حدیث موقوف: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای جدید حاوی '{{مدخل دائره المعارف|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام}} '''حديث موقوف...' ایجاد کرد)
 
(ویرایش)
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 +
{{خوب}}
 
{{مدخل دائره المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}}
 
{{مدخل دائره المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}}
  
'''حديث موقوف: حديث نقل‌شده از اصحاب بدون اتصال به معصوم عليه السّلام.'''
+
'''«حدیث موقوف»''' ـ از اصطلاحات [[علم درایه|علم درایه]] ـ به [[حدیث|حدیث]] نقل‌شده از اصحاب بدون اتصال به [[معصوم]] (علیه السّلام) گفته می شود. در این نوع حدیث سلسله اِسناد آن به راوى ختم مى‌شود و به معصوم منتهى نمى‌گردد؛ چنان که در برخى روایات، دیده مى‌شود که راویان در اِسناد خود، بر [[زرارة بن اعین|زراره]] یا یکى دیگر از اصحاب [[ائمه اطهار|امامان]] معصوم علیهم السّلام توقف کرده و به امام علیه السّلام اِسناد نداده‌اند.
  
حديث موقوف ـ از اصطلاحات علم درايه ـ حديثى را گويند كه سلسله اِسناد آن به راوى ختم مى‌شود و به معصوم عليه السّلام منتهى نمى‌گردد؛ چنان كه در برخى روايات، ديده مى‌شود كه راويان در اِسناد
+
برخى گفته‌اند: حدیث موقوف در اصطلاح به دو قسم مطلق و مقید تقسیم مى‌شود؛ موقوف مطلق، روایتى است که از [[صحابی|صحابى]] [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلّى اللّه‌ علیه و آله یا یکى از اصحاب [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السّلام نقل شده باشد، و موقوف مقید روایتى است که از غیر صحابى نقل شده باشد که به صورت مقید به کار مى‌رود و گفته مى‌شود: فلانى بر فلانى توقف کرده است.
خود، بر زراره يا يكى ديگر از اصحاب امامان معصوم عليهم السّلام توقف كرده و به امام عليه السّلام اِسناد نداده‌اند.
 
  
در حقيقت چنين روايتى حديث نيست، بلكه گفته راوى است، مگر آنكه قراينى وجود داشته باشد كه به طور عادت موجب اطمينان به صدور آن از معصوم عليه السّلام گردد، مانند موقوفه اُذَينَه كه در موضوع ارث زوجه داراى فرزند وارد شده است.(1)و فقها بدان تمسك جسته‌اند.
+
اکثر‌ اندیشمندان [[علوم حدیث]]، خبر موقوف را حتی در صورتی که [[سند حدیث|سند]] آن صحیح باشد [[حجت|حجّت]] نمی‌دانند، مگر آنکه قراینى بر صدور آن از معصوم علیه السّلام دلالت کند.<ref> وصول الاخیار، حسین بن عبدالصمد عاملی، ص۱۰۴-۱۰۵ ؛ نهایة الدرایة، سید حسن صدر، ۱۸۴-۱۸۵ . </ref> در حقیقت چنین روایتى حدیث نیست، بلکه گفته راوى است، مگر آنکه قراینى وجود داشته باشد که به طور عادت موجب اطمینان به صدور آن از معصوم گردد، مانند موقوفه اُذَینَه که در موضوع [[ارث]] زوجه داراى فرزند وارد شده است<ref>الکافى، کلینی، ج۷، ص۹۶.</ref> و [[فقیه|فقها]] بدان تمسک جسته‌اند. گروهی نیز بین موقوفات [[محمد بن ابی عمیر|ابن ابی عمیر]] و دیگران تفاوت قائل شده و فقط موقوفات ابن ابی عمیر را حجت می‌دانند. ولی برخی از [[عامه]] که قائل به حجیت قول مصاحب معصوم هستند، روایت موقوف را یک نوع حدیث محسوب کرده‌اند.
 
 
برخى گفته‌اند: در اصطلاح، حديث موقوف به دو قسم مطلق و مقيّد تقسيم مى‌شود. موقوف مطلق، روايتى است كه از صحابى پيامبر صلّى اللّه‌ عليه و آله يا يكى از اصحاب ائمه عليهم السّلام نقل شده باشد، و موقوف مقيّد روايتى است كه از غير صحابى نقل شده باشد كه به صورت مقيّد به كار مى‌رود و گفته مى‌شود: فلانى بر فلانى توقف كرده است.
 
 
 
حديث موقوف حجّت نيست، مگر آنكه قراينى بر صدور آن از معصوم عليه السّلام دلالت كند. <ref> وصول الاخيار/ 104 ـ 105 ؛ نهاية الدراية (سيدحسن صدر)/ 184 ـ 185 . </ref>
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جلد ‌3، صفحه 278.
+
 
 +
* [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]، سید محمود هاشمى شاهرودى، جلد ‌۳، صفحه ۲۷۸.
 +
* پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث موقوف».  
  
 
[[رده:اصطلاحات حدیثی]]
 
[[رده:اصطلاحات حدیثی]]
 +
 +
{{اصطلاحات حدیثی}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۵۶


Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


«حدیث موقوف» ـ از اصطلاحات علم درایه ـ به حدیث نقل‌شده از اصحاب بدون اتصال به معصوم (علیه السّلام) گفته می شود. در این نوع حدیث سلسله اِسناد آن به راوى ختم مى‌شود و به معصوم منتهى نمى‌گردد؛ چنان که در برخى روایات، دیده مى‌شود که راویان در اِسناد خود، بر زراره یا یکى دیگر از اصحاب امامان معصوم علیهم السّلام توقف کرده و به امام علیه السّلام اِسناد نداده‌اند.

برخى گفته‌اند: حدیث موقوف در اصطلاح به دو قسم مطلق و مقید تقسیم مى‌شود؛ موقوف مطلق، روایتى است که از صحابى پیامبر صلّى اللّه‌ علیه و آله یا یکى از اصحاب ائمه علیهم السّلام نقل شده باشد، و موقوف مقید روایتى است که از غیر صحابى نقل شده باشد که به صورت مقید به کار مى‌رود و گفته مى‌شود: فلانى بر فلانى توقف کرده است.

اکثر‌ اندیشمندان علوم حدیث، خبر موقوف را حتی در صورتی که سند آن صحیح باشد حجّت نمی‌دانند، مگر آنکه قراینى بر صدور آن از معصوم علیه السّلام دلالت کند.[۱] در حقیقت چنین روایتى حدیث نیست، بلکه گفته راوى است، مگر آنکه قراینى وجود داشته باشد که به طور عادت موجب اطمینان به صدور آن از معصوم گردد، مانند موقوفه اُذَینَه که در موضوع ارث زوجه داراى فرزند وارد شده است[۲] و فقها بدان تمسک جسته‌اند. گروهی نیز بین موقوفات ابن ابی عمیر و دیگران تفاوت قائل شده و فقط موقوفات ابن ابی عمیر را حجت می‌دانند. ولی برخی از عامه که قائل به حجیت قول مصاحب معصوم هستند، روایت موقوف را یک نوع حدیث محسوب کرده‌اند.

پانویس

  1. وصول الاخیار، حسین بن عبدالصمد عاملی، ص۱۰۴-۱۰۵ ؛ نهایة الدرایة، سید حسن صدر، ۱۸۴-۱۸۵ .
  2. الکافى، کلینی، ج۷، ص۹۶.

منابع