آیه 13 سوره ممتحنه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ كَمَا يَئِسَ الْكُفَّارُ مِنْ أَصْحَابِ الْقُبُورِ

مشاهده آیه در سوره


<<12 آیه 13 سوره ممتحنه 13>>
سوره : سوره ممتحنه (60)
جزء : 28
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

الا ای اهل ایمان، هرگز قومی را که خدا بر آنان غضب کرده (یعنی جهودان را) یار و دوستدار خود مگیرید که آنها از عالم آخرت به کلی مأیوسند چنانکه کافران از اهل قبور نومیدند (یعنی فرقی میان جهودان و اهل کتاب که خود را معتقد به خدا و قیامت می‌دانند با کافران بی‌عقیده در مقام عمل هیچ نیست که هیچ کدام طالب آخرت و در فکر قیامت ابدا نیستند).

ترجمه های انگلیسی(English translations)

O you who have faith! Do not befriend a people at whom Allah is wrathful: they have despaired of the Hereafter, just as the faithless have despaired of the occupants of the graves.

معانی کلمات آیه

«قَوْماً»: مراد از چنین مردمانی کسانیند با دو صفت عمده: الف - خدا بر آنان خشمگین است. ب - به آخرت ایمان ندارند، بدان گونه که به برگشتن مردگان به پیش خود ایمان ندارند. «الْکُفَّارُ»: مراد همان قوم مغضوب و نومید از آخرت است. ذکر اسم ظاهر بجای ضمیر برای مسجّل کردن کفرشان و اشاره به خشم فراوان خدا بر آنان است. برخی هم آیه را چنین معنی کرده‌اند: ای مؤمنان! مردمانی را به دوستی نگیرید که خدا بر آنان خشمگین است. مردمانی که همچون کفار که از مردگان قطع امید کرده‌اند، آنان از آخرت قطع امید کرده‌اند. یا این که حرف (مِنْ) را بیانیه دانسته و گفته‌اند: ای مؤمنان! مردمانی را به دوستی نگیرید که خدا از آنان خشمگین است. مردمانی که از آخرت ناامیدند، همان گونه که کافران مرده و مدفون در گورستانها قبلاً بر این باور بودند.

نزول

از طریق ابن اسحق از محمد و او از عکرمه و نیز ابوسعید از ابن عباس روایت کنند که عبدالله بن عمر و زید بن الحرث با عده اى از یهودیان طرح دوستى ریخته بودند سپس این آیه نازل گردید.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ كَما يَئِسَ الْكُفَّارُ مِنْ أَصْحابِ الْقُبُورِ «13»

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! گروهى را كه خداوند بر آنان غضب كرده به سرپرستى (يا دوستى و يارى) نگيريد، آنان از آخرت مأيوسند همان گونه كه كفّار از (بازگشت) اهل قبور مأيوسند.

نکته ها

«تولى» گاهى به معناى دوستى و گاهى به معناى قبول ولايت و سرپرستى است و هر دو معنى در اين آيه نهى شده است.

مراد از غضب شدگان در اين آيه، يهود هستند و مراد از كفّار، مشركان مكه، يهوديان از ثواب آخرت مأيوسند و مشركانِ منكر قيامت، از مردگان خود. «1»

اولين آيه اين سوره در باره‌ى برائت از دشمنان خدا و مسلمانان بود و آخرين آيه نيز در همين باره است. اين تنها سوره‌اى است كه آيه اوّل و آخر آن با «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» آغاز

«1». تفسير الميزان.

جلد 9 - صفحه 596

شده است.

غضب شدگان در قرآن‌

در قرآن افراد و گروه‌هايى مورد غضب الهى قرار گرفته‌اند، از جمله:

درباره يهود مى‌فرمايد: «وَ باؤُ بِغَضَبٍ»* «1» آنان به قهر و غضب الهى گرفتار شدند.

درباره قاتلان و منافقان مى‌فرمايد: «غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ»* «2» خداوند بر آنان غضب كرد.

درباره عالمان بى‌عمل مى‌فرمايد: «كَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ»* «3» نزد خداوند غضب بزرگى براى كسانى است كه به گفته‌ها و وعده‌هاى خود عمل نمى‌كنند.

افرادى نظير قارون، فرعون، ابولهب و بلعم باعورا نيز در قرآن مورد غضب قرار گرفته‌اند.

يأس از آخرت، يعنى يأس از قدرت، حكمت و عدالت خدا. كسى كه آخرت را قبول ندارد، به بن‌بست مى‌رسد. او دليلى براى بودن و ماندن ندارد. زيرا پيش خود مى‌گويد: اگر بعد از مدّت‌ها رنج و تلاش بايد با مُردن نابود شويم، از همين امروز خود را نابود كنيم، بهتر است.

اگر همه به سوى نابودى مى‌رويم، تعليم و تربيت و خدمت معنا ندارد. اگر اين ساختمان قرار است منفجر شود، ساخت و حفاظت و تعمير و تزيين آن معنا ندارد.

اگر فدا و فنا مى‌شويم، چرا از كاميابى‌ها و هوس‌ها صرف نظر كنيم؟

ما كه مورد سؤال قرار نمى‌گيريم، پس تا زنده‌ايم مردم را فداى هوس‌هاى خودمان كنيم.

پیام ها

1- دوست خدا، با كسانى كه مورد غضب او هستند، رابطه دوستى ندارد. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَوَلَّوْا»

2- گرچه اهل كتاب به قيامت اعتقاد دارند، امّا چون به ثواب آخرت اميدى ندارند، مغضوب خدا هستند، وضعيّت آنها در قيامت، با كافرانِ منكر معاد تفاوتى ندارد. «يَئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ كَما يَئِسَ الْكُفَّارُ»

«والحمد للّه ربّ العالمين»

«1» آل عمران 112.

«2» فتح 6

«3» غافر 35.

جلد 9 - صفحه 599

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر ابن المنذر از عامه.

منابع