مسند الإمام الشهيد أبي‌عبد‌الله الحسين بن علي عليهما‌السلام (کتاب)
مسند الإمام الشهید أبی‌عبدالله الحسین بن على(ع)، تألیف شیخ عزیزالله عطاردى، چهارمین کتاب از موسوعه بزرگ «مسانید الأئمة(ع)» است که در سه جلد به زبان عربى منتشر شده است. در این کتاب از زندگى امام حسین(ع)، فضائل و مناقب و روات و اصحاب و فرمایشات ایشان سخن رفته است.
ساختار کتاب
نویسنده، روایات امام حسین(ع) را از مصادر شیعه و سنى استخراج کرده و در ضمن ابوابى به‌صورت موضوعى مرتب نموده است. ساختار این مسند بدین‌ترتیب است:
- احادیثى که مربوط به زندگى و شخصیت آن معصوم است. این احادیث، در ضمن ۹۰ باب، دو جلد اول و بخشى از جلد سوم را فراگرفته است؛
- احادیثى که آن معصوم در موضوعات مختلف بیان کرده‌اند که مشتمل بر ابواب متعددى بوده و از صفحه ۷۹ جلد سوم آغاز شده است؛
- راویانى که از آن معصوم نقل حدیث کرده‌اند، به‌همراه ذکر مختصرى از حالات ایشان و مدح و جرح‌هاى آنها که به ترتیب حروف الفبا در انتهاى جلد سوم آمده است.
گزارش محتوا
در اصطلاح قرن‌هاى متأخر، «مسند» به کتابى گفته مى‌شود که مشتمل بر احادیث یکى از ائمه(ع) باشد و ضرورتى ندارد که حتماً و تنها آنها را از رسول خدا(ص) نقل کرده باشد. در واقع این‌گونه کتاب‌ها به قصد گردآورى تمام احادیث یک امام نگارش یافته و مقصود آن نیست که تمام احادیث آن از رسول خدا(ص) نقل شده باشد.
جلدهاى اول و بخشى از جلد دوم این مسند به شرح حال امام حسین(ع) اختصاص دارد که در ضمن آن اطلاعات فراوانى از ولادت و فضائل و مناقب آن حضرت، احادیث و فرمایشات پیامبر در باره ایشان، حوادث و وقایع کربلا، شرح شهادت یک‌به‌یک شهداى کربلا و وقایع پس از شهادت آن جناب ذکر شده است.
از صفحه ۳۱۹ جلد دوم به بعد فضیلت زیارت امام حسین(ع)، نحوه زیارت آن حضرت در ایام و مناسبت‌هاى مختلف، مطالبى که در باره زیارت انبیاء و ملائکه و گریه بر آن حضرت ذکر شده و مباحثى از این دست، آمده است.
نویسنده در جلد سوم، روایاتى را که از امام حسین(ع) در تفسیر آیات قرآن کریم نقل شده به ترتیب سور قرآن ذکر کرده است.[۱] کتاب الدعاء، نام بخش دیگر جلد سوم است که دربرگیرنده ادعیه و مطالبى است که از آن حضرت در باره آداب و اوقات دعا نقل شده است[۲]
روایات فقهى موجود از زبان امام حسین(ع) قریب به چهل صفحه از جلد سوم کتاب را به خود اختصاص داده است. در این روایات، مطالب متنوعى در باره مسائلى مانند حج، جهاد، قضاوت و حدود بیان شده و روش نگارش آنها مانند سایر کتاب‌هاى فقهى است[۳]
بخش دیگرى از مسند امام حسین(ع) به روایات اخلاقى و اعتقادى اختصاص دارد. در این بخش در باب حشر تنها یک روایت از امالى شیخ مفید و ۱۰۴ روایت در باب حکم و سنن و نوادر ذکر شده است[۴]
نویسنده در بخش دیگرى از این جلد مانند همه مسندها، با نگاهى انتقادى به راویان احادیث پرداخته است. در این مبحث حدود ۲۶۶ شخصیت معرفى شده‌اند.[۵]
عطاردى در بخش پایانى کتاب، تعدادى از مراثى شعرا در باره امام حسین(ع) را در ۷۰ شماره تنظیم کرده است؛ شعرایى چون کمیت، دعبل خزاعى و سید رضى در بین شعرا دیده مى‌شود. از برخى از شعرا تنها به یک مورد بسنده نموده و در باره برخى با عبارت «و له»، مراثى دیگرى را هم ذکر کرده است[۶]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد در انتهاى آن و مصادر تحقیق کتاب در انتهاى جلد سوم آمده است. در پاورقى‌هاى صفحات، آدرس منابع روایات ذکر شده است.
پانويس
منبع
ویکی نور
