آنان که گوساله را به پرستش گرفتند (آتش قهر و) غضب خدا (در آخرت) و ذلت و خواری در حیات دنیا محقّقاً به آنها خواهد رسید، و این چنین ما دروغپردازان را کیفر خواهیم کرد.
بی تردید کسانی که گوساله را [به پرستش] گرفتند، به زودی خشمی سخت از پروردگارشان، و خواری و ذلتی در زندگی دنیا به آنان خواهد رسید؛ و این گونه دروغ بافان را کیفر می دهیم.
آرى، كسانى كه گوساله را [به پرستش] گرفتند، به زودى خشمى از پروردگارشان و ذلّتى در زندگى دنيا به ايشان خواهد رسيد؛ و ما اين گونه، دروغپردازان را كيفر مىدهيم.
آنان كه گوساله را برگزيدند به زودى به غضب پروردگارشان گرفتار خواهند شد و در زندگانى اينجهانى به خوارى خواهند افتاد. دروغسازان را اينچنين كيفر مىدهيم.
کسانی که گوساله را (معبود خود) قرار دادند، بزودی خشم پروردگارشان، و ذلّت در زندگی دنیا به آنها میرسد؛ و اینچنین، کسانی را که (بر خدا) افترا میبندند، کیفر می دهیم!
Indeed those who took up the calf [for worship] shall be overtaken by their Lord’s wrath and abasement in the life of the world.’ Thus do We requite the fabricators [of lies].
(As for) those who took the calf (for a god), surely wrath from their Lord and disgrace in this world's life shall overtake them, and thus do We recompense the devisers of lies.
Lo! Those who chose the calf (for worship), terror from their Lord and humiliation will come upon them in the life of the world. Thus do We requite those who invent a lie.
Those who took the calf (for worship) will indeed be overwhelmed with wrath from their Lord, and with shame in this life: thus do We recompense those who invent (falsehoods).
معانی کلمات آیه
مفترين: فرى در اصل به معنى قطع . افتراء: جعل دروغ (دروغسازى) مفتر: دروغساز. جمع آن ، مفترون است.[۱]
قطعاً كسانى كه گوساله را (به پرستش) گرفتند، به زودى خشمى از سوى پروردگارشان و ذلّتى در زندگى دنيا به آنان خواهد رسيد و اين گونه دروغپردازان را كيفر مىدهيم.
نکته ها
از آيهى 149 بر مىآمد كه بنىاسرائيل از كردهى خود پشيمان شدند. اين آيه نشان مىدهد كه توبهى آنان پذيرفته نشد، مگر به نحوى كه در آيهى 54 سورهى بقره بيان شد كه براى توبه بايد يكديگر را بكشند. «إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلى بارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ» آرى، توبهى ارتداد و گوسالهپرستى پس از حقّپرستى، گفتن «اسْتَغْفِرِ اللَّهَ» نيست، بلكه بايد همديگر را با دست خود اعدام كنند تا اين حركت در روش مبارزه با شرك
جلد 3 - صفحه 182
فرهنگ شده و در نسلها بماند.
امام باقر عليه السلام ذيل آيه فرمودند: هركس در دين الهى بدعت گذارد، در همين دنيا ذليل و خوار مىشود. «1»
پیام ها
1- انسان در انتخاب دين آزاد است، گرچه گاهى به چيزى گرايش پيدا مىكند كه باعث سقوط او مىشود. «إِنَّ الَّذِينَ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ سَيَنالُهُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّهِمْ»
2- افراد مرتد، مغضوب خدا هستند. «إِنَّ الَّذِينَ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ سَيَنالُهُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّهِمْ»
بعد از فراغ از دعا، در تهديد و وعيد گوساله پرستان فرمايد:
إِنَّ الَّذِينَ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ: بدرستى كه كسانى كه فرا گرفتند گوساله را به پرستش، سَيَنالُهُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّهِمْ: زود باشد كه برسد ايشان را غضبى از پروردگار آنها، و آن امر الهى بود بر آنكه توبه ايشان آنست كه يكديگر را بكشند، وَ ذِلَّةٌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا: و برسد ايشان را خوارى در زندگانى دنيا كه آن جزيه يا جلاى وطن بود. در منهج- بنا بقولى مراد به غضب آتش جهنم است و ذكر آن به عنوان غضب جهت آنست كه ابلغ باشد در زجر از قبيح، و مراد به ذلت قتل ايشان است نفوس خود را يا زجر. وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُفْتَرِينَ:
و همچنانكه جزا داديم گوساله پرستان را، جزا مىدهيم افترا كنندگان و دروغگويان و مبتدعان را و هيچ قريهاى اعظم از قريه ايشان نبود كه گوساله را
جلد 4 صفحه 206
معبود قرار دادند. مالك بن انس گويد: هيچ مبتدعى نباشد مگر آنكه بالاى سر خود مذلتى يابد.
گفت پروردگار من بيامرز مرا و برادرم را و داخل فرما ما را در رحمت خود و توئى رحم كنندهترين رحم كنندگان
همانا آنانكه گرفتند بخدائى گوساله را زود باشد كه برسد آنها را غضبى از پروردگارشان و ذلّتى در زندگانى دنيا و اين
جلد 2 صفحه 478
چنين جزا دهيم افترا زنندگان را
و آنانكه بجا آوردند كارهاى بد را پس توبه نمودند بعد از آن و گرويدند همانا پروردگار تو پس از آن هر آينه آمرزنده مهربان است.
تفسير
پس از اتمام اعتذار از حضرت هرون حضرت موسى براى خود و او از خداوند طلب مغفرت و رحمت نمود و اين ملازم با گناه نيست چون اقبال و توجّه بحق و سؤال از خداوند در هر حال خوب است علاوه بر آنكه ترك اولى منافى با عصمت انبياء نيست چنانچه سابقا اشاره شد و مقرر گرديد كسانيكه گوسالهپرست شدند مورد غضب از طرف خدا و ذلّت از قبل خلق شوند و كسانيكه ثابت ماندند بدين حق آنها را بكشند بشرحيكه در سوره بقره در ذيل آيه و اذ قال موسى لقومه گذشت و بعضى گفتهاند مراد از غضب قتل يا عذاب اخروى است و مراد بذلّت خروج از ديار يا جزيه است و افتراء آنها اين بود كه گفتند گوساله خداى شما و خداى موسى است و در كافى از حضرت باقر (ع) نقل نموده كه اين آيه را تلاوت فرمود و فرمود هر بدعتگذار در دين و مفترى بر خدا و پيغمبر (ص) و اهل بيت او بذلّت در دنيا گرفتار خواهد شد و بالاخره گوسالهپرستان بواسطه توسّل بخاندان نبوّت نجات يافتند و توبه آنها قبول شد چون خداوند بعد از توبه از كفر و عصيان اهل ايمان و عمل از بندگان را مشمول مغفرت و رحمت رحيميه خود خواهد فرمود.
وَ كَذلِكَ نَجزِي المُفتَرِينَ اينکه غضب و ذلت اختصاص بيهود ندارد هر که افتراء در دين بزند چه درباره توحيد يا نبوت يا امامت يا در احكام مورد غضب و ذلّت خواهد شد اگر امروز نشد دو روز دگر شود چنانچه مشاهده كردهايم، و افتراء دروغي است که بغير نسبت دهند بخدا يا برسول يا امام يا علماء يا مؤمنين جمع محلي بالف و لام افاده عموم دارد.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 152)- واکنش شدید موسی (ع) سر انجام کار خود را کرد، و گوساله پرستان بنی اسرائیل که اکثریت قوم را تشکیل میدادند از کار خود پشیمان شدند ولی برای این که تصور نشود تنها این ندامت و پشیمانی برای توبه آنها از چنین گناه عظیمی کافی بوده است، قرآن چنین اضافه میکند: «کسانی که گوساله را معبود خود
ج2، ص96
انتخاب کردند به زودی خشم پروردگار و ذلت درندگی این جهان به آنها خواهد رسید» (إِنَّ الَّذِینَ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ سَیَنالُهُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ ذِلَّةٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا).
و نیز برای این که تصور نشود این قانون اختصاصی به آنها دارد، اضافه میکند: «همه کسانی را که افترا (بر خدا) میبندند این چنین کیفر میدهیم» (وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُفْتَرِینَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: