آیه 10 سوره جمعه
<<9 | آیه 10 سوره جمعه | 11>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
پس آنگاه که نماز پایان یافت (بعد از ظهر جمعه باز در پی کسب و کار خود رفته و) روی زمین منتشر شوید و از فضل و کرم خدا (روزی) طلبید، و یاد خدا بسیار کنید تا مگر رستگار و سعادتمند گردید.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«قُضِیَتْ»: اداء گردید و انجام پذیرفت. «إنتَشِرُوا»: پراکنده و متفرق شوید. «إبْتَغُوا»: جستجو کنید. بطلبید.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ «10»
پس هنگامى كه نماز پايان يافت، در زمين پراكنده شويد و از فضل الهى طلب كنيد و خدا را بسيار ياد كنيد، باشد كه رستگار شويد.
نکته ها
در فرهنگ قرآن، مالِ دنيا فضل الهى است، لذا در اين آيه مىفرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»، بعد از پايان نماز جمعه، به سراغ فضل خدا يعنى درآمد و تجارت برويد. چنانكه در جاى ديگر، آن را «خير» شمرده و مىفرمايد: «إِنْ تَرَكَ خَيْراً الْوَصِيَّةُ» «1» اگر كسى خيرى باقى گذارده، وصيت كند كه در اينجا مراد از خير، مال دنياست.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: هركس در بازار و محل كسب و كار با اخلاص خدا را ياد كند، در حالى كه مردم از خدا غافلند و به كارهاى خود مشغولند، خداوند براى او هزار حسنه ثبت مىكند و روز قيامت او را مورد مغفرت ويژه خويش قرار مىدهد. «2»
نشاط انسان براى عبادت بايد بيش از نشاط او براى كسب درآمد باشد. درباره عبادت فرمود: «فَاسْعَوْا إِلى ذِكْرِ اللَّهِ» و در اين آيه درباره تجارت مىفرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ» هر دو كلمه «فَاسْعَوْا» و «ابْتَغُوا» به معناى تلاش و حركت است، ليكن در آيه اول واژه «سعى» و حرف «فاء» وجود دارد كه عشق و نشاط و سرعت در آن نهفته است.
فضل الهى گاهى مادّى و گاهى معنوى است. در آيه چهارم همين سوره درباره بعثت
«1». بقره، 180.
«2». تفسير مجمع البيان.
جلد 10 - صفحه 44
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشاءُ» و در اين آيه درباره كسب و كار و تجارت مىفرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ».
پیام ها
1- زمان تعطيلى كسب و كار و تجارت به خاطر عبادت، نبايد زياد به درازا كشيده شود. (در آيه قبل، فرمان ترك داد و ستد صادر شد و در اين آيه بلافاصله پس از انجام عبادت آن منع برطرف شد). فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ ...
2- خداوند، تعطيل بازار مسلمانان و رهاكردن كار، حتى در يك روز كامل را نمىپسندد. «فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا»
3- كسب درآمد و دريافت فضل الهى، نياز به هجرت و حركت و مسافرت در زمين دارد. «فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ»
4- در انجام عبادت سرعت بگيريد، «فَاسْعَوْا» ولى در كار مادى به سراغ آن رويد و نيازى به عجله نيست، زيرا رزق نزد خداوند مقدّر است. «وَ ابْتَغُوا»
5- لطف و فضل خداوند بسيار است ولى انسان بايد براى به دست آوردن آن تلاش كند. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»
6- در اسلام، تنپرورى ممنوع است. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»
7- دنيا، گوشهاى از فضل الهى است. «مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»
8- رستگارى، در سايه انجام فرمانهاى الهى است. فَاسْعَوْا ... ذَرُوا ... وَ ابْتَغُوا ... وَ اذْكُرُوا ... لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
9- تلاش براى رسيدن به امور معنوى و مادى، هر دو فرمان خداست. در آيه قبل فرمود: «فَاسْعَوْا إِلى ذِكْرِ اللَّهِ» و در اين آيه مىفرمايد: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»
10- اگر داد و ستد با اراده انسان باشد معاملهاى بيش نيست، «وَ ذَرُوا الْبَيْعَ»، امّا اگر بعد از انجام عبادت به سراغ داد و ستد رفتيم، به فضل الهى تبديل مىشود. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»
11- تلاش براى دنيا نبايد همراه با غفلت از ياد خدا باشد. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ
جلد 10 - صفحه 45
وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً»
12- اسلام هم خواهان كيفيّت در عبادت است، «فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ» «1» و هم به دنبال كمّيّت. «وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً»
13- آنجا كه زمينه غفلت و لغزش بيشتر است مثل بازار، ياد خدا ضرورىتر است. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً»
14- ياد خدا در همه حال لازم است، چه در حال عبادت، «فَاسْعَوْا إِلى ذِكْرِ اللَّهِ» و چه در حال تجارت. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ»
15- انسان با عملكرد و انتخاب خوب خود مىتواند زمينه رستگارى را فراهم آورد. فَاسْعَوْا ... وَ ابْتَغُوا ... وَ اذْكُرُوا ... لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
16- ياد خدا، زمانى عامل رستگارى مىشود كه مداوم و مستمر باشد. «وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم