آیه 103 سوره نساء
<<102 | آیه 103 سوره نساء | 104>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
پس آنگاه که از نماز فراغت یافتید باز در همه احوال، ایستاده یا نشسته یا بر پهلو خفته (در هر حال که توانید) یاد خدا کنید، سپس که (از آسیب دشمن) ایمن شدید در این حال نماز (کامل) به جای آرید، که برای اهل ایمان، حُکمی معیّن و واجب و لازم است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
قياما: قائم: ايستاده: جمع آن قيام است.
قاعد: نشسته. جمع آن قعود است.
جنوبكم: جنب: پهلو، جمع آن جنوب است. عَلى جُنُوبِكُمْ بر پهلوهايتان. يعنى: وقت خوابيدن.
حذر: (بر وزن شرف و علم) پرهيز. احتراز از شىء مخوف. آن در آيه به معنى احتياط است.
اطمأننتم: اطمينان: سكون و آرامش خاطر. «اطمأننتم» به آرامش خاطر رسيديد.
موقوت: وقتدار. اسم مفعول است. وقت: مقدارى از زمانى كه براى كارى معين شده باشد.[۱]
نزول
محل نزول:
این آیه همچون دیگر آیات سوره نساء در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۲]
شأن نزول:
«شیخ طوسی» گوید: ابن مسعود گويد: اين آية درباره نماز شخص مريض نازل گرديده ولى ظاهر آية به غير اين موضوع شباهت بيشترى دارد.[۳]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَإِذا قَضَيْتُمُ الصَّلاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِكُمْ فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ كانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتاباً مَوْقُوتاً «103»
پس چون نماز را به پايان برديد، خداوند را در (همه) حال ايستاده و نشسته و به پهلو خوابيده ياد كنيد، پس هرگاه آرامش يافتيد (و حالت خوف تمام شد) نماز را (بصورت كامل) برپا داريد. همانا، نماز بر مؤمنان در وقتهاى معيّن واجب شده است.
نکته ها
كلمهى «قِياماً» جمع «قائم» به معناى ايستاده و كلمهى «قُعُوداً» جمع «قاعد» به معناى نشسته و كلمهى «جُنوب» جمع «جَنب» به معناى پهلو و كنايه از دراز كشيدن است.
همچنين كلمهى «كِتاباً» به معناى امرى نوشته شده و واجب و كلمهى «مَوقوت» به معناى كارى با وقت معيّن است.
جلد 2 - صفحه 149
حضرت على عليه السلام دربارهى آيه «فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِكُمْ» فرمودند: يعنى شخص سالم ايستاده، مريض نشسته و كسى كه نشسته نمىتواند، خوابيده نماز بخواند. «1»
امام باقر عليه السلام دربارهى «كِتاباً مَوْقُوتاً» فرمودند: يعنى مفروض و واجب. «2»
پیام ها
1- كمبودهاى نماز خوف، با ياد خدا جبران مىشود. «فَإِذا قَضَيْتُمُ الصَّلاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ»
2- نماز و ياد خدا در هر حال لازم است، در جبههى جنگ يا بستر بيمارى. «قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِكُمْ»
3- نماز خوف، يك استثناست. پس از برطرف شدن حالت اضطرار، نماز بايد به صورت عادّى خوانده شود. «فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ»
4- نماز، از واجبات قطعى الهى در همهى عصرها و براى همهى نسلها است. «كانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتاباً»
5- وجوب هر نماز، در وقت مخصوص خودش است. «مَوْقُوتاً»
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
- پرش به بالا ↑ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص 3.
- پرش به بالا ↑ محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 240.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.