و گفتند: آنچه در شکم این چهارپایان است مخصوص مردان ماست و بر زنان ما حرام است، و اگر مرده باشد همه (مردان و زنان) در آن شریک باشند. خداوند آنها را به مجازات این گفتار به زودی می‌رساند و خدا درست کردار و داناست.
و گفتند: آنچه در شکم این چهارپایان است [در صورتی که زنده بیرون آید] ویژه مردان ماست، و بر همسرانمان حرام است، و اگر مرده باشد همگی در آن شریکند؛ به زودی خدا آنان را بر این توصیف بی پایه و باطلشان جزا خواهد داد، زیرا خدا حکیم و داناست.
و گفتند: «آنچه در شكم اين دامهاست اختصاص به مردان ما دارد و بر همسران ما حرام شده است، و اگر [آن جنين] مرده باشد، همه آنان [از زن و مرد ] در آن شريكند. به زودى [خدا] توصيف آنان را سزا خواهد داد، زيرا او حكيم داناست.
و گفتند: آنچه در شكم اين چارپايان است براى مردان ما حلال و براى زنانمان حرام است، و اگر مردار باشد زن و مرد در آن شريكند. خدا به سبب اين گفتار مجازاتشان خواهد كرد. هر آينه او حكيم و داناست.
و گفتند: «آنچه (از بچّه) در شکم این حیوانات است، مخصوص مردان ماست؛ و بر همسران ما حرام است! امّا اگر مرده باشد [= مرده متولّد شود]، همگی در آن شریکند.» بزودی (خدا) کیفر این توصیف (و احکام دروغین) آنها را می‌دهد؛ او حکیم و داناست.
And they say, ‘That which is in the bellies of these cattle is exclusively for our males and forbidden to our wives. But if it be still-born, they will all share it.’ Soon He will requite them for their allegations. Indeed, He is all-wise, all-knowing.
And they say: What is in the wombs of these cattle is specially for our males, and forbidden to our wives, and if it be stillborn, then they are all partners in it; He will reward them for their attributing (falsehood to Allah); surely He is Wise, Knowing.
And they say: That which is in the bellies of such cattle is reserved for our males and is forbidden to our wives; but if it be born dead, then they (all) may be partakers thereof. He will reward them for their attribution (of such ordinances unto Him). Lo, He is Wise, Aware.
They say: "What is in the wombs of such and such cattle is specially reserved (for food) for our men, and forbidden to our women; but if it is still-born, then all have share therein. For their (false) attribution (of superstitions to Allah), He will soon punish them: for He is full of wisdom and knowledge.
معانی کلمات آیه
وصفهم: وصف: ذكر چگونگى شىء. منظور از آن، توصيف به حلال و حرام است.[۱]
و (از ديگر عقائد خرافى مشركان، اين بود كه مى) گفتند: آنچه در شكم اين چهارپايان (نذر شده براى بتها) است، (اگر زنده به دنيا آيد) مخصوص مردان ماست و بر زنان ما حرام است و اگر مرده به دنيا آيد، پس همه (زن و مرد) در آن شريكند، خداوند به زودى آنان را به سزاى اين گونه توصيف‌هاى باطل كيفر خواهد داد. همانا او حكيمى داناست.
نکته ها
آشنايى با خرافات دوران جاهليّت، انسان را با زحمات رسول خدا براى هدايت آنان آشنا ساخته، روح قدرشناسى را در انسان، زنده و شكوفا مى‌كند.
پیام ها
1- تبعيض بى‌جا ميان زن و مرد، عملى جاهلى و مطرود است. «خالِصَةٌ لِذُكُورِنا وَ مُحَرَّمٌ عَلى أَزْواجِنا»
2- در جاهليّت، تحقير زن تا آن حد بود كه در برخى موارد از حيوان سالم بهره‌اى نداشت و فقط در گوشت حيوان مرده شريك بود. «شُرَكاءُ»
3- جزا و كيفر الهى، بر اساس علم و حكمت اوست. سَيَجْزِيهِمْ ... حَكِيمٌ عَلِيمٌ
و قالوا ما فى بطون هذه الانعام: و گفتند آنچه در شكمهاى اين چهارپايان بحيره و سائبه است خالِصَةٌ لِذُكُورِنا: حلال است مر مردمان ما را خاصه. و نزد بعضى مراد «ما فِي بُطُونِهِمْ» شير و احشاى آنها است وَ مُحَرَّمٌ عَلى أَزْواجِنا: و حرام كرده شده است بر زنان ما اگر زنده متولد شوند لقوله وَ إِنْ يَكُنْ مَيْتَةً: و اگر باشد مرده يعنى مرده متولد شوند فَهُمْ فِيهِ شُرَكاءُ:
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 386
پس مرد و زن در خوردن آن شريكند سَيَجْزِيهِمْ وَصْفَهُمْ: زود باشد پاداش دهد خدا جزاى وصف كردن ايشان را كه افتراست بر خداى تعالى در تحليل و تحريم إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ: بدرستى كه ذات اقدس الهى حكيم است در آنچه حلال و حرام فرمايد، دانا است به مصالح بندگان در حل و حرمت.
تنبيه- حق تعالى در اين آيه از چهار وجه ذم و عيب كفار فرموده: 1- ذبح آنها به غير اسم خدا. 2- خوردن آن به ادعاى تذكيه جهت افترا بر خداى عزّ و جلّ. 3- تحليل ايشان براى مرد و تحريم زن. 4- تسويه ميته و مزكى نزد آنها.
و گفتند آنچه در شكمهاى اين چهارپايان است خالص است براى مردان ما و حرام است بر زنان ما و اگر باشد مردار پس ايشان در آن انبازانند زود باشد جزا دهد توصيف آنها را بدرستيكه او درست كردار دانا است.
تفسير
قمى ره فرموده يكى از رسوم جاهليّت آن بود كه جنين‌هائى را كه از شكم شتر و گاو و گوسفند بيرون ميآوردند اگر زنده بودند بر زنها حرام ميكردند و اگر مرده بودند بر زن و مرد حلال ميدانستند و تأنيث خالصه باعتبار معنى ما است كه جنين‌ها است يا از براى مبالغه است مانند راويه و اين توصيف بحليّت و حرمت از پيش خود بدعت در دين حق است و خداوند بدعت گذاران را بكيفر اعمالشان خواهد رسانيد چون حكمت اقتضا دارد كه حكم بحليّت و حرمت از عالم بصلاح و فساد صادر شود و او خداوند است ..
در این آیه نیز به یکی دیگر از احکام خرافی بت پرستان در مورد گوشت حیوانات اشاره کرده می فرماید: «آنها گفتند: جنینهایی که در شکم این حیوانات است مخصوص مردان ما است، و بر همسران ما حرام است ولی اگر مرده متولد شود، همگی در آن شریکند» (وَ قالُوا ما فِی بُطُونِ هذِهِ الأَنعامِ خالِصَةٌ لِذُکورِنا وَ مُحَرَّمٌ عَلی أَزواجِنا وَ إِن یکن می تَةً فَهُم فِیهِ شُرَکاءُ).
قرآن به دنبال این حکم جاهلی، با این جمله مطلب را تمام کرده و می گوید:
«به زودی خداوند کیفر این گونه توصیفات آنها را می دهد» (سَیجزِیهِم وَصفَهُم).
و در پایان آیه می فرماید: «او حکیم و داناست» (إِنَّهُ حَکیمٌ عَلِیمٌ).
هم از اعمال و گفتار و تهمتهای ناروای آنان باخبر است و هم روی حساب، آنها را مجازات می کند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
