آیه 16 سوره نساء
| <<15 | آیه 16 سوره نساء | 17>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و هر کس از شما (مسلمانان) عمل ناشایست مرتکب شود، چه زن و چه مرد، آنان را (به سرزنش و توبیخ) بیازارید، چنانچه توبه کردند و به کار شایسته پرداختند متعرض آنها نشوید، که خدا توبه‌پذیر و مهربان است.
و از شما [مسلمانان] آن مرد و زنی که مرتکب آن [کار زشت] می شوند [در صورتی که بدون همسر باشند] آنان را [با اجرای حدود خدا] بیازارید؛ و اگر توبه کنند و [مفاسد خود را] اصلاح نمایند از آنان دست بردارید؛ زیرا خدا همواره بسیار توبه پذیر و مهربان است.
و از ميان شما، آن دو تن را كه مرتكب زشتكارى مى‌شوند، آزارشان دهيد؛ پس اگر توبه كردند و درستكار شدند از آنان صرفنظر كنيد، زيرا خداوند توبه‌پذير مهربان است.
و آن دو تن را كه مرتكب آن عمل شده‌اند، بيازاريد. و چون توبه كنند و به صلاح آيند از آزارشان دست برداريد زيرا خدا توبه‌پذير و مهربان است.
و از میان شما، آن مردان و زنانی که (همسر ندارند، و) مرتکب آن کار (زشت) می‌شوند، آنها را آزار دهید (و حد بر آنان جاری نمایید)! و اگر توبه کنند، و (خود را) اصلاح نمایند، (و به جبران گذشته بپردازند،) از آنها درگذرید! زیرا خداوند، توبه‌پذیر و مهربان است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
توبه: توبه در اصل به معنى رجوع و در عرف به معنى رجوع از معصيت است. اطلاق لفظ تواب به خدا نسبت به معناى اولى است كه با پذيرش توبه، به سوى بنده بر مى گردد.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ الَّذانِ يَأْتِيانِها مِنْكُمْ فَآذُوهُما فَإِنْ تابا وَ أَصْلَحا فَأَعْرِضُوا عَنْهُما إِنَّ اللَّهَ كانَ تَوَّاباً رَحِيماً «16»
و آن دو نفرى از شما كه سراغ فحشا و زنا روند (زن يا مرد زناكار و بدون همسر) هر دو را آزار دهيد (و بر آنان حدّ جارى كنيد). پس اگر توبه كرده و خود را اصلاح كردند، از آنان درگذريد (زيرا) خداوند توبه‌پذيرِ مهربان است.
نکته ها
در تفاسير براى اين آيه، معانى گوناگونى گفته شده است، ولى معناى فوق، از تفسير نمونه گرفته شده است. البتّه معناى ديگرى نيز به ذهن مى‌رسد و آن اينكه:
هرگاه دو مرد تصميم به انجام فاحشه (لواط) بگيرند، ولى فقط كارهاى مقدّماتى را انجام دهند، به نحوى كه اطمينان به انجام آن در آينده است، شما از باب نهى از منكر، آن دو را تنبيه و تعزير وتهديد كنيد. اگر شرمنده شدند و دست كشيدند و گذشته را جبران كردند، شما هم از آنان بگذريد، كه خدا توبه‌پذير و رحيم است.
طبق اين معنى كلمه‌ى «اللّذان» به معناى دو مرد آمده، نه يك مرد ويك زن كه از باب تغليب باشد، و «فَآذُوهُما» به معناى آزار و تنبيه است، نه اجراى حدّ. توبه و اصلاح هم به معناىِ صرفنظر واقعى است، نه اينكه قبل از صدور حكم قاضى توبه كنند. «يَأْتِيانِها» را هم مى‌توان به معناى انجام مقدّمات قريب‌الوقوع فحشا گرفت و اين در عرف رايج است كه
جلد 2 - صفحه 36
كارى را به كسى نسبت دهند كه در آستانه‌ى انجام آن است. مثل اينكه به شخصى كه افراد را به مهمانى دعوت كرده و مشغول تهيه مقدّمات است، مى‌گويند فلانى مهمانى مى‌كند، يا مهمان دارد. (واللّه العالم)
توبه‌ى زناكار و صرفنظر نمودن از اجراى حد درباره او، تا وقتى است كه كار به دادگاه و اقامه‌ى شهود و صدور حكم نرسيده باشد، وگرنه پس از صدور حكم، توبه مانع اجراى آن نمى‌شود.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ الَّذانِ يَأْتِيانِها مِنْكُمْ فَآذُوهُما فَإِنْ تابا وَ أَصْلَحا فَأَعْرِضُوا عَنْهُما إِنَّ اللَّهَ كانَ تَوَّاباً رَحِيماً «16»
وَ الَّذانِ يَأْتِيانِها مِنْكُمْ: و آن دو مرد و زن كه غير محصن باشند، بيايند به فاحشه از شما كه مسلمان آزاديد، فَآذُوهُما: پس برنجانيد ايشان را به سرزنش و ملامت. ابن عباس گفته: ايشان را به دست نيز ايذا بايد كرد، يا مراد جلد است. فَإِنْ تابا وَ أَصْلَحا: پس اگر توبه كنند از آن فاحشه و كار خود را به صلاح آورند، فَأَعْرِضُوا عَنْهُما: پس اعراض كنيد از ايشان، يعنى باز داريد از ايشان. و صحيح آن است كه اين حكم نيز به جلد و نفى منسوخ گشت. إِنَّ اللَّهَ كانَ تَوَّاباً رَحِيماً: بدرستى كه خداى تعالى بسيار قبول كننده است توبه را از بندگان، رحيم و مهربان است بر ايشان.
تبصره: بدان كه در كنز العرفان گفته: در اينجا چند فايده است: اول: نزد ابو مسلم، مراد لواطه است به جهت اتيان آن به لفظ تذكير. و نزد اكثر، مراد زناست. و ضمير تثنيه راجع است به فاعل و مفعول بر سبيل تغليب. دوم: نزد بعضى مراد به «اذى»، توبيخ و استخفاف اوست. بنابراين آيه منسوخ نباشد،
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 375
چه اين حكم ثابت است مطلقا. سيم: قوله: فَإِنْ تابا وَ أَصْلَحا فَأَعْرِضُوا عَنْهُما دال است بر آنكه چون زانى توبه كند قبل از رفع زناى او به حاكم، حد او ساقط شود. اما بعد از رفع و حضور، اگر زنا به اقرار او ثابت شده باشد، امام مخير است در اجراى حد. و اگر ثبوت آن به بينه بوده باشد، حد متحتم است. و مراد به اصلاح، استمرار است به توبه. قوله: إِنَّ اللَّهَ كانَ تَوَّاباً رَحِيماً، اين تعليل اعراض است. و «رحيما» اشاره است به آنكه قبول توبه، تفضّل است.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ الَّذانِ يَأْتِيانِها مِنْكُمْ فَآذُوهُما فَإِنْ تابا وَ أَصْلَحا فَأَعْرِضُوا عَنْهُما إِنَّ اللَّهَ كانَ تَوَّاباً رَحِيماً «16»
ترجمه
و آنچنان دو كسيكه بجامى آورند آن كار بد را از شما پس آزار نمائيد آندو را پس اگر توبه نمودند و بصلاح رو آوردند پس بگذريد از ايشان همانا خداوند باشد توبه‌پذير مهربان.
تفسير
اين آيه هم از آيات منسوخه است چنانچه قمى ره فرموده و در كافى از حضرت باقر (ع) نقل نموده كه ناسخ آن سوره نور است و بنظر حقير هيچيك از اين دو آيه منسوخ اصطلاحى اصولى نيست نهايت آنكه بعد از نزول آيه حد زانى و زانيه در سوره نور سبيل مجهول در آيه اولى معلوم و ايذاء مجمل در آيه ثانيه مبيّن شده است در هر حال متّبع سوره نور است و اينهم مويد احتمالى است كه بنظر حقير رسيده و سابقا عرضه داشتم كه نسخ در اصطلاح ائمه اطهار عليهم السلام غير از آنستكه در اصول معنون است و بعضى گفته‌اند آيه اول راجع بمساحقه زنان است و آيه دوم راجع بلواط مردان و از اهل بيت اطهار نرسيده و نزد ما مردود است
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ الَّذانِ يَأتِيانِها مِنكُم فَآذُوهُما فَإِن تابا وَ أَصلَحا فَأَعرِضُوا عَنهُما إِنَّ اللّه‌َ كانَ تَوّاباً رَحِيماً «16»
و آن دو نفري که از شما اتيان بفاحشه نمودند پس آنها را اذيت كنيد پس اگر توبه كردند و نيك كار شدند پس از آنها صرف نظر كنيد محققا خداوند قبول توبه ميفرمايد و رحم ميفرمايد.
(توضيح كلام)
در اينکه آيه شريفه با آيه سابقه بضميمه آيه شريفه در سوره نور الزّانِيَةُ وَ الزّانِي فَاجلِدُوا كُل‌َّ واحِدٍ مِنهُما مِائَةَ جَلدَةٍ الاية قطع نظر از اخبار آنچه بنظر ميرسد و اللّه العالم اينكه آيات شريفه در مورد زنا مشتمل بر احكامي است که
جلد 5 - صفحه 35
هيچ منافات با يكديگر ندارد يكي راجع بزنهاي فاحشه که بايد آنها را حبس در بيوت كرد بعد از ثبوت زنا براي جلوگيري از اينکه عمل شنيع در صورتي که مرتدع نشوند و اما اگر مرتدع شدند و دست بر داشتند و توبه كردند اينکه حكم برداشته ميشود که مفاد أَو يَجعَل‌َ اللّه‌ُ لَهُن‌َّ سَبِيلًا است و اينکه حكم مختص بزنهاي زانيه است زيرا مرد زاني را نميشود حبس نمود و از كسب معاش او را محروم كرد ديگر زن و مرد زاني را بايد عقوبت كرد و اذيت بضرب و امثال آنها از باب نهي از منكر چنانچه در كليه معاصي و ترك واجبات بايد امر بمعروف و نهي از منكر نمود بمراتب آنها که مفاد اينکه آيه است و تعبير باذيت بنحو اطلاق براي مراتب نهي از منكر است که تا مرتبه ادني ممكن است نه بايد بمرتبه اعلي رفت و اينکه حكم هم محدود است تا زماني که توبه كنند و دست بر دارند و لذا در اينکه آيه (اللذان) تعبير فرمود و در آيه قبل به (اللاتي).
حكم سوم- حد است که در سوره نور فرموده صد تازيانه و اينکه حكم بعد از ثبوت بتوبه رفع نميشود و در حكم آنست رجم و قتل نسبت باحصان و زنا با محارم اينکه با قطع نظر از اخبار، و اما بملاحظه اخبار فقط دلالت دارد بر اينكه حكم اولي که حبس زنهاي زانيه باشد تا زمان موت نسخ شده لكن دلالت ندارد بر اينكه بآيه رجم نسخ شده باشد يا اينكه مطلق حبس براي جلوگيري از فحشاء نسخ شده باشد، بلي دلالت دارد بر اينكه حكم رجم بعد از اينکه حكم است چون سوره نور بعد از سوره نساء نازل شده هذا ما عندنا و اللّه العالم بحقايق الامور.
36
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 16)
در این آیه حکم زنا و عمل منافی عفت «غیر محصنه» را بیان می‌کند، و می‌فرماید: «مرد و زنی که (همسر ندارند و) اقدام به ارتکاب این عمل زشت می‌کنند، آنها را آزار (و مجازات) کنید» (وَ الَّذانِ یأتِیانِها مِنکم فَآذُوهُما).
مجازات مذکور در این آیه یک مجازات کلی است، و آیه 2 سوره نور که حدّ زنا را یکصد تازیانه برای هر یک از طرفین بیان کرده می‌تواند، تفسیر و توضیحی برای این آیه بوده باشد.
در پایان آیه اشاره به مسأله توبه و عفو و بخشش از این گونه گناهکاران کرده، و می‌فرماید: «اگر آنها به راستی توبه کنند و خود را اصلاح نمایند و به جبران گذشته بپردازند، از مجازات آنها صرف نظر کنید، زیرا خداوند توبه پذیر و مهربان است» (فَإِن تابا وَ أَصلَحا فَأَعرِضُوا عَنهُما إِنَّ اللّه‌َ کان‌َ تَوّاباً رَحِیماً).
از این حکم ضمنا استفاده می‌شود که هرگز نباید افرادی را که توبه کرده‌اند در برابر گناهان سابق مورد ملامت قرار داد.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
آرشیو عکس و تصویر
.jpg)
