و کافران (به سخریه) از تو تقاضای تعجیل در عذاب میکنند و هرگز خدا در وعده خود (به عذاب آنان) خلف نخواهد کرد، و همانا یک روز نزد خدا (و از نظر حلم او) چون هزار سال به حساب شماست.
و آنان از تو [از روی مسخره و ریشخند] شتاب در عذاب را درخواست می کنند، در حالی که خدا هرگز از وعده اش تخلف نمی کند؛ و همانا یک روز نزد پروردگارت مانند هزار سال از سال هایی است که شما می شمارید [برای او زمان نزدیک، زمان دور، امروز، دیروز، گذشته و آینده مفهومی ندارد؛ بنابراین فاصله زمانی شما با عذاب الهی شما را دچار این پندار نکند که تهدید به عذاب، تهدیدی طولانی و دروغ است.]
و از تو با شتاب تقاضاى عذاب مىكنند، با آنكه هرگز خدا وعدهاش را خلاف نمى كند، و در حقيقت، يك روز [از قيامت] نزد پروردگارت مانند هزار سال است از آنچه مىشمريد.
از تو به شتاب عذاب مىطلبند و خدا هرگز وعده خود را خلاف نمىكند. و يك روز از روزهاى پروردگار تو برابر با هزار سال است از آن سان كه مىشمريد.
آنان از تو تقاضای شتاب در عذاب میکنند؛ در حالی که خداوند هرگز از وعده خود تخلّف نخواهد کرد! و یک روز نزد پروردگارت، همانند هزار سال از سالهایی است که شما میشمرید!
They ask you to hasten the punishment, though Allah will never break His promise. Indeed a day with your Lord is like a thousand years by your reckoning.
And they ask you to hasten on the punishment, and Allah will by no means fail in His promise, and surely a day with your Lord is as a thousand years of what you number.
And they will bid thee hasten on the Doom, and Allah faileth not His promise, but lo! a Day with Allah is as a thousand years of what ye reckon.
Yet they ask thee to hasten on the Punishment! But Allah will not fail in His Promise. Verily a Day in the sight of thy Lord is like a thousand years of your reckoning.
معانی کلمات آیه
«یَسْتَعْجِلُونَکَ»: عجولانه از تو میخواهند. «إِنَّ یَوْماً ...»: اشاره به این است که زمان نسبی است، و زمان با توجّه به خدای ازلی و ابدی معنی ندارد، و لذا او برای رساندن عذاب شتاب نمیگیرد و عجله نمیکند.
نزول
این آیه درباره مشرکین مکه مانند نضر بن الحرث و سایرین نازل گردیده که از روى استهزاء و انکار به رسول خدا صلى الله علیه و آله مى گفتند: (امطر علینا حجارة من السماء، یعنى از آسمان بر سر ما سنگ بباران). خداوند در جواب ایشان این آیه را نازل فرمود.[۱]
و كفّار، تعجيل عذاب الهى را از تو مىخواهند، در حالى كه خداوند هرگز از وعدهى خود تخلف نمىكند و يك روز نزد پروردگارت به منزلهى هزار سال (از سالهايى) است كه شما مىشمريد.
نکته ها
در برابر هشدار انبيا، كفّار بارها از آنان مىپرسيدند: آن قهر الهى كه از آن سخن مىگوييد، چه زمانى مارا فرا خواهد گرفت؟ «وَ يَقُولُونَ مَتى هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ» «1»*، اين آيه به آنان پاسخ مىدهد كه عجله نكنيد، وعدهى الهى حتمى است.
پیام ها
1- مهلتدادن خدا را نشانهى غفلت او و رها شدن خود ندانيم. «يَسْتَعْجِلُونَكَ»
2- درخواستهاى بيجا و جوسازىها و سؤالهاى بىربط، ما را تحت تأثير قرار ندهد. «يَسْتَعْجِلُونَكَ»
3- زمان در نزد ما با نزد خداوند متفاوت است. «وَ إِنَّ يَوْماً عِنْدَ رَبِّكَ»
شأن نزول: مفسرين نقل نمودهاند كه كفار قريش مانند نضر بن حرث و امثال او پيوسته تعجيل عذاب مىكردند و به حضرت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله مىگفتند: اگر در دعوى نبوت و انزال عذاب راستگو هستى از خدا بخواه تا بر ما عذاب نازل سازد؛ آيه شريفه نازل شد: «1» وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذابِ: و طلب عجله مىكنند كفار به نزول عذاب موعود و شتاب كنند در آمدن آن، وَ لَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ: و هرگز خلاف نكند خداى تعالى وعده خود را كه در انزال عذاب به ايشان فرموده به جهت امتناع تخلف در خبر الهى، پس عذاب موعود را به ايشان خواهد رسانيد اگرچه بعد از زمان بسيار دراز باشد، لكن حق تعالى صبور، و حكمت سبحانى مقتضى آن نيست كه به
«1». تفسير ابو الفتوح رازى، ج 8، ص 104، چاپ كتابفروشى اسلاميّه.
جلد 9 - صفحه 71
عقوبت تعجيل فرمايد. و نزول وعده عذاب در روز بدر بود كه به ذو الفقار حضرت امير المؤمنين عليه السّلام و مدد ملائكه، معاندين كشته شده، به جهنم واصل شدند. «1» وَ إِنَّ يَوْماً عِنْدَ رَبِّكَ: و بدرستى كه روزى از روزهاى شما نزد پروردگار تو، كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ: مانند هزار سال است از آنچه مىشمريد.
تنبيه: 1- اين بيان تناهى صبر الهى و تأنى و حلم سبحانى تا به مرتبهاى كه مدت و ازمنه طويله را قصير و حقير مىشمرد، و چون يك روز و هزار سال، هر دو در پيشگاه الهى على السويه است، زيرا حكم زمان بر او جارى نيست، پس وجود و عدم و قلت و كثرت آن نزد او يكسان است و هرگاه خواهد عذاب فرستد او را استعجال زمان عقوبت هيچ اثرى بر او مترتب نگردد.
2- ابن عباس و جمعى گفتهاند: معنى آيه آنكه يك روز از ايام آخرت مانند هزار سال از ايام دنيا است. «2» 3- يك روز از عذاب به جهت شدت و عظمتش، مانند مقدار عذاب هزار سال از ايام دنياست حقيقتا، و همچنين نعيم بهشتى مقدار يك روز آن، مانند هزار سال تنعم دنياست. «3» 4- يك روز و هزار سال در پيشگاه قدرت سبحانى يكى است، پس فرق نمى كند بين واقع شدن آنچه عجله مىكنند از عذاب و بين تأخر آن در قدرت، الا آنكه خداوند متعال تفضل فرمايد به مهلت دادن، پس فوت نشود از او چيزى. «4»
- و بتعجيل ميخواهند از تو عذاب را و هرگز خلف نكند خدا وعده خود را و همانا روزى نزد پروردگار تو مانند هزار سال است از آنچه ميشماريد
و چه بسيار از بلدى كه مهلت دادم مر آنرا و حال آنكه بود ستمكار پس گرفتم آنرا و بسوى من است بازگشت
بگو ايمردم جز اين نيست كه منم مر شما را بيم دهنده آشكار كننده
پس آنانكه ايمان آوردند و كردند كارهاى شايسته مر ايشانرا است آمرزش و روزى ستوده
و آنانكه كوشش نمودند در آيات ما براى آنكه عاجز- كنندگان ما باشند آنگروه اهل دوزخند.
تفسير
- قمّى ره فرموده كه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بكفار وعده عذاب داد و آنها گفتند كجا است آن عذاب پس عجله نمودند در آن و معلوم است كه خداوند
جلد 3 صفحه 613
هرگز از وعده خود تخلّف نميكند چنانچه در جنگ بدر معذب شدند و از ابن- عباس ره اينمعنى نقل شده و يك روز نزد خدا از روزهاى آخرت چنانچه جمعى از مفسرين گفتهاند و از بعضى روايات استفاده ميشود مانند هزار سال دنيا است در طول مدّت يا شدّت عذاب پس نبايد تعجيل در چنين عذاب طولانى يا شديدى داشته باشند ولى اينمعنى خلاف ظاهر است چون نظر بآثار و آيات سابقه مراد از عذاب دنيوى است و كفار تأخير آنرا اماره بر نازل نشدن آن قرار داده بودند و باين استعجال استهزاء مينمودند لذا بنظر حقير ظاهر آيه شريفه آنستكه يكروز نزد خداوند نظر بحلم و صبر او و حضور ازمان و اشياء نزدش مانند هزار سال است بحساب شما يعنى هزار سال شما مانند يكروز است پيش او پس اگر وعده عذاب او بتأخير افتد شما اماره بر عدم نزول آن قرار ندهيد و چون او ميداند كسى نميتواند از حيطه تصرّفش خارج شود و قدرت او هميشه باقى است تعجيل در عقوبت نميفرمايد و براى تسجيل امر باز اشاره باحوال امم سابقه فرموده كه آنها هم مانند شما ستمكار بودند بر خود و پيغمبرانشان و ما مهلت داديم بآنها و پس از چندى عذاب را بر آنها وارد نموديم كه مفرّى بر ايشان نبود و برگشت تمام خلائق بحكم خداوند است و به پيغمبر خود دستور فرموده كه بمردم بفرمايد كه من فقط موظّفم شما را با ادلّه و براهين واضحه از خداوند و عذابش بترسانم ديگر تعجيل و تأخير آن منوط بمصلحتى است كه خدا ميداند پس كسانيكه داراى ايمان و اعمال صالحه باشند مشمول رحمت و مغفرت الهيّه خواهند شد و روزى آنها بخوبى و خوشى با عزت و احترام و فضيلت تمام بايشان خواهد رسيد و كسانيكه سعى و كوشش نمودند از روى تعصّب و عناد براى اخفاء نور حقّ و ردّ آيات محكمات خدا بمجادله و مغالطه براى آنكه عاجز نمايند بگمان خودشان خدا و پيغمبر او را از رواج دين حقّ در آتش سوزان جايگير خواهند بود و كلمه معاجزين مأخوذ از عاجز بمعناى سابق است و بمناسبت آنكه هر يك از دو نفر كه مسابقه مينمايند ميخواهند ديگرى را عاجز نمايند استعمال شده و بعضى معجزّين بتشديد قرائت نمودهاند و بباز دارندگان مردم از متابعت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و نسبت دهندگان ايشان را بعجز و غيره ترجمه و تفسير شده است.
و طلب عجله ميكنند اينکه كفّار و مشركين تو را بعذابي که وعده دادهاي بآنها و هرگز خدا وعده خود را تخلّف نميكند، و محققا يك روز نزد پروردگار تو مثل هزار سال است از آنچه شما ميشماريد.
(آیه 47)- در این آیه چهره دیگری از جهالت و بیخبری کور دلان بیایمان را ترسیم کرده، میگوید: «آنها با عجله از تو تقاضای عذاب میکنند» و میگویند: اگر راست میگویی پس چرا مجازات الهی دامان ما را نمیگیرد؟ (وَ یَسْتَعْجِلُونَکَ بِالْعَذابِ).
در پاسخ به آنها بگو: زیاد عجله نکنید: «خداوند هرگز از وعده خود تخلف نخواهد کرد»! (وَ لَنْ یُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ).
برای او یک ساعت و یک روز و یک سال فرق نمیکند: «چرا که یک روز در نزد پروردگار تو همانند هزار سال از سالهایی است که شما میشمرید» (وَ إِنَّ یَوْماً عِنْدَ رَبِّکَ کَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: