حدیث موقوف: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| سطر ۲: | سطر ۲: | ||
{{مدخل دائره المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | {{مدخل دائره المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | ||
| − | ''' | + | '''«حدیث موقوف»''' ـ از اصطلاحات [[علم درایه|علم درایه]] ـ به [[حدیث|حدیث]] نقل‌شده از اصحاب بدون اتصال به [[معصوم]] (علیه السّلام) گفته می شود. در این نوع حدیث سلسله اِسناد آن به راوى ختم مى‌شود و به معصوم منتهى نمى‌گردد؛ چنان که در برخى روایات، دیده مى‌شود که راویان در اِسناد خود، بر [[زرارة بن اعین|زراره]] یا یکى دیگر از اصحاب [[ائمه اطهار|امامان]] معصوم علیهم السّلام توقف کرده و به امام علیه السّلام اِسناد نداده‌اند. |
| − | + | برخى گفته‌اند: حدیث موقوف در اصطلاح به دو قسم مطلق و مقید تقسیم مى‌شود؛ موقوف مطلق، روایتى است که از [[صحابی|صحابى]] [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلّى اللّه علیه و آله یا یکى از اصحاب [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السّلام نقل شده باشد، و موقوف مقید روایتى است که از غیر صحابى نقل شده باشد که به صورت مقید به کار مى‌رود و گفته مى‌شود: فلانى بر فلانى توقف کرده است. | |
| − | |||
| − | در | + | اکثر اندیشمندان [[علوم حدیث]]، خبر موقوف را حتی در صورتی که [[سند حدیث|سند]] آن صحیح باشد [[حجت|حجّت]] نمی‌دانند، مگر آنکه قراینى بر صدور آن از معصوم علیه السّلام دلالت کند.<ref> وصول الاخیار، حسین بن عبدالصمد عاملی، ص۱۰۴-۱۰۵ ؛ نهایة الدرایة، سید حسن صدر، ۱۸۴-۱۸۵ . </ref> در حقیقت چنین روایتى حدیث نیست، بلکه گفته راوى است، مگر آنکه قراینى وجود داشته باشد که به طور عادت موجب اطمینان به صدور آن از معصوم گردد، مانند موقوفه اُذَینَه که در موضوع [[ارث]] زوجه داراى فرزند وارد شده است<ref>الکافى، کلینی، ج۷، ص۹۶.</ref> و [[فقیه|فقها]] بدان تمسک جسته‌اند. گروهی نیز بین موقوفات [[محمد بن ابی عمیر|ابن ابی عمیر]] و دیگران تفاوت قائل شده و فقط موقوفات ابن ابی عمیر را حجت می‌دانند. ولی برخی از [[عامه]] که قائل به حجیت قول مصاحب معصوم هستند، روایت موقوف را یک نوع حدیث محسوب کرده‌اند. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | ||
| + | * [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]، سید محمود هاشمى شاهرودى، جلد ۳، صفحه ۲۷۸. | ||
| + | * پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث موقوف». | ||
[[رده:اصطلاحات حدیثی]] | [[رده:اصطلاحات حدیثی]] | ||
{{اصطلاحات حدیثی}} | {{اصطلاحات حدیثی}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۵۶
«حدیث موقوف» ـ از اصطلاحات علم درایه ـ به حدیث نقل‌شده از اصحاب بدون اتصال به معصوم (علیه السّلام) گفته می شود. در این نوع حدیث سلسله اِسناد آن به راوى ختم مى‌شود و به معصوم منتهى نمى‌گردد؛ چنان که در برخى روایات، دیده مى‌شود که راویان در اِسناد خود، بر زراره یا یکى دیگر از اصحاب امامان معصوم علیهم السّلام توقف کرده و به امام علیه السّلام اِسناد نداده‌اند.
برخى گفته‌اند: حدیث موقوف در اصطلاح به دو قسم مطلق و مقید تقسیم مى‌شود؛ موقوف مطلق، روایتى است که از صحابى پیامبر صلّى اللّه علیه و آله یا یکى از اصحاب ائمه علیهم السّلام نقل شده باشد، و موقوف مقید روایتى است که از غیر صحابى نقل شده باشد که به صورت مقید به کار مى‌رود و گفته مى‌شود: فلانى بر فلانى توقف کرده است.
اکثر اندیشمندان علوم حدیث، خبر موقوف را حتی در صورتی که سند آن صحیح باشد حجّت نمی‌دانند، مگر آنکه قراینى بر صدور آن از معصوم علیه السّلام دلالت کند.[۱] در حقیقت چنین روایتى حدیث نیست، بلکه گفته راوى است، مگر آنکه قراینى وجود داشته باشد که به طور عادت موجب اطمینان به صدور آن از معصوم گردد، مانند موقوفه اُذَینَه که در موضوع ارث زوجه داراى فرزند وارد شده است[۲] و فقها بدان تمسک جسته‌اند. گروهی نیز بین موقوفات ابن ابی عمیر و دیگران تفاوت قائل شده و فقط موقوفات ابن ابی عمیر را حجت می‌دانند. ولی برخی از عامه که قائل به حجیت قول مصاحب معصوم هستند، روایت موقوف را یک نوع حدیث محسوب کرده‌اند.
پانویس
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، سید محمود هاشمى شاهرودى، جلد ۳، صفحه ۲۷۸.
- پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث موقوف».
