آیه 10 سوره جمعه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

مشاهده آیه در سوره


<<9 آیه 10 سوره جمعه 11>>
سوره : سوره جمعه (62)
جزء : 28
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

پس آن‌گاه که نماز پایان یافت (بعد از ظهر جمعه باز در پی کسب و کار خود رفته و) روی زمین منتشر شوید و از فضل و کرم خدا (روزی) طلبید، و یاد خدا بسیار کنید تا مگر رستگار و سعادتمند گردید.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

And when the prayer is finished disperse through the land and seek Allah’s grace, and remember Allah much so that you may be felicitous.

معانی کلمات آیه

«قُضِیَتْ»: اداء گردید و انجام پذیرفت. «إنتَشِرُوا»: پراکنده و متفرق شوید. «إبْتَغُوا»: جستجو کنید. بطلبید.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ «10»

پس هنگامى كه نماز پايان يافت، در زمين پراكنده شويد و از فضل الهى طلب كنيد و خدا را بسيار ياد كنيد، باشد كه رستگار شويد.

نکته ها

در فرهنگ قرآن، مالِ دنيا فضل الهى است، لذا در اين آيه مى‌فرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»، بعد از پايان نماز جمعه، به سراغ فضل خدا يعنى درآمد و تجارت برويد. چنانكه در جاى ديگر، آن را «خير» شمرده و مى‌فرمايد: «إِنْ تَرَكَ خَيْراً الْوَصِيَّةُ» «1» اگر كسى خيرى باقى گذارده، وصيت كند كه در اينجا مراد از خير، مال دنياست.

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: هركس در بازار و محل كسب و كار با اخلاص خدا را ياد كند، در حالى كه مردم از خدا غافلند و به كارهاى خود مشغولند، خداوند براى او هزار حسنه ثبت مى‌كند و روز قيامت او را مورد مغفرت ويژه خويش قرار مى‌دهد. «2»

نشاط انسان براى عبادت بايد بيش از نشاط او براى كسب درآمد باشد. درباره عبادت فرمود: «فَاسْعَوْا إِلى‌ ذِكْرِ اللَّهِ» و در اين آيه درباره تجارت مى‌فرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ» هر دو كلمه‌ «فَاسْعَوْا» و «ابْتَغُوا» به معناى تلاش و حركت است، ليكن در آيه اول واژه «سعى» و حرف «فاء» وجود دارد كه عشق و نشاط و سرعت در آن نهفته است.

فضل الهى گاهى مادّى و گاهى معنوى است. در آيه چهارم همين سوره درباره بعثت‌

«1». بقره، 180.

«2». تفسير مجمع البيان.

جلد 10 - صفحه 44

پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشاءُ» و در اين آيه درباره كسب و كار و تجارت مى‌فرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ».

پیام ها

1- زمان تعطيلى كسب و كار و تجارت به خاطر عبادت، نبايد زياد به درازا كشيده شود. (در آيه قبل، فرمان ترك داد و ستد صادر شد و در اين آيه بلافاصله پس از انجام عبادت آن منع برطرف شد). فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ‌ ...

2- خداوند، تعطيل بازار مسلمانان و رهاكردن كار، حتى در يك روز كامل را نمى‌پسندد. «فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا»

3- كسب درآمد و دريافت فضل الهى، نياز به هجرت و حركت و مسافرت در زمين دارد. «فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ»

4- در انجام عبادت سرعت بگيريد، «فَاسْعَوْا» ولى در كار مادى به سراغ آن رويد و نيازى به عجله نيست، زيرا رزق نزد خداوند مقدّر است. «وَ ابْتَغُوا»

5- لطف و فضل خداوند بسيار است ولى انسان بايد براى به دست آوردن آن تلاش كند. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»

6- در اسلام، تن‌پرورى ممنوع است. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»

7- دنيا، گوشه‌اى از فضل الهى است. «مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»

8- رستگارى، در سايه انجام فرمان‌هاى الهى است. فَاسْعَوْا ... ذَرُوا ... وَ ابْتَغُوا ... وَ اذْكُرُوا ... لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ‌

9- تلاش براى رسيدن به امور معنوى و مادى، هر دو فرمان خداست. در آيه قبل فرمود: «فَاسْعَوْا إِلى‌ ذِكْرِ اللَّهِ» و در اين آيه مى‌فرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»

10- اگر داد و ستد با اراده انسان باشد معامله‌اى بيش نيست، «وَ ذَرُوا الْبَيْعَ»، امّا اگر بعد از انجام عبادت به سراغ داد و ستد رفتيم، به فضل الهى تبديل مى‌شود. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»

11- تلاش براى دنيا نبايد همراه با غفلت از ياد خدا باشد. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ‌

جلد 10 - صفحه 45

وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً»

12- اسلام هم خواهان كيفيّت در عبادت است، «فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ» «1» و هم به دنبال كمّيّت. «وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً»

13- آنجا كه زمينه غفلت و لغزش بيشتر است مثل بازار، ياد خدا ضرورى‌تر است. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً»

14- ياد خدا در همه حال لازم است، چه در حال عبادت، «فَاسْعَوْا إِلى‌ ذِكْرِ اللَّهِ» و چه در حال تجارت. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ»

15- انسان با عملكرد و انتخاب خوب خود مى‌تواند زمينه رستگارى را فراهم آورد. فَاسْعَوْا ... وَ ابْتَغُوا ... وَ اذْكُرُوا ... لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ‌

16- ياد خدا، زمانى عامل رستگارى مى‌شود كه مداوم و مستمر باشد. «وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»

پانویس

منابع