شبث بن ربعی
شبث بن ربعی فرمانده نیروهاى پیاده عمر سعد در کربلا بود. وى از طایفه بنى تمیم و از جمله کسانى بود که به حسین بن على علیه السلام نامه براى آمدن به کوفه نوشته بود. اما پس از آمدن ابن زیاد به کوفه بدو پیوست.
شبث قبل از واقعه کربلا
شبث از چهره‌هاى معروف کوفه بود. شبث زمان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را درک نمود و اسلام آورد. هنگامی که زنی به نام سجاح ادعای پیامبری کرد به او ملحق شد و پس از چندی باز دوباره به اسلام بازگشت.[۱]
شبث از مخالفان عثمان بود و در قتل او مشارکت داشت.[۲]
بعد از به خلافت رسیدن امام علی علیه السلام شبث از یاران آن حضرت و فرمانده قبیله بنی حنظله از دسته های سپاه امام در جنگ صفین بود.[۳] و یکی از نمایندگان امام برای سخن گفتن با معاویه قبل از شروع جنگ صفین بود.[۴]
شبث به هنگام کناره گرفتن خوارج از حضرت علی علیه السلام و ساکن شدن آنها در منطقه حروراء از جمله روسای خوارج بود. و به عنوان امیر جنگ خوارج تعیین شده بود.[۵] اما بعدا بازگشت و توبه نمود.[۶]
امام على علیه السلام از آینده او خبر داده بود و به او و عمرو بن حریث فرمود: به خدا قسم شما دو نفر با فرزندم حسین علیه السلام خواهید جنگید.[۷]
هنگامی که حجر بن عدی، از صحابه پیامبر[۸] و از یاران امیرالمؤمنین علی(ع)،[۹] در زندان زیاد بن ابیه بود، شبث از کسانی بود که علیه او شهادت داد که حجر در ناسزاگفتن به علی(ع) مخالفت صریح کرده است.[۱۰]
شبث در واقعه عاشورا
شبث از جمله کسانى بود که به حسین بن على علیه السلام نامه براى آمدن به کوفه نوشته بود.[۱۱] اما پس از آمدن ابن زیاد پیوست و به دستور او مردم را از همراهی با مسلم ابن عقیل بر حذر می داشت و از سپاه شام می ترساند.[۱۲]
او برای حضور در واقعه عاشورا و جنگ با امام حسین(ع) تمایلی نداشت و هنگامی ابن زیاد از او خواست به سپاه عمر بن سعد بپیوندد، تظاهر به بیماری کرد تا در مقابل امام قرار نگیرد. اما وقتی ابن زیاد به او گفت «اگر مطیع مایی به جنگ دشمن ما برو» به سمت کربلا حرکت کرد.[۱۳]
در روز عاشورا امام حسين علیه السلام در اولین سخنرانى مفصل خویش خطاب به کوفیان از او هم نام برد و در اتمام حجتى که با آنان داشت و سخنان او را قطع مى‌کردند و گوش نمى‌دادند، از جمله فرمود: «...یا شبث بن ربعى و یا... الم تکتبوا الىّ ان قد اینعت الثمار و اخضر الجناب و انما تقدم على جند لک مجندة؟...»[۱۴] اى شبث بن ربعى و... مگر شما به من ننوشتید که میوه‌ها رسیده و اطراف سرسبز است، اگر بیایى لشکریانى مجهز براى تو آماده است؟
شبث پس از واقعه عاشورا
شبث بن ربعى پس از عاشورا به شکرانه و خوشحالى از کشته شدن حسین علیه السلام مسجدى در کوفه تجدید بنا کرد.[۱۵]
زمانی که سپاه مختار به فرماندهی ابراهیم بن مالک اشتر برای مقابله با سپاه شام، خارج شد، اشراف کوفه بر ضد مختار شورش کردند. شبث بن ربعی همراه با شمر بن ذی الجوشن و محمد بن اشعث بن قیس از فرماندهان اصلی شورش بودند. مختار در پی ابراهیم بن مالک اشتر فرستاد تا با سپاه بازگردد و شورش را سرکوب کند.[۱۶] پس از شکست این شورش، مختار به تعقیب قاتلان امام حسین(ع) پرداخت. شبث بن ربعی و شمر بن ذی‌الجوشن و تعدادی از عاملان واقعه کربلا به سوی بصره گریختند. مختار گروهی را به تعقیب آنها فرستاد که شمر را کشتند، اما شبث به بصره فرار کرد و از مصعب بن زبیر کمک خواست و او را به جنگ با مختار واداشت.[۱۷] که در این جنگ مختار و یارانش به شهادت رسیدند.[۱۸]
مرگ شبث را در حدود سال 70 هجری گفته اند.[۱۹]
پانویس
- ↑ الأعلام، ج3، ص154
- ↑ ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.
- ↑ دینوری، اخبار الطوال، ص172
- ↑ الفتوح، ج3، ص5 و ص20
- ↑ الكامل، ج3، ص326
- ↑ جمهرةأنساب العرب، ص227؛ أنسابالأشراف، ج12، ص162
- ↑ معارف و معاریف ، ج ۳ ، ص ۱۲۹۸ .
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابة، دارالکتاب، ج۱، ص۳۸۶.
- ↑ رجوع کنید به منقری، وقعة صفین، ۱۳۸۲، ص۱۰۳، ۱۰۴، ۱۹۵، ۲۰۵، ۲۴۳؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۲۰۷ـ۲۰۸.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۴، ص۲۵۴؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۲۶۹.
- ↑ دینوری، اخبار الطوال، ص229
- ↑ دینوری، اخبار الطوال، ص231
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۵۴؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۷۸.
- ↑ انساب الا شراف ، ج ۳ ، ص ۱۸۸ ، بحارالانوار ، ج ۴۵ ، ص ۷ ( در بحار ، اسم او قیس بن اشعث آمده است )
- ↑ خوئی، معجم‌الرجال، ج۹، ص۱۲؛ کلینی، کافی، ج۳، ص۴۹۰.
- ↑ ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۷۰.
- ↑ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۶۷؛ دینوری، اخبارالطوال، ص۳۰۱؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۶، ص۴۲۷.
- ↑ رک:ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۶۷ تا ۲۷۸
- ↑ ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.
منابع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
- شبث بن ربعی، ویکی شیعه.
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
