منابع و پی نوشتهای متوسط
جامعیت مقاله متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

رافضى: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «دشمنان شيعه نامى ديگر نيز بر آنها اطلاق مي كنند و آن نام رافضى و روافض يا...» ایجاد کرد)
 
(ویرایش)
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
دشمنان شيعه نامى ديگر نيز بر آنها اطلاق مي كنند و آن نام [[رافضى]] و [[روافض]] يا [[رافضه]] است. علت اين نامگذارى را چنين بيان كرده اند كه شيعيان چون امامت [[ابوبكر]] و [[عمر]] را رد كردند آنها را رافضى خواندند. <ref>(مقالات الاسلاميين، 16)</ref>
+
«رافضى» و «روافض» عنوانی است که معمولا دشمنان [[شیعه|شیعه]] برای تحقیر و توهین به آنان به کار می‌برند و در سبب آن گفته اند: چون شیعیان خلافت [[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] را رد کردند، آنها را رافضى خواندند.<ref>مقالات الاسلامیین، ۱۶.</ref>
يا اين كه چون ياران زيد بن على بن حسين علیه السلام هنگام خروج زيد بر شام بن عبدالملك برخى از آنان ابوبكر و عمر را طعن و لعن مي كردند و زيد آنها را از اين كار منع كرد و آنها از زيد جدا شدند بقيه ياران زيد نام رافضه را بر آنان نهادند و از آن پس شيعيان به اين نام معروف شدند. <ref>(اعتقادات فرق المسلمين، 52)</ref>
+
 
 +
== رافضی در لغت و اصطلاح ==
 +
«رافضه» یا «رافضی» اسم فاعل از ریشه «رفض» به ‏معناى ترک و رهاکردن فرد یا چیزى است.<ref>فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج ۷، ص ۲۹، قم، انتشارات هجرت، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.</ref>
 +
 
 +
درباره تاریخ و منشأ پیدایش این اصطلاح گفته شده:
 +
 
 +
۱. این واژه هنگام [[قیام زید بن علی بن حسین (ع)|قیام زید بن علی بن حسین]](ع) شایع شده، و به شیعیانی از [[کوفه]] اطلاق می‌شد که ابتدا با زید [[بیعت]] کرده بودند، اما چون او از [[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] به نیکى یادکرده و از آنان تبرّى نجست، عهد و پیمان خویش را شکسته و از یارى او دست کشیدند و بدین جهت «رافضه» نامیده شدند.<ref>امین، سید محسن، مقدمه أعیان الشیعة(عقائد الشیعة)، ج ‏۱، ص ۲۱، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۶ق.</ref>
 +
 
 +
برخی از مورّخان و متکلمان اسلامی به این نظریه اشکالاتی وارد کرده‌اند؛ مانند این‌که گفته‌اند: مورّخان متقدم و معتبر آن‌جا که درباره قیام [[زید بن علی بن الحسین|زید بن على]] و شهادت وى سخن گفته‌اند، فقط از این‌که کوفیان او را تنها گذاشته و به بیعت با او وفادار نماندند، یاد کرده و دلیل نقض بیعت را چنین ماجرایی ندانسته‌اند.<ref>شیعه شناسى و پاسخ به شبهات، ج ‏۱، ص ۱۱۲.</ref>
 +
 
 +
۲. از برخی روایات به دست می‌آید که در عصر [[بنی امیه|بنی‌امیه]] دشمنان [[اهل البیت|اهل ‏بیت]](ع) و شیعیانشان، این اصطلاح را براى ابراز عداوت به شیعیان به‌کار می‌بردند. [[ابو بصیر|ابوبصیر]] نقل می‌کند: به [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]](ع) گفتم: مردم ما را «رافضه» می‌نامند. آن‌حضرت فرمود: «به خدا سوگند! آنان شما را رافضه ننامیدند، بلکه خداوند شما را به این لقب نامیده است. همانا هفتاد نفر از بهترین‌هاى [[بنی اسرائیل|بنى اسرائیل]] به [[حضرت موسی علیه السلام|حضرت موسى]] و برادرش ایمان آوردند، و از این جهت آنان را رافضه نامیدند ... اى ابابصیر! اینان خوبى را واگذاردند و شما شرّ را واگذاردید، مردم به دسته‌هاى مختلفى پراکنده شدند و به شعبه‌هاى زیادى تقسیم شدند، و شما در شعبه خاندان پیامبرتان درآمدید و بدان راهى که آنان رفتند شما هم بدان راه رفتید، و همان را که خدا براى شما انتخاب فرمود شما برگزیدید و همان را که خدا خواست خواستید، مژده باد بر شما، و باز هم مژده باد بر شما، که به خدا سوگند شمائید مورد رحمت حق که هر کارى از نیکوکارتان پذیرفته گردد، و از بدکارتان گذشت شود».<ref>شیخ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، ص ۱۰۴ – ۱۰۵، قم، الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.</ref>
 +
 
 +
به هر حال، مشهورترین کاربرد این واژه، در مورد معتقدان به [[امامت]] [[اهل البیت|اهل بیت]](ع) و منکران مشروعیت زمامداری خلفاى قبل از [[امام علی علیه السلام|امام على]](ع) است. چنان‌که [[ابوالحسن اشعری|اشعرى]]، رافضى را معادل اصطلاح [[امامیه]] دانسته، و در راستاى اعتقاد به نصّ بر [[خلافت]] حضرت على(ع) تفسیر کرده است.<ref>ابو الحسن اشعرى، مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین، ص ۱۶.</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
 +
==منابع==
 +
*دائرة المعارف تشیع، مدخل "فرق شیعه" از على رفیعى.
 +
*پایگاه [[اسلام کوئست]].
 +
 
 +
[[رده:شیعه]]
 +
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]
  
منابع:
+
{{سنجش کیفی
*دائرة المعارف تشیع، مدخل "فرق شیعه" از على رفيعى
+
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= متوسط
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۴۵

«رافضى» و «روافض» عنوانی است که معمولا دشمنان شیعه برای تحقیر و توهین به آنان به کار می‌برند و در سبب آن گفته اند: چون شیعیان خلافت ابوبکر و عمر را رد کردند، آنها را رافضى خواندند.[۱]

رافضی در لغت و اصطلاح

«رافضه» یا «رافضی» اسم فاعل از ریشه «رفض» به ‏معناى ترک و رهاکردن فرد یا چیزى است.[۲]

درباره تاریخ و منشأ پیدایش این اصطلاح گفته شده:

۱. این واژه هنگام قیام زید بن علی بن حسین(ع) شایع شده، و به شیعیانی از کوفه اطلاق می‌شد که ابتدا با زید بیعت کرده بودند، اما چون او از ابوبکر و عمر به نیکى یادکرده و از آنان تبرّى نجست، عهد و پیمان خویش را شکسته و از یارى او دست کشیدند و بدین جهت «رافضه» نامیده شدند.[۳]

برخی از مورّخان و متکلمان اسلامی به این نظریه اشکالاتی وارد کرده‌اند؛ مانند این‌که گفته‌اند: مورّخان متقدم و معتبر آن‌جا که درباره قیام زید بن على و شهادت وى سخن گفته‌اند، فقط از این‌که کوفیان او را تنها گذاشته و به بیعت با او وفادار نماندند، یاد کرده و دلیل نقض بیعت را چنین ماجرایی ندانسته‌اند.[۴]

۲. از برخی روایات به دست می‌آید که در عصر بنی‌امیه دشمنان اهل ‏بیت(ع) و شیعیانشان، این اصطلاح را براى ابراز عداوت به شیعیان به‌کار می‌بردند. ابوبصیر نقل می‌کند: به امام صادق(ع) گفتم: مردم ما را «رافضه» می‌نامند. آن‌حضرت فرمود: «به خدا سوگند! آنان شما را رافضه ننامیدند، بلکه خداوند شما را به این لقب نامیده است. همانا هفتاد نفر از بهترین‌هاى بنى اسرائیل به حضرت موسى و برادرش ایمان آوردند، و از این جهت آنان را رافضه نامیدند ... اى ابابصیر! اینان خوبى را واگذاردند و شما شرّ را واگذاردید، مردم به دسته‌هاى مختلفى پراکنده شدند و به شعبه‌هاى زیادى تقسیم شدند، و شما در شعبه خاندان پیامبرتان درآمدید و بدان راهى که آنان رفتند شما هم بدان راه رفتید، و همان را که خدا براى شما انتخاب فرمود شما برگزیدید و همان را که خدا خواست خواستید، مژده باد بر شما، و باز هم مژده باد بر شما، که به خدا سوگند شمائید مورد رحمت حق که هر کارى از نیکوکارتان پذیرفته گردد، و از بدکارتان گذشت شود».[۵]

به هر حال، مشهورترین کاربرد این واژه، در مورد معتقدان به امامت اهل بیت(ع) و منکران مشروعیت زمامداری خلفاى قبل از امام على(ع) است. چنان‌که اشعرى، رافضى را معادل اصطلاح امامیه دانسته، و در راستاى اعتقاد به نصّ بر خلافت حضرت على(ع) تفسیر کرده است.[۶]

پانویس

  1. مقالات الاسلامیین، ۱۶.
  2. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج ۷، ص ۲۹، قم، انتشارات هجرت، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
  3. امین، سید محسن، مقدمه أعیان الشیعة(عقائد الشیعة)، ج ‏۱، ص ۲۱، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۶ق.
  4. شیعه شناسى و پاسخ به شبهات، ج ‏۱، ص ۱۱۲.
  5. شیخ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، ص ۱۰۴ – ۱۰۵، قم، الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
  6. ابو الحسن اشعرى، مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین، ص ۱۶.

منابع

  • دائرة المعارف تشیع، مدخل "فرق شیعه" از على رفیعى.
  • پایگاه اسلام کوئست.