آیه 38 سوره محمد
| <<37 | آیه 38 سوره محمد | 38>> | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
آری شما همان مردمید که برای انفاق در راه (تبلیغ دین) خدا دعوت می‌شوید باز بعضی از شما بخل می‌ورزند، و هر که بخل کند بر ضرر خود اوست و گرنه خدا (از خلق) بی نیاز است و شما فقیر و نیازمندید. و اگر شما روی بگردانید خدا قومی غیر شما که مانند شما (بخیل) نیستند (بلکه بسی از شما بهتر و فداکارترند) به جای شما پدید آرد.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- يستبدل: استبدال: عوض گرفتن و طلب عوض.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
ها أَنْتُمْ هؤُلاءِ تُدْعَوْنَ لِتُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَمِنْكُمْ مَنْ يَبْخَلُ وَ مَنْ يَبْخَلْ فَإِنَّما يَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ وَ اللَّهُ الْغَنِيُّ وَ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ ثُمَّ لا يَكُونُوا أَمْثالَكُمْ «38»
آگاه باشيد! اين شماييد كه براى انفاق در راه خدا دعوت مى‌شويد، پس بعضى از شما بخل مى‌ورزند و هر كس بخل ورزد، فقط نسبت به خود بخل مى‌ورزد و خداوند غنىّ و بى‌نياز است و شماييد نيازمندان و اگر روى بگردانيد، قومى غير شما را جانشين شما مى‌كند كه آنان مثل شما (سست ايمان و بخيل) نباشند.
نکته ها
سؤال: در دو آيه قبل فرمود: «لا يَسْئَلْكُمْ أَمْوالَكُمْ» ما از اموال شما چيزى نمى‌خواهيم، در حالى كه اين آيه مردم را دعوت به انفاق كرده و از آنان چيزى مى‌خواهد، اين چند آيه را
جلد 9 - صفحه 106
چگونه در كنار هم جمع نماييم؟
پاسخ: مراد از «لا يَسْئَلْكُمْ أَمْوالَكُمْ» آن است كه ما در قبال هدايت و ايمانتان چيزى از شما نمى‌خواهيم و يا براى خودمان نيازى به شما نداريم، ولى دعوت به انفاق در اين آيه، براى ايجاد عدالت اجتماعى، وحدت، نوع‌دوستى، برطرف كردن كدورت‌ها، كينه‌ها وتبعيض‌هايى است كه اگر برطرف نشود، تفاوت طبقاتى به صورت يك عقده و انفجار و انتقام در مى‌آيد و دعوت به انفاق براى حفظ نظام زندگى خود انسان‌ها است. لذا خداوند مى‌فرمايد: هر كس بخل ورزد، به ضرر خودش خواهد بود و خداوند از هر جهت غنى و بى‌نياز است.
در تفاسير مى‌خوانيم كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در پاسخ كسى كه پرسيد: آن قوم ديگر كه بخل نمى‌ورزند كيانند؟ حضرت دستى به شانه سلمان زدند و فرمودند: منظور، قوم سلمان (مردم ايران) است، سوگند به آن كس كه جانم به دست اوست، اگر ايمان به ثريّا بسته باشد، گروهى از فارسيان آن را به چنگ مى‌آورند. «1»
در شيوه تربيت بايد مراحلى طى شود:
الف) هشدار به مخاطب. «ها أَنْتُمْ»
ب) درخواست و دعوت. تُدْعَوْنَ ...
ج) توجيه و استدلال. «مَنْ يَبْخَلْ فَإِنَّما يَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ»
د) تكرار و قاطعيّت. «وَ اللَّهُ الْغَنِيُّ وَ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ»
ه) اتمام حجّت و تهديد. وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ ...
پیام ها
1- در تبليغ، گاهى بايد مخاطب را براى شنيدن حساس كرد. ها أَنْتُمْ ...
2- تا مى‌توانيد با دست خود انفاق كنيد كه وارثان كارى نخواهند كرد. «لِتُنْفِقُوا»
3- آنچه مورد دعوت الهى است، كار خالصانه است. «لِتُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ»
4- مردم را بايد به انفاق و كمك به ديگران دعوت كرد، امّا بايد آزادشان گذاشت
«1». تفاسير مجمع‌البيان، الميزان، نمونه، كبيرفخررازى، مراغى، روح المعانى و شبّر.
جلد 9 - صفحه 107
تا با فكر و انتخاب خود گامى بردارند. «فَمِنْكُمْ مَنْ يَبْخَلُ»
5- كسى كه بخل مى‌ورزد، گمان مى‌كند مردم را از مال خود محروم كرده، در حالى كه خودش را از محبوبيّت و عزّت وقرب الهى محروم كرده است. «فَإِنَّما يَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ»
6- بخل مربوط به روحيه افراد است و لازمه‌ى آن ثروتمند بودن نيست، چه بسيارند افرادى كه سرمايه دارند و بخل ندارند. «فَمِنْكُمْ مَنْ يَبْخَلُ»
7- دعوت به انفاق، نشانه‌ى نياز خداوند نيست. «وَ اللَّهُ الْغَنِيُّ»
8- در تبليغ، مخاطبين را مغرور نكنيم. تُدْعَوْنَ لِتُنْفِقُوا ... أَنْتُمُ الْفُقَراءُ (در كنار دعوت به انفاق، بى‌نيازى خدا و فقر و نيازمندى انسان را يادآور مى‌شود)
9- در تبليغ و دعوت، از تملّق مردم پرهيز شود و كرامت احكام الهى حفظ گردد. تُدْعَوْنَ لِتُنْفِقُوا ... وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ
10- احكام خداوند تعطيل نمى‌شود، گرچه شما آن را انجام ندهيد. «إِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ»
11- همان گونه كه تاريخ گذشته درس عبرت است، آينده‌نگرى نيز مى‌تواند سازنده باشد. «يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ»
12- ترك انفاق به قدرى خطر دارد كه ممكن است خداوند ملّت يا رژيمى را قلع و قمع كند. وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ ...
13- براى تربيت و ترغيب، گاهى بايد از اهرم تهديد استفاده كرد. «وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ»
14- زمين، هرگز از افراد صالح خالى نخواهد ماند. «يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ ثُمَّ لا يَكُونُوا أَمْثالَكُمْ» (سنّت الهى آن است كه زمين خالى از حجّت نباشد.)
15- آنچه براى خداوند مطرح است بندگان مطيع است، من و شما ندارد. «قَوْماً غَيْرَكُمْ ثُمَّ لا يَكُونُوا أَمْثالَكُمْ» (دين الهى براى بقا و استمرار خود، وابسته به هيچ گروه و قوم خاصى نيست.)
«والحمدللّه ربّ العالمين»
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج10، ص205
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
