حدیث مرسل

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو


Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


«حدیث مرسل» یکی از اقسام خبر واحد است و حدیثى است که راوى، آن را از معصوم نشنیده، لیکن بدون واسطه از وى نقل کرده باشد و یا با واسطه نقل کرده، اما واسطه را فراموش کرده و به فراموشى تصریح نموده و یا از روى عمد یا سهو آن را نیاورده باشد و یا واسطه را با ابهام ذکر کرده باشد، مانند تعبیر «عن رجلٍ» یا «عَن بعض اصحابنا»؛ واسطه حذف شده یکى باشد یا بیشتر.[۱]

بنابر تصریح برخى، ارسال و حذف واسطه از سلسله سند حدیث در حال اختیار و بدون عذر مانند فراموشى، مکروه یا حرام است.[۲]

در اینکه حدیث مرسل معتبر و قابل استناد است یا حجت نیست، بین عالمان حدیثی اختلاف است. جمع کثیری از علمای شیعه مانند علامه حلی و شهید ثانی، به دلیل عدم یقین به وثاقت راوی محذوف، قائل به عدم اعتبار روایات مرسل هستند.

برخی معتقدند اگر روایت مرسل با لفظ غیر واحد روایت شود دلیل بر این است که روایت را بیش از یک نفر روایت کرده‌اند و این امر سبب اطمینان و ظن غالب است؛ لذا می‌توان بدان اعتماد کرد به خلاف روایاتی که با الفاظ «عن رجل» و «عن بعض اصحابنا» آمده است.

برخی دیگر مانند محمد بن خالد برقی، قائل به حجیت تمام روایات مرسل به طور مطلق هستند. برخی از فقها نیز حدیث مرسل را تنها در صورتى که مؤید به کتاب یا سنت متواتر یا دلیل عقلى باشد، یا ارسال کننده فردى باشد که جز از ثقه یا عادل روایت نمى‌کند، مانند ابن ابى عمیر، صفوان بن یحیى و احمد بن ابى نصر معتبر می دانند.

پانویس

  1. وصول الاخیار/۱۰۶؛ نهایة الدرایة (سید حسن صدر)/۱۸۹.
  2. وصول الاخیار/۱۰۸.

منابع