آیه 102 سوره انعام
| <<101 | آیه 102 سوره انعام | 103>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
این است (وصف) پروردگار شما، که جز او هیچ خدایی نیست، آفریننده هر چیز است، پس او را پرستش کنید، و او نگهبان همه موجودات است.
این است خدا پروردگار شما، جز او معبودی نیست، آفریننده همه چیز است؛ پس تنها او را بپرستید، و او کارساز هر چیز است.
اين است خدا، پروردگار شما: هيچ معبودى جز او نيست، آفريننده هر چيزى است. پس او را بپرستيد، و او بر هر چيزى نگهبان است.
اين است خداى يكتا كه پروردگار شماست. خدايى جز او نيست. آفريننده هر چيزى. پس او را بپرستيد كه نگهبان هر چيزى است.
(آری، این است پروردگار شما! هیچ معبودی جز او نیست؛ آفریدگار همه چیز است؛ او را بپرستید و او نگهبان و مدّبر همه موجودات است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«وَکِیل»: محافظ و مدبّر. سرپرست و مراقب.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
بَدِيعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَنَّى يَكُونُ لَهُ وَلَدٌ وَ لَمْ تَكُنْ لَهُ صاحِبَةٌ وَ خَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ «101»
(او) پديد آورنده‌ى آسمانها و زمين است، چگونه براى او فرزندى باشد، در حالى كه براى او همسرى نبوده است و او هر چيز را آفريده و به هر چيز داناست.
ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ «102»
آن است خداوند، پروردگار شما، معبودى جز او نيست، آفريدگار هر چيز است، پس او را بپرستيد و او نگهبان و مدبّر همه چيز است.
نکته ها
كلمه‌ى «بَدِيعُ» به معناى آفريدن ابتكارى است (نه تقليدى).
آنكه آسمانها و زمين را بدون تقليد و نقشه‌ى قبلى آفريد، چه نيازى به فرزند و همسر دارد؟ او با يك اراده، آنچه را بخواهد خلق مى‌كند.
پیام ها
1- آفريدگار جهان، توانمند است ونيازى به همسر وفرزند ندارد. «بَدِيعُ السَّماواتِ»
2- خدايى را كه قرآن معرفى مى‌كند، با خدايى كه ديگران عقيده دارند مقايسه كنيد. «ذلِكُمُ اللَّهُ»
3- در عقيده‌ى اسلامى، آفريدگار و پروردگار يكى است. رَبُّكُمْ ... خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ (امّا مشركان، خالق را اللَّه مى‌دانند، ولى عقيده به چندين ربّ دارند).
4- خالقيّت مطلقه‌ى خدا، دليل توحيد است. «لا إِلهَ إِلَّا هُوَ خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ»
5- هم آفرينش به دست خداست، هم بقا و ثبات هر چيز به اراده‌ى اوست. «خالِقُ- وَكِيلٌ»
جلد 2 - صفحه 522
6- ربوبيّت وخالقيّت خدا، فلسفه‌ى پرستش است. رَبُّكُمْ ... خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ (102)
ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ: اين موصوف به اين صفات خدا كه جامع جميع صفات كماليه و منزه از كلّيّه نقايص و عيوب است پروردگار شما لا إِلهَ إِلَّا هُوَ:
نيست هيچ معبودى مستحق عبادت به غير از ذات يگانه او خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ:
خلق كننده همه چيزها است فَاعْبُدُوهُ: حكمى است مسبب از مضمون اخبار مذكوره، يعنى چون ذات حق سبحانه مستجمع اين صفات است پس او را
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 345
بپرستيد كه مستحق بندگى و ستايش او است لا غير، به جهت اتّصاف او بدين صفات مذكوره ممدوحه وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ: و او است با وجود صفات كمال، بر هر چيزى نگهبان و متولّى امور بندگان، پس توكل بر او نمائيد و همه امور به او تفويض كنيد و بوسيله عبادت او نجات را طلبيد، چه او است حافظ اعمال شما و شما را بدان مجازات خواهد داد، پس به غير او ملتجى نشويد، و به وجه تام به او توجه نمائيد. قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله من احبّ ان يكون اقوى النّاس فليتوكّل على اللّه «1» يعنى فرمود پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله: هر كه مى‌خواهد و دوست دارد قويتر باشد از تمام مردم، پس توكل بر خدا نمايد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ (102)
ترجمه
اين خداى شما پروردگارتان است نيست خدائى مگر او كه آفريدگار همه چيز است پس عبادت كنيد او را و او بر همه چيز حكم فرما است.
جلد 2 صفحه 362
تفسير
اين خداوند موصوف بصفات مذكوره موجد و مربّى و مدبّر امور شما است يا اين موصوف خداوند است كه پروردگار شما است و نيست معبود بحقى جز او و او آفريننده تمام موجودات است از جواهر و اعراض پس مستحق عبادت است چون منعم است و شكر نعمت واجب است و او بر هر چيز حافظ و نگهبان و كارگذار و حكم ران است پس بايد در امور توكّل باو نمود و تفويض امر باو كرد و از او خواست اصلاح امور دنيا و آخرت را در خصال از حضرت باقر و در عيون از حضرت رضا عليهما السلام نقل نموده كه افعال بندگان مخلوق خدايند بتقدير نه تكوين و خدا خالق هر چيزى است و ما قائل بجبر و تفويض نيستيم و شرح اين داستان در ذيل آيه تلك الرّسل فضّلنا بعضهم در سوره بقره گذشت و بقدر وسع اين حقير بيان شد و تكرار نمى‌شود ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
ذلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُم لا إِلهَ إِلاّ هُوَ خالِقُ كُلِّ شَي‌ءٍ فَاعبُدُوهُ وَ هُوَ عَلي كُلِّ شَي‌ءٍ وَكِيلٌ (102)
اينست خداوند پروردگار شما نيست الهي مگر او خلق‌كننده هر چيزيست پس بايد او را بپرستيد و او است بر هر چيزي نگهبان.
ذلِكُمُ اللّهُ اينکه شئون و صفات مذكوره در آيات قبل خصيصه ذات اقدس ربوبي است که نام نامي و اسم گرامي او اللّه است که اسم است از براي ذات مقدسي که مستجمع جميع كمالات و منزه و مبراء از جميع نقائص و عيوب باشد.
ربّكم مربّي شماها است که از نيستي صرف ايجاد فرمود در مادة المواد و هر آني اطوار مختلفه و صور متشتته و البسه متجدده بقامت شما پوشانيد تا بعالم
جلد 7 - صفحه 157
انسانيت رسانيد و عقل و شعور و ادراك و فهم بشما عنايت فرمود.
لا إِلهَ إِلّا هُوَ گذشت در شرح كلمه طيّبه لا اله الا اللّه اشكالي که بعض بي‌خردان كردند که لا لاء نفي جنس است احتياج باسم و خبر دارد و خبر آن محذوف است يا ممكن و يا موجود بايد باشد و بر هر تقدير اشكال وارد ميشود زيرا اگر بگويي: لا اله ممكن الّا اللّه، فقط اثبات امكان وجود اللّه ميكند ولي اثبات وجود نميكند و اگر بگويي: لا اله موجود الّا اللّه، نفي امكان اله غير او را نميكند و گفتيم در جواب اينکه اشكال اينكه لا نفي حقيقت ميكند احتياج باسم و خبر ندارد مثل کان تامّه و ليس تامه مي‌گويي کان اللّه و لم يكن معه شي‌ء معني حقيقة الوهيت منحصر و مختص بذات مقدس او است.
خالِقُ كُلِّ شَي‌ءٍ کل ما يصدق عليه شي‌ء فهو خالقه و موجده و محييه و فاعله غاية الامر افعال الهيه بر دو قسم است بعضي بدون اسباب و وسائط و معدات است و بعضي باسباب و معدات است که گفتند (ابي اللّه ان يجري الامور الّا باسبابها) و در افعال اختياريه عباد يكي از اسباب اختيار عبد است و باين جهت صحت دارد استناد فعل بعبد و موجب صحت ثواب و عقاب و تكليف ميشود و جبر لازم نميآيد و صحيح است استناد بخداوند زيرا ساير اسباب و معدات بدست قدرت او است و تفويض غلط است لذا فرمودند
(لا جبر و لا تفويض بل امر بين الامرين.)
فَاعبُدُوهُ بحكم عقل و شرع بايد عبادت و بندگي او را نمود و غير او هر که باشد و هر چه باشد لايق پرستش نيست زيرا تمام در عبوديت مساوي هستند از ملائكه و انبياء و اولياء و من دونهم.
وَ هُوَ عَلي كُلِّ شَي‌ءٍ وَكِيلٌ همين نحوي که جميع ممكنات در ايجاد محتاج بموجد هستند در بقاء هم محتاج بمبقي هستند خداوند همين نحوي که آنها را خلق و ايجاد فرمود بقاء و ثبات آنها هم منوط باراده و مشيئة او است (اگر نازي
جلد 7 - صفحه 158
كند از هم فروريزند قالبها) و معناي وكيل همين است يعني نگهبان.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 102)
در این آیه پس از ذکر خالقیت، نسبت به همه چیز و ابداع و ایجاد آسمانها و زمین و منزه بودن او از عوارض جسم و جسمانی و همسر و فرزند و احاطه علمی او به هر کار و هر چیز، چنین نتیجه می گیرد: «خداوند و پروردگار شما چنین کسی است (و چون هیچ کس دارای چنین صفات نیست) هیچ کس غیر او نیز شایسته عبودیت نخواهد بود، پروردگار اوست و آفریدگار هم اوست (بنابراین معبود هم تنها او می تواند باشد) پس او را بپرستید» (ذلِکمُ اللّهُ رَبُّکم لا إِلهَ إِلّا هُوَ خالِقُ کلِّ شَیءٍ فَاعبُدُوهُ).
و در پایان آیه برای این که هر گونه امیدی را به غیر خدا قطع کند و ریشه هر گونه شرک و بطور کلی تکیه به غیر خدا را بسوزاند، می گوید: «حافظ و نگهبان و مدبر همه چیز اوست» (وَ هُوَ عَلی کلِّ شَیءٍ وَکیلٌ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
