این گروه هم به مانند فرعونیان و پیشینیان (کافر کیش)، آیات ما را تکذیب کردند، خدا هم آنها را به کیفر گناهانشان مجازات کرد و خدا بدکاران را سخت به کیفر رساند.
[روشِ آنان] مانند روش فرعونیان و کسانی است که پیش از آنان بودند که آیات ما را تکذیب کردند، پس خدا هم آنان را به گناهانشان مؤاخذه کرد؛ و خدا سخت کیفر است.
[آنان] به شيوه فرعونيان و كسانى كه پيش از آنان بودند آيات ما را دروغ شمردند؛ پس خداوند به [سزاى] گناهانشان [گريبان] آنان را گرفت، و خدا سختكيفر است.
به شيوه آل فرعون و پيشينيانشان آيات ما را تكذيب كردند. پس خدا آنان را به كيفر گناهانشان بازخواست كرد. و عقوبت خدا شديد است.
(عادت آنان در انکار و تحریفِ حقایق،) همچون عادتِ آل فرعون و کسانی است که پیش از آنها بودند؛ آیات ما را تکذیب کردند، و خداوند آنها را به (کیفر) گناهانشان گرفت؛ و خداوند، شدید العقاب است.
as in the case of Pharaoh’s clan and those who were before them, who denied Our signs. So Allah seized them for their sins, and Allah is severe in retribution.
Like the striving of the people of Firon and those before them; they rejected Our communications, so Allah destroyed them on account of their faults; and Allah is severe in requiting (evil).
Like Pharaoh's folk and those who were before them, they disbelieved Our revelations and so Allah seized them for their sins. And Allah is severe in punishment.
(Their plight will be) no better than that of the people of Pharaoh, and their predecessors: They denied our Signs, and Allah called them to account for their sins. For Allah is strict in punishment.
معانی کلمات آیه
دأب: عادت. شأن. در آيه ظاهرا معناى دوم مراد است.
فرعون: لقب پادشاهان مصر، مثل كسرى و قيصر. مراد از آن فرعون زمان موسى است.[۱]
(شيوهى كفّار) مانند روش فرعونيان و كسانى است كه پيش از آنها بودند، آيات مارا تكذيب كردند، پس خداوند آنها را به (كيفر) گناهانشان بگرفت. و خدا سخت كيفر است.
پیام ها
1- بعد از بيان كلّيات، بيان نمونهها لازم است. «كَفَرُوا ... كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ»
2- تاريخ و تجربهى گذشتگان، بهترين درس است. «كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ ...»
فرعون و آل فرعون كه نماد قدرت و زور بودند، در برابر قهر خداوند لحظهاى نتوانستند مقاومت كنند، شما به اين مال و قدرت اندك خود ننازيد.
3- گاهى نقش اطرافيان طاغوت از خود طاغوت كمتر نيست. «كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ»
4- گناه بد است، ولى بدتر از آن عادت به گناه و روحيّهى گناه است. «كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ ...»
5- خصلتها، شيوهها واعمال وگناهان مشابه، جزا و پاداش مشابه دارد. «كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ»
6- عامل هلاكت امّتها، گناهان آنان بوده است. «فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ»
7- آنجا كه گناه جزو روحيّه و عادت شد، عقوبت پروردگار سخت است.
بعد از آن شمهاى از احوال مكذّبين و كافرين را براى عبرت تذكر فرمايد:
كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ: شأن و عادت اين كفّار در تكذيب حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم، مثل حال و عادت پيروان فرعون است در تكذيب حضرت موسى عليه السّلام. يا نفع ندهد اموال و اولاد، كفار را از عذاب؛ چنانچه نفع نداد اموال و اولاد، فرعونيان را از هلاكت، يا حال كفارى كه آتش جهنم به آنها افروخته شود، مانند حال فرعونيان است كه آتش جهنم به آنها افروخته گردد، وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ: و آنان كه پيش از فرعونيان بودند، مانند قوم عاد و ثمود از اصناف كفار كه تكيه بر مال و اولاد خود داشتند، كَذَّبُوا بِآياتِنا: به دروغ پنداشتند آيات ما را از انبياء و كتب و معجزات كه ديده و دانسته و شناخته، تكذيب نمودند، و اين قبيحترين و شديدترين منكرات است. فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ: پس گرفت ايشان را به سخط و عقوبت به سبب گناهان ايشان كه تكذيب و انكار آيات و بينات بود به طورى كه رستگارى در دنيا و آخرت نيافتند. وَ اللَّهُ شَدِيدُ الْعِقابِ: و خداى تعالى سخت عقوبت كننده است بر كافران از عذاب قهر سبحانى، هيچ وقت و هيچيك رهائى نيابند، بلكه أبد الآباد معذّب باشند.
تبصره: آيه شريفه تهويل است براى مؤاخذه، و زيادتى تخويف براى كافران و مكذّبان و جاحدان، و اشعار به آنكه تا روز قيامت هر كس تكذيب حضرت خاتم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم يا قرآن نمايد، مورد غضب الهى است، يا در دنيا و يا در آخرت، يا در هر دو عقاب سبحانى او را فرا خواهد گرفت. سير در گزارشات اشخاص و ازمان، اين مطلب را مبرهن سازد.
مانند عادت آل فرعون و آنانكه بودند پيش از آنها كه تكذيب نمودند آيات ما را پس گرفت آنها را خداوند به گناهانشان و خدا سخت عقوبت است.
تفسير
شأن و عادت و دأب و ديدن كفار مانند داب و ديدن اتباع فرعون و پيشينيان آنها است مانند قوم عاد و ثمود كه همه تكذيب آيات الهى را نمودند و عذاب خداوند دامنگير آنها شد و بعضى گفتهاند الذين مبتداء و كذبوا باياتنا خبر است و بنابراين كلام مستقلى است و بنظر حقير معنى اول احسن است.
مثل عادت قوم فرعون و كفّاري که قبل از آنها بودند مثل عاد و ثمود و اصحاب مدين و المؤتفكات و غير اينها که تكذيب نمودند آيات ما را و مخالفت كردند انبياء را پس از آنها را بگناهانشان گرفتيم و خداوند سخت عقوبت ميفرمايد.
خداوند تشبيه ميفرمايد حال كفّار زمان نبي صلّي اللّه عليه و آله و سلّم را که توهّم كرده بودند که بكثرت مال و اولاد دفع عذاب از خود ميكنند و مغرور بعدّه و عدّه خود شده بودند چنانچه نوع ظلمه و كفّار و صاحبان ثروت و مكنت اينکه مغروريّت را دارند بحال قوم فرعون و عاد و ثمود و ساير كفّار زمان انبياء سلف که با آن قدرت و شوكتهايي که داشتند حتّي دعوي أَنَا رَبُّكُمُ الأَعلي ميكردند خداوند چه نحو آنها را گرفتار صاعقه و صيحه و غرق و خسف و نزول حجارة از آسمان و غير اينها از عذابهاي گوناگون نمود و آنها را هلاك فرمود و بعذاب آخرت دچار نمود بترسند كفّار و مكذّبين انبياء و آيات الهيّه که انتقام الهي سخت است اگر آنها را بگيرد هيچ راه چاره ندارند و بهلاكت و عذاب الهي گرفتار خواهند شد.
حميده باشد و چه رذيله تحصيلش بكثرت عمل ميشود تا بحد عادت برسد و ملكه نفساني شود، مثلا تحصيل سخاوت بكثرت بذل ميشود و هكذا.
و كفّار بواسطه كثرت معاصي و مخالفت دستورات الهي و تكذيب انبياء كفر ملكه آنها شده و تغييرش بر آنها صعب و دشوار شده و البتّه در اينکه صورت انتظار عذابهاي سخت را داشته باشند إِنَّ اللّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَومٍ حَتّي يُغَيِّرُوا ما بِأَنفُسِهِم رعد آيه
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 11)- سپس به یک نمونه روشن از اقوامی که دارای ثروت و نفرات فراوان بودند ولی به هنگام نزول عذاب، این امور نتوانست مانع نابودی آنان گردد اشاره کرده میفرماید: «وضع اینها همچون وضع آل فرعون و کسانی است که قبل از آنها بودند، آیات ما را تکذیب کردند (و به فزونی اموال و نفرات و فرزندان مغرور شدند) خداوند آنها را به کیفر گناهانشان گرفت و خداوند کیفرش شدید است» (کَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ کَذَّبُوا بِآیاتِنا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَ اللَّهُ شَدِیدُ الْعِقابِ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: