آیه 15 سوره انفال
| <<14 | آیه 15 سوره انفال | 16>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
ای اهل ایمان، هرگاه با گروه مهاجم کافران در میدان کارزار روبرو شوید مبادا پشت به آنها کرده و از جنگ بگریزید.
ای اهل ایمان! هنگامی که با کافران در حالی که بر ضد شما لشکرکشی می کنند روبرو می شوید، به آنان پشت نکنید [و نگریزید.]
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، هر گاه [در ميدان نبرد] به كافران برخورد كرديد كه [به سوى شما] روى مى‌آورند، به آنان پشت مكنيد.
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، چون كافران را حمله‌ور ديديد به هزيمت پشت مكنيد؛
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که با انبوه کافران در میدان نبرد روبه‌رو شوید، به آنها پشت نکنید (و فرار ننمایید)!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
زحفا: زحف: نزديك شدن به تدريج. اصل آن به معنى برخاستن است با كشيدن پا و نيز به معنى لشكر و جماعتى كه به دشمن نزديك مى‌شود. آن در آيه حال است از الَّذِينَ كَفَرُوا يعنى : چون كافران را در حال اجتماع ملاقات كرديد.
تولوهم: توليه در آيه ، به معنى برگرداندن است .
فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبارَ يعنى : پشتها را به سوى آنها نگردانيد . » (فرار نكنيد).
الادبار: (دبر بر وزن شتر) پشت (مقابل جلو) .جمع آن ، ادبار است. [۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبارَ «15»
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هرگاه با (لشگركشى و) انبوه كافران برخورد كرديد، به آنان پشت نكنيد و مگريزيد.
نکته ها
«زَحف»، به معناى غلتيدن و روى زمين كشيدن است، به لشكركشى و حركت يك لشكر انبوه هم از اين جهت كه از دور چنين به نظر مى‌رسد كه روى زمين مى‌غلتند و پيش مى‌آيند، زحف گفته مى‌شود.
امام رضا عليه السلام فرمود: «فرار از جهاد، موجب وهن دين، استخفاف رهبر حقّ، جرأت يافتن دشمن و محو مذهب است». «1»
در فضائل حضرت على عليه السلام آمده است: «وى در تمام عمر، حتّى يك بار هم از جبهه و جنگ فرار نكرد». «2» و آن حضرت فرمودند: «پسنديده‌ترين مرگ، شهادت است، سوگند به آن كسى كه جان فرزند ابى‌طالب به‌دست اوست، براى من كشته شدن با هزار ضربه‌ى
«1». تفسير نورالثقلين.
«2». تفاسير نمونه و نور الثقلين.
جلد 3 - صفحه 284
شمشير، راحت‌تر و آسان‌تر از مرگ در بستر است». «1»
پیام ها
1- خداوند از مؤمنان انتظار ويژه‌اى دارد. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ...
2- تعداد زياد دشمن، مجوّز فرار از جبهه نمى‌شود. إِذا لَقِيتُمُ ... زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ
3- در هنگام نبرد، فرار از جنگ جايز نيست. إِذا لَقِيتُمُ ... فَلا تُوَلُّوهُمُ
(البتّه فرار، آنگاه ممنوع است كه دو گروه، با آمادگى جنگ كنند، ولى اگر دشمن مسلّح غافلگيرانه شبيخون زد و مسلمانان آمادگى نداشتند، عقب‌نشينى مانعى ندارد. «2»)
4- جنگ‌هاى اسلامى، مكتبى است، نه استعمارى و از روى هوا و هوس. الَّذِينَ آمَنُوا ... الَّذِينَ كَفَرُوا
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبارَ «15»
چون حق تعالى ملائكه را به مدد مسلمانان فرستاد، در تعقيب آن ايشان را نهى مى‌فرمايد:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، إِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفاً: چون ملاقات كنيد كفار را در حالى كه انبوه و مجتمع باشند براى حرب شما به طورى كه از غايت كثرت نتوان ميان آنها تردد نمود، فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبارَ: پس پشت مكنيد به هزيمت و فرار، اگرچه اندك باشيد.
جلد 4 صفحه 306
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبارَ «15» وَ مَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاَّ مُتَحَرِّفاً لِقِتالٍ أَوْ مُتَحَيِّزاً إِلى فِئَةٍ فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَ مَأْواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ «16»
ترجمه
اى كسانيكه ايمان آورديد چون ملاقات نموديد آنانرا كه كافر شدند زياد و متصل بيكديگر پس مگردانيد بر آنها پشتها را
و هر كس بگرداند بر ايشان در
جلد 2 صفحه 518
آنروز پشت خود را مگر كنار گيرنده باشد براى جنگ يا پناه جوينده باشد بسوى گروهى پس بتحقيق بازگشته است بغضبى از خداوند و جايگاه او دوزخ است و بد باز- گشت گاهى است.
تفسير
ملاقات با كفار تلاقى با آنها و رسيدن است و زحف نزديك شدن بيكديگر است كم كم گويا بواسطه كثرت نمى‌توانند بآزادى حركت نمايند و مراد از پشت كردن فرار است كه از معاصى كبيره شمرده شده است و در دو صورت مستثنى است يكى آنكه فرار مقدمه براى حمله باشد چون اين يكى از حيله‌هاى جنگى است كه فرار مى‌كنند براى آنكه دشمن بى‌پروا از آنها تعقيب نمايد ناگاه حمله مى‌كنند و دشمن را مستأصل مينمايند ديگر آنكه فرار براى ملحق شدن بدسته ديگر از مسلمانان باشد تا بكمك آنها موفق بجهاد شوند و عياشى ره از حضرت كاظم (ع) صورت اول را نقل نموده كه آن متحرّف است و متحيّز كسى است كه عقب نشينى كند بسوى اصحاب خودش بدون هزيمت و فرموده كسيكه هزيمت كند تا خارج شود از صف اصحابش مشمول غضب الهى شده است و بنظر حقير صورت اول شامل است كرّ و فرّ جنگى را و ادبار براى اعانت دسته ديگر از مسلمانانرا و بدست آوردن مكان بهترى را براى جنگ بلكه ميتوان گفت اين قبيل پشت كردنها فرار از جنگ نيست لذا تجويز شده است و فرار مطلقا ممنوع است و مراد از روز وقت جنگ است اگر چه شب باشد و بايد عدّه دشمن زيادتر از دو برابر نباشد چنانچه در آيات بعد ذكر ميشود انشاء اللّه تعالى.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الأَدبارَ «15» وَ مَن يُوَلِّهِم يَومَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاّ مُتَحَرِّفاً لِقِتالٍ أَو مُتَحَيِّزاً إِلي فِئَةٍ فَقَد باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللّه‌ِ وَ مَأواه‌ُ جَهَنَّمُ وَ بِئس‌َ المَصِيرُ «16»
اي كساني که ايمان آورده‌ايد زماني که ملاقات كرديد كساني را که كافر شدند يعني مقابل كفار شديد در ميدان جنگ و با آنها روبرو شديد پشت بآنها نكنيد و رو از آنها برنگردانيد که فرار از زحف يكي از گناهان كبيره است و پشت بدشمن اگر براي رفتن بمكانيست که تسلط بر آنها بيشتر است يا براي واصل شدن بمسلمين باشد که تنها جنگ نكند مانعي ندارد و اما اگر فرار باشد حرام است و خود را
جلد 8 - صفحه 89
در معرض غضب الهي در آورده و جايگاه او جهنم است و بد بازگشتي است.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا بعضي گفتند اينکه خطاب مختص بمؤمنين در بدر بوده زيرا فرار آنها باعث زوال دين اسلام ميشد و در غير اينکه مورد حرام نيست لكن اينکه توهم فاسد است و لو شأن نزولش در آن موقع بوده و خطاب عام است شامل تمام مؤمنين ميشود و مورد مخصص نيست بلكه جملات بعد هم شاهد بر عموم است إِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا اينکه هم شامل جميع كفار ميشود و مراد از ملاقات تلاقي فئتين است براي قتال با يكديگر لذا ميفرمايد زحفا زحف اجتماع جماعت است که نزديك شده باشند براي قتال فَلا تُوَلُّوهُمُ الأَدبارَ پشت بآنها نكنيد كنايه از اينكه فرار نكنيد و در مقابل آنها ثابت قدم باشيد و ايستادگي كنيد وَ مَن يُوَلِّهِم يَومَئِذٍ دُبُرَهُ كسي که فرار كرد إِلّا مُتَحَرِّفاً لِقِتالٍ که بخواهد جاي ديگري اختيار كند که تسلطش بر آنها بيشتر باشد أَو مُتَحَيِّزاً إِلي فِئَةٍ که خود را بجماعتي از مجاهدين برساند که با هم همدست شوند در جهاد در اينکه دو صورت اشكالي ندارد و او را فرار از زحف نميگويند اما در غير اينکه دو صورت که فرار از زحف است فَقَد باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللّه‌ِ باء بمعني انصراف بطرف شرّ است مثل أَن تَبُوءَ بِإِثمِي وَ إِثمِك‌َ مائده آيه 32، و توجه بغضب الهي يعني خود را در معرض غضب درآورده و البته كسي که مشمول غضب الهي شود وَ مَأواه‌ُ جَهَنَّمُ جايگاه او جهنم است وَ بِئس‌َ المَصِيرُ بد جايگاه و بازگشتي است تنبيه- مراجعه كنيد بتواريخ و كتب ارباب سير و غزوات نبي‌ّ اغلب موارد شيخين و من هو مثلهما فرار از زحف داشتند و فقط ايستادگي در حروب مثل علي وجود پيدا نكرده.
90
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 15)- فرار از جهاد ممنوع! این آیه روی سخن را به مؤمنان کرده و یک دستور کلّی جنگی را به آنها توصیه و تأکید می‌کند، می‌گوید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که با کافران در میدان جهاد رو برو شدید به آنها پشت مکنید و فرار اختیار ننمایید» (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا لَقِیتُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبارَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
