان‌هاى لايق را به كمال مى‌رساند. «رَفِيعُ الدَّرَجاتِ»

2- اخلاص، زمينه‌ى ارتقاى درجه است. مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ‌ ... رَفِيعُ الدَّرَجاتِ‌

3- اعطاى درجات از سوى حاكم مطلق جهان ارزش دارد. «رَفِيعُ الدَّرَجاتِ ذُو الْعَرْشِ»

4- نزول وحى توسط فرشته‌ى مخصوص، با اراده‌ى خداست. «مِنْ أَمْرِهِ»

5- گزينش پيامبران براى دريافت وحى وابسته به اراده اوست. «مَنْ يَشاءُ»

6- شرط دريافت وحى، بندگى خداست. «مِنْ عِبادِهِ»

7- وظيفه اصلى پيامبران، انذار است. «لِيُنْذِرَ»

8- قيامت روز ملاقات است. «يَوْمَ التَّلاقِ» (ملاقات با پروردگار. «مُلاقُوا رَبِّهِمْ» «8»)*

9- آشنا شدن مردم با معاد و باور داشتن آن از اهداف نزول وحى است. يُلْقِي الرُّوحَ‌ ... لِيُنْذِرَ يَوْمَ التَّلاقِ‌

«2». انفطار، 4.

«3». زلزله، 2.

«4». تكوير، 10.

«5». نباء، 40.

«6». انعام، 28.

«7». يس، 65.

«8». هود، 29.

جلد 8 - صفحه 232

10- روز قيامت تمام اسرار و حقايق مردم كشف مى‌شود و جايى براى انكار باقى نمى‌ماند. «هُمْ بارِزُونَ»

11- در قيامت، نژاد و زبان و قبيله و مقام و سرمايه و همه‌ى چيزها محو مى‌شود و تنها انسانيّت مطرح است. «هُمْ بارِزُونَ»

12- در قيامت قدرت و علم و قهاريّت خداوند براى همه ملموس است و همه به آن اعتراف مى‌كنند. ... لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ

13- قدرت، در سايه‌ى وحدت است. «الْواحِدِ الْقَهَّارِ»

پانویس

  1. پرش به بالا تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص344

منابع