اعمال روز جمعه

برخی اعمال و اذکار مستحب در روز جمعه مطابق کتاب «مفاتیح الجنان» چنین است:

• ۱. مستحب است که انسان در نماز صبح جمعه، در رکعت اول، سوره جمعه و در رکعت دوم سوره توحید را بخواند.
• ۲. مستحب است که انسان بعد از نماز صبح جمعه، پیش از آنکه سخن بگوید، این دعا را بخواند تا کفاره گناهان او از جمعه تا جمعه دیگر باشد: «اللهم ما قلتُ فی جمعتی هذه من قول او حلفتُ فیها من حلف او نذرتُ فیها من نذر فمشیتک بین یدی ذلک کله فما شئت منه أن یکون کان و ما لم تشاء منه لم یکن اللهم اغفرلی و تجاوز عنی اللهم من صلیتَ علیه فصلواتی علیه و من لعنتَ فلعنتی علیه». (بار خدایا هر چه گفته ام در این جمعه از گفتاری یا هر سوگندی در آن خوردم یا هر نذری در آن کردم، خواست تو برابر همه آنهاست. هر کدام را که بخواهی باشد، هست و هر کدام را نخواهی باشد، نباشد. خدایا بیامرزم و از من درگذر! خدایا هر که را تو رحمت کنی رحمت او را بخواهم و هر که را لعنت کنی، لعنت او را جویم.)

• ۳. روایت است هر که بعد از نماز ظهر و نماز صبح در روز جمعه و غیر جمعه بگوید: «اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم»، نمی میرد تا حضرت قائم (علیه السلام) را دریابد و اگر صد مرتبه این صلوات را بخواند، حق تعالی شصت حاجت او را برآورد، سی حاجت از دنیا و سی حاجت از آخرت.
• ۴. مستحب است که بعد از نماز صبح جمعه، سوره الرحمن بخواند و بعد از آیه «فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ» بگوید: «لا بشیء مِن آلائکَ ربِّ اُکذّب» (من هیچکدام از نعمتهای پروردگارم تکذیب نمی کنم.)
• ۵. شیخ طوسی فرموده که سنت است بعد از نماز صبح روز جمعه صد مرتبه سوره توحید و صد مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد و صد مرتبه استغفار کرده و هر یک از این سوره ها را بخواند: نساء، هود، کهف، صافات، الرحمن.
• ۶. خواندن سوره احقاف و سوره مؤمنون در روز جمعه، مستحب است.
• ۷. خواندن سوره کافرون ده مرتبه قبل از طلوع آفتاب، مستحب است.
• ۸. غسل جمعه، استحباب زیادی دارد. همچنین مستحب است که در موقع غسل کردن این دعا را بخواند: «اشهد أن لا اله الا اللّه وحده لا شریک له و اشهد أن محمدا عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد واجعلنی من التوابین واجعلنی من المتطهرین». وقت غسل جمعه از طلوع فجر تا زوال آفتاب (ظهر) است.

• ۹. شستن سر با خطمی، که امان می بخشد از پیسی و دیوانگی، در روز جمعه مستحب است.
• ۱۰. گرفتن ناخن و شارب در روز جمعه مستحب است و فضیلت زیاد دارد؛ روزی را زیاد می کند و از گناه پاک می کند تا جمعه دیگر و امان می بخشد از دیوانگی و خوره و پیسی. مستحب است که انسان در حین این عمل بگوید: «بسم اللّه و بالله و علی سنة محمد و آل محمد». در گرفتن ناخن ابتدا انگشت کوچک دست چپ را شروع کند و به انگشت کوچک دست راست ختم کند. همچنین در گرفتن ناخن های پای خود چنین کند؛ پس ریزه های ناخن را دفن کند.
• ۱۱. استعمال بوی خوش و پوشیدن لباس پاکیزه در روز جمعه مستحب است.
• ۱۲. صدقه دادن در روز جمعه، هزار برابر اوقات دیگر است.
• ۱۳. سزاوار است که برای اهل و عیال چیز نیکو و تازه ای از میوه و گوشت بخرد تا با آمدن جمعه شاد شوند.
• ۱۴. مستحب است که انسان وقت ناشتا، انار بخورد و هفت برگ کاسنی پیش از زوال (ظهر) نیز بخورد. از امام موسی بن جعفر (علیه السلام) روایت است که هر که یک انار در روز جمعه ناشتا بخورد، تا چهل روز و اگر دو تا انار بخورد تا هشتاد روز و اگر سه انار بخورد تا صد و بیست روز دلش را نورانی گرداند و هر که وسوسه شیطان از او دور گردد، معصیت خدا نکند و هر که معصیت خدا نکند داخل بهشت می شود.
• ۱۵. خوب است که در روز جمعه خود را از کارهای دنیا فارغ سازد و به آموختن مسائل دین مشغول شود. نه آنکه روز جمعه را به سیر و گشت و تفرج در باغ ها، مصاحبت با اراذل و بی عاران، مسخره گی، عیب گویی مردمان خنده های قهقهه و خواندن اشعار، صرف کند.
• ۱۶. مستحب است که انسان در روز جمعه، هزار مرتبه صلوات بفرستد.
• ۱۷. زیارت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) و ائمه طاهرین (علیهم السلام) در روز جمعه، ثواب دارد.
• ۱۸. رفتن به زیارت قبر پدر و مادر و اموات در روز جمعه فضیلت بسیار دارد.
• ۱۹. خواندن دعای ندبه در صبح جمعه، مستحب می باشد.
• ۲۰. مستحب است که انسان هنگام زوال شمس، دعایی را که محمد بن مسلم از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده است، بخواند که اول آن چنین است: «لا اله الا اللّه و اللّه اکبر و سبحان اللّه و الحمد لله الذی لم یتخذ ولدا و...».
• ۲۱. خواندن نماز ظهر جمعه به سوره جمعه و سوره منافقون و نماز عصر به سوره جمعه و سوره توحید مستحب است.
• ۲۲. خواندن دعای «اللهم هذا یوم المبارک...» از صحیفه کامله، سوره قدر و دعای عشرات در روز جمعه مستحب است.

منابع

• آداب معنوی؛ ۲۰۰۰ عمل مستحب و مکروه، روح‌الله ابرقویی، قم، نشر حرم، ۱۳۸۱.