شبث بن ربعی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}}
 
{{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}}
  
'''شبث بن ربعی''' فرمانده نیروهاى پیاده [[عمر بن سعد|عمر سعد]] در [[کربلا]] بود. وى از طایفه [[بنی تمیم|بنى تمیم]] و از جمله کسانى بود که به [[امام حسین علیه السلام|حسین بن على]]<nowiki/> علیه السلام نامه براى آمدن به [[کوفه]] نوشته بود.
+
'''شبث بن ربعی''' فرمانده نیروهاى پیاده [[عمر بن سعد|عمر سعد]] در [[کربلا]] بود. وى از طایفه [[بنی تمیم|بنى تمیم]] و از جمله کسانى بود که به [[امام حسین علیه السلام|حسین بن على]] علیه السلام نامه براى آمدن به [[کوفه]] نوشته بود.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ص229</ref> اما پس از آمدن ابن زیاد پیوست و به دستور او مردم را از همراهی با مسلم ابن عقیل بر حذر می داشت  و از سپاه شام می ترساند. <ref>دینوری، اخبار الطوال، ص231</ref>
  
گرچه وى از چهره‌هاى‌ معروف کوفه و در ابتدا از یاران [[امام علی علیه السلام|على‌]] علیه السلام بود و حضرت او را همراه‌ «[[عدى بن حاتم طائى|عدى بن حاتم]]<nowiki/>» نزد [[معاویه|معاویه]] فرستاد و در [[جنگ صفین]] هم در رکاب [[امیرالمومنین]] بود، لیکن در مسیر حرکت به ‌سوى [[جنگ نهروان|نهروان]]، همراه چند نفر دیگر سر از اطاعت آن حضرت باز تافتند و به [[خوارج]] ‌پیوستند.
+
==شبث قبل از واقعه کربلا==
 +
شبث از چهره‌هاى‌ معروف کوفه بود. شبث زمان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را درک نمود و اسلام آورد. هنگامی که زنی به نام سجاح ادعای پیامبری کرد به او ملحق شد و پس از چندی باز دوباره به اسلام بازگشت.<ref> الأعلام، ج‏3، ص154</ref>
 +
 
 +
شبث از مخالفان عثمان بود و در قتل او مشارکت داشت.<ref>ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.</ref>
 +
 +
بعد از به خلافت رسیدن امام علی علیه السلام شبث از یاران آن حضرت و فرمانده قبیله بنی حنظله از دسته های سپاه امام در جنگ صفین بود.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ص172</ref> و یکی از نمایندگان امام برای سخن گفتن با معاویه قبل از شروع جنگ صفین بود.<ref>الفتوح، ج3، ص5 و ص20</ref>
 +
 
 +
شبث به هنگام کناره گرفتن خوارج از حضرت علی علیه السلام و ساکن شدن آنها در منطقه حروراء از جمله روسای خوارج بود. و به عنوان امیر جنگ خوارج تعیین شده بود.<ref>الكامل، ج‏3، ص326</ref> اما بعدا بازگشت و توبه نمود.<ref>جمهرةأنساب‏ العرب، ص227؛ أنساب‏الأشراف، ج‏12، ص162</ref>
  
 
[[امام على]] علیه السلام از آینده او خبر داده بود و به او و عمرو بن حریث فرمود: به خدا قسم ‌شما دو نفر با فرزندم حسین‌ علیه السلام خواهید جنگید.<ref>معارف و معاریف ، ج ۳ ، ص ۱۲۹۸ .</ref>
 
[[امام على]] علیه السلام از آینده او خبر داده بود و به او و عمرو بن حریث فرمود: به خدا قسم ‌شما دو نفر با فرزندم حسین‌ علیه السلام خواهید جنگید.<ref>معارف و معاریف ، ج ۳ ، ص ۱۲۹۸ .</ref>
  
[[روز عاشورا]] نیز [[امام حسين‌]] علیه السلام در اولین‌ سخنرانى مفصل خویش خطاب به کوفیان از او هم نام برد و در اتمام حجتى که با آنان ‌داشت و سخنان او را قطع مى‌کردند و گوش نمى‌دادند، از جمله فرمود: «...یا شبث بن ربعى و یا... الم تکتبوا الىّ ان قد اینعت الثمار و اخضر الجناب و انما تقدم ‌على جند لک مجندة؟...»<ref> انساب الا شراف ، ج ۳ ، ص ۱۸۸ ، بحارالانوار ، ج ۴۵ ، ص ۷ ( در بحار ، اسم او قیس بن اشعث آمده است )</ref> اى شبث بن ربعى و... مگر شما به من ننوشتید که میوه‌ها رسیده‌ و اطراف سرسبز است، اگر بیایى لشکریانى مجهز براى تو آماده است؟
+
هنگامی که [[حجر بن عدی]]، از صحابه پیامبر<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابة، دارالکتاب، ج۱، ص۳۸۶.</ref> و از یاران امیرالمؤمنین علی(ع)،<ref>رجوع کنید به منقری، وقعة صفین، ۱۳۸۲، ص۱۰۳، ۱۰۴، ۱۹۵، ۲۰۵، ۲۴۳؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۲۰۷ـ۲۰۸.</ref> در زندان [[زیاد بن ابیه]] بود، شبث از کسانی بود که علیه او [[شهادت (در دادگاه)|شهادت]] داد که حجر در ناسزاگفتن به علی(ع) مخالفت صریح کرده است.<ref> بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۴، ص۲۵۴؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۲۶۹.</ref>
 +
 
 +
==شبث در واقعه عاشورا==
 +
شبث از جمله کسانى بود که به [[امام حسین علیه السلام|حسین بن على]] علیه السلام نامه براى آمدن به [[کوفه]] نوشته بود.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ص229</ref> اما پس از آمدن ابن زیاد پیوست و به دستور او مردم را از همراهی با مسلم ابن عقیل بر حذر می داشت  و از سپاه شام می ترساند.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ص231</ref>
 +
 
 +
او برای حضور در [[واقعه عاشورا]] و جنگ با امام حسین(ع) تمایلی نداشت و هنگامی ابن زیاد از او خواست به سپاه عمر بن سعد بپیوندد، تظاهر به بیماری کرد تا در مقابل امام قرار نگیرد. اما وقتی ابن زیاد به او گفت «اگر مطیع مایی به جنگ دشمن ما برو» به سمت [[کربلا]] حرکت کرد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۲۵۴؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۷۸.</ref>
 +
 
 +
در [[روز عاشورا]] [[امام حسين‌]] علیه السلام در اولین‌ سخنرانى مفصل خویش خطاب به کوفیان از او هم نام برد و در اتمام حجتى که با آنان ‌داشت و سخنان او را قطع مى‌کردند و گوش نمى‌دادند، از جمله فرمود: «...یا شبث بن ربعى و یا... الم تکتبوا الىّ ان قد اینعت الثمار و اخضر الجناب و انما تقدم ‌على جند لک مجندة؟...»<ref> انساب الا شراف ، ج ۳ ، ص ۱۸۸ ، بحارالانوار ، ج ۴۵ ، ص ۷ ( در بحار ، اسم او قیس بن اشعث آمده است )</ref> اى شبث بن ربعى و... مگر شما به من ننوشتید که میوه‌ها رسیده‌ و اطراف سرسبز است، اگر بیایى لشکریانى مجهز براى تو آماده است؟
 +
 
 +
==شبث پس از واقعه عاشورا==
 +
شبث بن ربعى پس از عاشورا به شکرانه و خوشحالى از کشته ‌شدن حسین‌ علیه السلام مسجدى در [[کوفه]] تجدید بنا کرد.<ref>خوئی، معجم‌الرجال، ج۹، ص۱۲؛ کلینی، کافی، ج۳، ص۴۹۰.</ref>
  
شبث بن ربعى از چهره‌هاى متلون تاریخ بود. هم در قتل حسین بن على‌ علیه السلام شرکت ‌داشت و پس از عاشورا مسجدى در [[کوفه]] تجدید بنا کرد، به شکرانه و خوشحالى از کشته ‌شدن حسین‌ علیه السلام، سپس همراه [[مختار ثقفی|مختار]]، به خونخواهى حسین بن على‌ علیه السلام پرداخت و رئیس‌ پلیس مختار شد، سپس در کشتن مختار هم حضور داشت. پیشتر با سجاح (مدعى‌ دروغین [[نبوت]]) همکارى داشت، بعد مسلمان شد. بر ضد [[عثمان بن عفان|عثمان]] شورید، توبه کرد و از [[خوارج|خوارج‌]] شد. به جاى [[بیعت]] با على‌ علیه السلام با یک سوسمار بیعت کرد و مى‌گفت با هم برابرند!<ref>تنقیح المقال ، مامقانی ، ج ۲ ، ص ۸۰</ref>  
+
زمانی که سپاه مختار به فرماندهی [[ابراهیم بن مالک اشتر]] برای مقابله با سپاه [[شام]]، خارج شد، اشراف کوفه بر ضد مختار شورش کردند. شبث بن ربعی همراه با [[شمر بن ذی الجوشن|شمر بن ذی الجوشن]] و [[محمد بن اشعث بن قیس]] از فرماندهان اصلی شورش بودند. مختار در پی ابراهیم بن مالک اشتر فرستاد تا با سپاه بازگردد و شورش را سرکوب کند.<ref> ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۷۰.</ref> پس از شکست این شورش، مختار به تعقیب قاتلان امام حسین(ع) پرداخت. شبث بن ربعی و شمر بن ذی‌الجوشن و تعدادی از عاملان [[واقعه کربلا]] به سوی [[بصره]] گریختند. مختار گروهی را به تعقیب آن‌ها فرستاد که شمر را کشتند، اما شبث به [[بصره]] فرار کرد و در آنجا [[مصعب بن زبیر]] را به جنگ با مختار تحریک کرد.<ref> ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۶۷؛ دینوری، اخبارالطوال، ص۳۰۱؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۶، ص۴۲۷.</ref> و در قتل مختار مشارکت نمود.<ref> ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۷۱.</ref>
  
این مرد بددل و خبیث، سرانجام در سن هشتاد سالگى در [[کوفه]] درگذشت.
+
مرگ شبث را در حدود سال 70 هجری گفته اند.<ref>ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
سطر ۱۹: سطر ۳۶:
  
 
* جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، نشر معروف.
 
* جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، نشر معروف.
 +
* شبث بن ربعی، ویکی شیعه.
  
 
[[رده:سپاهیان عمر سعد در واقعه کربلا]]
 
[[رده:سپاهیان عمر سعد در واقعه کربلا]]
 
{{الگو:واقعه عاشورا}}
 
{{الگو:واقعه عاشورا}}

نسخهٔ ‏۱۷ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۰۴

Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


شبث بن ربعی فرمانده نیروهاى پیاده عمر سعد در کربلا بود. وى از طایفه بنى تمیم و از جمله کسانى بود که به حسین بن على علیه السلام نامه براى آمدن به کوفه نوشته بود.[۱] اما پس از آمدن ابن زیاد پیوست و به دستور او مردم را از همراهی با مسلم ابن عقیل بر حذر می داشت و از سپاه شام می ترساند. [۲]

شبث قبل از واقعه کربلا

شبث از چهره‌هاى‌ معروف کوفه بود. شبث زمان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را درک نمود و اسلام آورد. هنگامی که زنی به نام سجاح ادعای پیامبری کرد به او ملحق شد و پس از چندی باز دوباره به اسلام بازگشت.[۳]

شبث از مخالفان عثمان بود و در قتل او مشارکت داشت.[۴]

بعد از به خلافت رسیدن امام علی علیه السلام شبث از یاران آن حضرت و فرمانده قبیله بنی حنظله از دسته های سپاه امام در جنگ صفین بود.[۵] و یکی از نمایندگان امام برای سخن گفتن با معاویه قبل از شروع جنگ صفین بود.[۶]

شبث به هنگام کناره گرفتن خوارج از حضرت علی علیه السلام و ساکن شدن آنها در منطقه حروراء از جمله روسای خوارج بود. و به عنوان امیر جنگ خوارج تعیین شده بود.[۷] اما بعدا بازگشت و توبه نمود.[۸]

امام على علیه السلام از آینده او خبر داده بود و به او و عمرو بن حریث فرمود: به خدا قسم ‌شما دو نفر با فرزندم حسین‌ علیه السلام خواهید جنگید.[۹]

هنگامی که حجر بن عدی، از صحابه پیامبر[۱۰] و از یاران امیرالمؤمنین علی(ع)،[۱۱] در زندان زیاد بن ابیه بود، شبث از کسانی بود که علیه او شهادت داد که حجر در ناسزاگفتن به علی(ع) مخالفت صریح کرده است.[۱۲]

شبث در واقعه عاشورا

شبث از جمله کسانى بود که به حسین بن على علیه السلام نامه براى آمدن به کوفه نوشته بود.[۱۳] اما پس از آمدن ابن زیاد پیوست و به دستور او مردم را از همراهی با مسلم ابن عقیل بر حذر می داشت و از سپاه شام می ترساند.[۱۴]

او برای حضور در واقعه عاشورا و جنگ با امام حسین(ع) تمایلی نداشت و هنگامی ابن زیاد از او خواست به سپاه عمر بن سعد بپیوندد، تظاهر به بیماری کرد تا در مقابل امام قرار نگیرد. اما وقتی ابن زیاد به او گفت «اگر مطیع مایی به جنگ دشمن ما برو» به سمت کربلا حرکت کرد.[۱۵]

در روز عاشورا امام حسين‌ علیه السلام در اولین‌ سخنرانى مفصل خویش خطاب به کوفیان از او هم نام برد و در اتمام حجتى که با آنان ‌داشت و سخنان او را قطع مى‌کردند و گوش نمى‌دادند، از جمله فرمود: «...یا شبث بن ربعى و یا... الم تکتبوا الىّ ان قد اینعت الثمار و اخضر الجناب و انما تقدم ‌على جند لک مجندة؟...»[۱۶] اى شبث بن ربعى و... مگر شما به من ننوشتید که میوه‌ها رسیده‌ و اطراف سرسبز است، اگر بیایى لشکریانى مجهز براى تو آماده است؟

شبث پس از واقعه عاشورا

شبث بن ربعى پس از عاشورا به شکرانه و خوشحالى از کشته ‌شدن حسین‌ علیه السلام مسجدى در کوفه تجدید بنا کرد.[۱۷]

زمانی که سپاه مختار به فرماندهی ابراهیم بن مالک اشتر برای مقابله با سپاه شام، خارج شد، اشراف کوفه بر ضد مختار شورش کردند. شبث بن ربعی همراه با شمر بن ذی الجوشن و محمد بن اشعث بن قیس از فرماندهان اصلی شورش بودند. مختار در پی ابراهیم بن مالک اشتر فرستاد تا با سپاه بازگردد و شورش را سرکوب کند.[۱۸] پس از شکست این شورش، مختار به تعقیب قاتلان امام حسین(ع) پرداخت. شبث بن ربعی و شمر بن ذی‌الجوشن و تعدادی از عاملان واقعه کربلا به سوی بصره گریختند. مختار گروهی را به تعقیب آن‌ها فرستاد که شمر را کشتند، اما شبث به بصره فرار کرد و در آنجا مصعب بن زبیر را به جنگ با مختار تحریک کرد.[۱۹] و در قتل مختار مشارکت نمود.[۲۰]

مرگ شبث را در حدود سال 70 هجری گفته اند.[۲۱]

پانویس

  1. دینوری، اخبار الطوال، ص229
  2. دینوری، اخبار الطوال، ص231
  3. الأعلام، ج‏3، ص154
  4. ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.
  5. دینوری، اخبار الطوال، ص172
  6. الفتوح، ج3، ص5 و ص20
  7. الكامل، ج‏3، ص326
  8. جمهرةأنساب‏ العرب، ص227؛ أنساب‏الأشراف، ج‏12، ص162
  9. معارف و معاریف ، ج ۳ ، ص ۱۲۹۸ .
  10. ابن‌اثیر، اسدالغابة، دارالکتاب، ج۱، ص۳۸۶.
  11. رجوع کنید به منقری، وقعة صفین، ۱۳۸۲، ص۱۰۳، ۱۰۴، ۱۹۵، ۲۰۵، ۲۴۳؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۲۰۷ـ۲۰۸.
  12. بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۴، ص۲۵۴؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۲۶۹.
  13. دینوری، اخبار الطوال، ص229
  14. دینوری، اخبار الطوال، ص231
  15. دینوری، اخبارالطوال، ص۲۵۴؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۷۸.
  16. انساب الا شراف ، ج ۳ ، ص ۱۸۸ ، بحارالانوار ، ج ۴۵ ، ص ۷ ( در بحار ، اسم او قیس بن اشعث آمده است )
  17. خوئی، معجم‌الرجال، ج۹، ص۱۲؛ کلینی، کافی، ج۳، ص۴۹۰.
  18. ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۷۰.
  19. ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۶۷؛ دینوری، اخبارالطوال، ص۳۰۱؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۶، ص۴۲۷.
  20. ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۷۱.
  21. ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.

منابع

11.jpg
واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها