آیه 11 سوره فصلت

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ ائْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ

مشاهده آیه در سوره


<<10 آیه 11 سوره فصلت 12>>
سوره : سوره فصلت (41)
جزء : 24
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و آن گاه به خلقت آسمانها توجه کامل فرمود که آسمانها دودی بود، پس (به امر نافذ تکوینی) به آسمان و زمین فرمود که همه (به سوی خدا و اطاعت فرمان حق) به شوق و رغبت یا به جبر و کراهت بشتابید. آنها عرضه داشتند: ما با کمال شوق و میل می‌شتابیم.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Then He turned to the heaven, and it was smoke, and He said to it and to the earth, ‘Come, willingly or unwillingly!’ They said, ‘We come obediently.’

معانی کلمات آیه

«ثُمَّ»: سپس. در اینجا برای تأخیر بیانی است نه تأخیر زمانی. یعنی آفرینش آسمانها قبلاً صورت گرفته است و زمین بعد از آن. «إسْتَوی إِلی ...»: قصد کرد. اراده فرمود. «دُخَانٌ»: دود. چه بسا مراد گازها و بخارها باشد که علماء آن را سحابی می‌گویند. «إِئْتِیَا»: پدید آئید و شکل بگیرید. در اینجا خلق تقدیری تبدیل به خلق تکوینی می‌شود و هستی از قوّه به فعل در می‌آید. «أَتَیْنَا»: پدیدار شدیم. پیدا گشتیم. مراد سرعت در اطاعت است.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ جَعَلَ فِيها رَواسِيَ مِنْ فَوْقِها وَ بارَكَ فِيها وَ قَدَّرَ فِيها أَقْواتَها فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلِينَ «10»

و در زمين كوه‌هايى را بر فرازش قرار داد و در آن خير فراوان نهاد، و در چهار روز رزق و روزى اهلِ زمين را مقدّر كرد كه براى تمام نيازمندان كافى است.

ثُمَّ اسْتَوى‌ إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ «11»

سپس به (آسمان) در حالى كه دود بود توجّه كرد، پس به آن و زمين فرمود: با رغبت يا كراهت بياييد (و شكل بگيريد) گفتند: فرمانبردار آمديم (و شكل گرفتيم).

نکته ها

«رَواسِيَ» جمع «راسية» به معناى كوههاى استوار است. «سَواءً» به معناى برابر است و «سَواءً لِلسَّائِلِينَ» به معناى آن است كه قوت‌ها برابر نيازهاست.

«طوع» به معناى رغبت و «كره» به معناى بى‌رغبتى است.

عبارتِ‌ «اسْتَوى‌» هرگاه در كنار حرف «على» قرار گيرد، به معناى سلطه و حكومت است، مانند آيه‌ى‌ «الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‌» «1» ولى هرگاه در كنار حرف‌ «إِلَى» قرار گيرد، به معناى توجّه و قصد است مانند همين آيه. «2»

آفرينش، مراحل تكاملى دارد:

اول) خلق شدن. «خَلَقَ الْأَرْضَ»

دوم) استقرار و تثبيت. «جَعَلَ فِيها رَواسِيَ»

سوم) تزريق منافع در زمين. «بارَكَ فِيها»

چهارم) تأمين نيازهاى همگان. «سَواءً لِلسَّائِلِينَ»

«1». طه، 5.

«2». مفردات راغب.

جلد 8 - صفحه 319

زمين و كوه‌ها مايه‌ى بركت هستند. برخى از فوايد و بركات زمين عبارت است از: تأمين مواد غذايى، پيدايش گياهان، تصفيه‌ى آب، دفن مردارها و زباله‌ها، يك دانه گرفتن و چند خوشه دادن، زباله را گرفتن و آب زلال دادن و در كوهها نيز بركاتى است از قبيل انواع معادن، حفظ برف‌ها، تأمين سنگ‌هاى ساختمانى، حفظ لرزش‌هاى زمين و كنترل طوفان‌ها و بادها، علامت و راهنمايى براى مسافران و ....

بعضى‌ «أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ» را اشاره به چهار فصل گرفته و گفته‌اند تغيير فصل‌ها در تأمين روزى موجودات زمين مؤثّرند.

سؤال: اگر روزى براى همه هست، اين همه گرسنه چرا؟

پاسخ: در سوره‌ى ابراهيم آيات 32 تا 34 خداوند مى‌فرمايد: ما باران فرستاديم و ميوه‌ها رويانديم تا رزق شما باشد. كشتى‌ها، نهرها، خورشيد و ماه و شب و روز را مسخر شما كرديم و هر چه خواستيد داديم و اگر نعمت‌هاى الهى را بشماريد نمى‌توانيد حسابش را بكنيد، لكن مديريّت‌هاى ناقص و توزيع‌هاى ناعادلانه و اسراف و تبذيرها و كارهاى ظالمانه، اين بدبختى‌ها را براى شما آورده است و در پايان مى‌فرمايد: «إِنَّ الْإِنْسانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ»

پیام ها

1- پيدايش كوهها امرى تصادفى نيست، بلكه با برنامه بوده است. «جَعَلَ فِيها رَواسِيَ»

2- تقدير رزق و قرار دادن بركت در زمين از شئون ربوبيّت است. «رَبُّ الْعالَمِينَ‌- بارَكَ فِيها- قَدَّرَ فِيها»

3- خداوند براى همه‌ى موجوداتى كه در زمين زندگى مى‌كنند بر اساس حكمت و به مقدار لازم، روزى قرار داده است. «قَدَّرَ فِيها أَقْواتَها»

4- تقدير روزى‌ها قبل از آفرينش ما بوده است. «قَدَّرَ فِيها أَقْواتَها فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ»

ما نبوديم و تقاضامان نبود

لطف تو ناگفته‌ى ما مى‌شنود

5- همه‌ى موجودات زمينى براى تأمين نيازهاى خود حقّ برابر و يكسان دارند. «سَواءً لِلسَّائِلِينَ»

جلد 8 - صفحه 320

6- براى رسيدن به روزى، بايد تلاش كرد. (كلمه‌ «لِلسَّائِلِينَ» نشانه‌ى درخواست است و درخواست واقعى همراه تلاش و تكاپو است).

7- آسمان‌ها در آغاز به صورت دود و گاز بوده است. «وَ هِيَ دُخانٌ»

8- در چند آيه‌ى قبل خوانديم كه كفّار به رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‌گفتند: دل‌هاى ما در پرده‌هايى از حجاب و گوش‌هاى ما سنگين است ولى اين آيه مى‌فرمايد:

آسمان‌ها و زمين فرمان خدا را مى‌شنوند و خاضعانه اطاعت مى‌كنند. «أَتَيْنا طائِعِينَ»

9- هستى شعور دارد و مخاطب قرار مى‌گيرد. «أَتَيْنا طائِعِينَ»

پانویس

منابع