عبدالرحمن بن حجاج بجلی
«عبدالرحمن بن حجاج بجلی کوفی»، ملقّب به بیّاع السابُری، از راویان موثق شیعه در قرن دوم هجری و از اصحاب امام صادق، امام کاظم و امام رضا (علیهمالسّلام) بوده و از ایشان روایت کرده است. وی همچنین از وکلای امام صادق و امام رضا (علیهماالسّلام) بوده و از طرف امام صادق اجازه مناظره و بحث با مردم داشته است.
| نام کامل | عبدالرحمن بن حجاج بجلی کوفی |
| زادگاه | کوفه |
| وفات | قرن دوم قمری |
|
| |
| اساتید |
ابن ابی لیلی، ابان بن تغلب، زرارة بن اعین، علی بن یقطین، محمد بن مسلم،... |
| شاگردان |
محمد بن ابی عمیر، اسحاق بن عمار، جمیل بن دراج، حسن بن محبوب، صفوان بن یحیی،... |
| آثار |
کتاب حدیثی،... |
زندگینامه
ابوعلی عبدالرحمان بن حجاج بجلی کوفی، ملقب به بیّاع سابُری (پارچه های نازکی که در سابور فارس بافته میشد)، اهل کوفه، از موالی بجیله، ساکن بغداد[۱] و خرمافروش یا پیراهن فروش بود.
او از اصحاب و شاگردان امام صادق، امام کاظم و امام رضا (علیهمالسّلام) بود و از امام صادق و امام کاظم روایت نقل کرده است.[۲] بجلی همچنین از یاران ویژه و صاحبان سرّ امام صادق (علیهالسّلام) بود و وکالت آن حضرت را هم بر عهده داشت.[۳]
عدهای عبدالرحمان را کیسانی و برخی هم او را واقفی مذهب دانسته و گفتهاند: چون از امام رضا (علیهالسّلام) معجزه دید، از مذهب واقفیه دست کشید و رجوع به حق کرده و در شمار وکلای ایشان درآمد.
عبدالرحمان بجلی از علما، فقیهان و دانشمندان موجّه و بسیار موثق شیعه میباشد که امام صادق و امام کاظم (علیهماالسّلام) بهشت را برای او بشارت دادند.[۴] از خود ائمه (علیهمالسّلام) در تعریف و تمجید او سخن فراوان نقل شده است از جمله، به او مژده داده شده که در مدینه با حسن عاقبت و با ایمان خواهد مرد.[۵]
عبدالرحمان بن حجاج بجلی سرانجام در زمان امام رضا (علیهالسّلام) بر ولایت او از دنیا رفت.[۶]
جایگاه علمی و روایی
عبدالرحمان بن حجاج از متکلمان مبرز بوده که از قدرت بحث و مناظره، بهره کافی داشته است و امام صادق (علیهالسّلام) به وی دستور داده و فرمود: ای عبدالرحمان! با مردم مدینه سخن بگو و با آنها به بحث بنشین که من دوست دارم در میان رجال شیعه امثال تو فراوان دیده شوند. با دقت در این روایت و با توجه به اینکه امام صادق (علیهالسّلام) به کمتر کسی از اصحابش اجازه بحث و مناظره میداد – زیرا از آن بیم داشته که بلغزند و خود و یاران امام را با خطر مواجه کنند -، مقام و منزلت عبدالرحمان در نزد امام روشن میشود.
شیخ طوسی در رجالش ذکر کرده که عبدالرحمن بن حجاج کتابی دارد که بزرگانی مانند محمد بن ابی عمیر و صفوان بن یحیی به آن اعتماد داشته و از آن حدیث نقل کردهاند.[۷]
نام عبدالرحمن بجلی در ۵۱۰ مورد از اسناد روایات آمده است. برخی راویانی که عبدالرحمن بن حجاج از آنان روایت نقل کرده است عبارتند از: ابن ابی لیلی، ابان بن تغلب، زرارة بن اعین، علی بن یقطین، محمد بن مسلم.
همچنین نام برخی راویانی که از او روایت نقل کردهاند چنین است: محمد بن ابی عمیر، اسحاق بن عمار، جمیل بن دراج، حسن بن محبوب، حماد بن عثمان، صفوان بن یحیی، عبدالله بن بکیر، یونس بن عبدالرحمن.[۸]
پانویس
- ↑ حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، ص۲۰۴.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۲۳۷؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ص۲۳۰.
- ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۴۴۷؛ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۱۴۶.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال، ص۴۴۲.
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، ۲/۱۴۱.
- ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۳۴۳.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص۱۰۸؛ آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۳۴۲.
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۳۴۳-۳۴۴.
منابع
- "راویان امام صادق(علیه السلام)"، سایت مجمع جهانی شیعهشناسی.
- "عبدالرحمان بن حجاج بجلی"، پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرةالمعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۳۵.
- منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، قسمت دوم، باب دهم: در تاریخ حضرت موسى بن جعفر علیهالسلام.
