حلیة المتقین (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی « اثر علامه محمد باقر مجلسى دربارهى آداب، سنتها و اخلاق اسلامى است به زبان ف...» ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | اثر علامه | + | کتاب «حلیة المتقین» اثر [[علامه مجلسى|علامه محمدباقر مجلسى]] (م، 1110 ق) درباره [[آداب و سنن اسلامی|آداب]]، سنت ها و [[اخلاق]] اسلامى به زبان فارسى می باشد. چنانکه خود مرحوم مجلسی گفته، این کتاب در حقیقت ترجمه [[روایت|روایات]] معتبر [[شیعه]] است. وی کتاب حلیة المتقین را در سال ۱۰۸۱ق، در ۴۴ سالگی نوشته است. |
| − | + | [[پرونده:Heliyah.jpg|240px|بندانگشتی|حلیة المتقین]] | |
| − | ساختار و | + | |
| − | + | == مؤلف == | |
| − | + | محمدباقر بن محمدتقى بن مقصودعلى مجلسى (۱۰۳۷- ۱۱۱۰ ق)، مشهور به [[علامه مجلسى]] و مجلسى ثانى، [[فقیه]]، [[محدث]]، متکلم و شاعر [[تخلص|متخلص]] به مشتاق، [[شیخ الاسلام]] [[اصفهان]] و از دانشمندان بزرگ اواخر حکومت [[صفویه|صفوی]] است. پدر او مولی [[محمدتقی مجلسی|محمدتقی]] (مجلسی بزرگ) یکی از مفاخر و بزرگان و اعلام [[شیعه]] بود. کتاب [[بحارالأنوار (کتاب)|بحار الأنوار]] او، گسترده‌ترین کتاب حدیثی شیعه است که در طول چهل سال تدوین شده است. از دیگر آثار ایشان، [[حیاة القلوب (کتاب)|حیاة القلوب]] و [[زاد المعاد (کتاب)|زاد المعاد]] را می توان نام برد. از جمله اساتید ایشان، [[ملا صالح مازندرانی]]، [[فیض کاشانی]]، و [[ملا خلیل قزوینی]] ذکر شده است. | |
| − | + | ||
| − | + | == انگیزه نگارش == | |
| − | + | چون مختصرى از مکارم اخلاق در کتاب [[عین الحیاة (کتاب)|عین الحیاة]] بیان شده بود، جمعى از علماء از مؤلف درخواست کردند که رساله اى در بیان محاسن آداب که از طریقه مستقیمه [[ائمه اطهار|ائمه طاهرین]] به اسناد معتبر به وى رسیده باشد را بر وجه اختصار تحریر و به زبان فارسى بنگارد، لذا این درخواست سبب تألیف این کتاب از طریق ایشان گردید.حیاة | |
| − | + | ||
| − | منابع | + | == ساختار و محتواى کتاب == |
| − | + | در این کتاب [[آداب و سنن]] و [[اخلاق]] اسلامى در چهارده باب و هر باب در ۱۲ فصل تنظیم شده است. [[علامه مجلسى]] باب اول را در بیان آداب جامه و کفش پوشیدن تدوین کرده و در باب هاى دیگر به آداب حلى و زیور پوشیدن مردان و زنان، خوردن و آشامیدن، فضیلت [[ازدواج|تزویج]] و مجامعت و معاشرت زنان، مسواک کردن و شانه کردن، بوى خوش و گل بوئیدن، حمام رفتن، خواب رفتن و بیدار شدن، [[حجامت]] کردن، معاشرت با مردم مجالس از [[سلام]] و مصاحفه و معانقه، داخل خانه شدن، پیاده رفتن و سوار شدن، و آداب سفر پرداخته است. وى در پایان کتاب خود خاتمه اى را ذکر نموده اند که در بیان بعضى از آداب متفرقه و فواید نافعه مى باشد. | |
| + | |||
| + | [[علامه مجلسى]] محدثى [[اخباریان|اخبارى]] مسلک بوده است و در اسناد روایات به گونه خاصى عقیده داشته است. و این کتاب ایشان نیازمند ساماندهى و تهذیب جدى مى باشد. ما نمى توانیم به عنوان اخبار [[شیعه|شیعى]] مطالب این کتب را بدون بررسى اسانید به [[معصوم|معصومین]] علیهم السلام مستند کنیم. اصولاً کتب روایى شیعه این گونه هستند که تمام [[حدیث|احادیث]] آنان به نحو جمعى مورد تأیید نیستند، بلکه بعد از تحقیق در سلسله [[سند حدیث|سند]] آنان و تأیید آنان به عنوان [[حدیث صحیح]]، مورد استناد قرار مى گیرند. و این شیوه عمل، در کتب [[اخباریان|اخباریون]] و از جمله علامه مجلسى شدیدتر و دقیق تر، لازم و رایج مى باشد. و بالاخره متن حدیث نیز نباید مخالف [[قرآن]] و [[عقل]] باشد. یعنى سند صحیح به همراه مضامین درست، نشانگر درستى یک حدیث است. | ||
| + | |||
| + | در عین حال روایاتى که مثلا در باب [[احكام|احکام]] زناشویى و مسائل جنسى نقل شده است بعضاً اشکال خاصى ندارند و در علوم امروز هم مورد تأکید هستند (مثل ملاعبه قبل از آمیزش و...). روایاتى که در مورد حقوق زن و مرد نسبت به هم هستند را باید یک جا ملاحظه کرد تا مضمون مورد نظر روایات بیشتر دست یافتنى باشد. | ||
| + | |||
| + | == ترجمه و تلخیص کتاب == | ||
| + | «حلية المتقین»، ترجمه‌ها و تلخیص‌های بسیاری دارد؛ از جمله: | ||
| + | |||
| + | # تلخیص، فصل‌بندی و تنظیم محمدباقر فشارکی (متوفای ۱۳۱۵ق) با عنوان «آداب الشریعة». | ||
| + | # تلخیص [[حاج شیخ عباس قمی|شیخ عباس قمی]] با نام مختصر الابواب فی السنن و الآداب. | ||
| + | # ترجمه به عربی، اثر علی عبدالحسین شبستری. | ||
| + | # ترجمه به عربی، توسط خلیل رزق عاملی در سال ۱۹۹۴م در بیروت و چاپ دوباره با تحقیق جدید، در سال ۱۹۹۶م. | ||
| + | # ترجمه به اردو، اثر سید مقبول احمد دهلوی در ۱۳۳۸ با نام تهذیب اسلام. | ||
| + | |||
| + | ==متن کتاب== | ||
| + | [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/87318/%D8%AD%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%D9%82%D9%8A%D9%86--%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%83%D9%8A/&from=search&&query=%D8%AD%D9%84%D9%8A%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%D9%82%D9%8A%D9%86&count=20&execute=true '''حلية المتقین'''] | ||
| + | |||
| + | == منابع == | ||
| + | |||
| + | * مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى، نرم افزار مجموعه آثار مجلسیین. | ||
| + | * [[ویکی شیعه]]. | ||
نسخهٔ ۵ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۵۶
کتاب «حلیة المتقین» اثر علامه محمدباقر مجلسى (م، 1110 ق) درباره آداب، سنت ها و اخلاق اسلامى به زبان فارسى می باشد. چنانکه خود مرحوم مجلسی گفته، این کتاب در حقیقت ترجمه روایات معتبر شیعه است. وی کتاب حلیة المتقین را در سال ۱۰۸۱ق، در ۴۴ سالگی نوشته است.
مؤلف
محمدباقر بن محمدتقى بن مقصودعلى مجلسى (۱۰۳۷- ۱۱۱۰ ق)، مشهور به علامه مجلسى و مجلسى ثانى، فقیه، محدث، متکلم و شاعر متخلص به مشتاق، شیخ الاسلام اصفهان و از دانشمندان بزرگ اواخر حکومت صفوی است. پدر او مولی محمدتقی (مجلسی بزرگ) یکی از مفاخر و بزرگان و اعلام شیعه بود. کتاب بحار الأنوار او، گسترده‌ترین کتاب حدیثی شیعه است که در طول چهل سال تدوین شده است. از دیگر آثار ایشان، حیاة القلوب و زاد المعاد را می توان نام برد. از جمله اساتید ایشان، ملا صالح مازندرانی، فیض کاشانی، و ملا خلیل قزوینی ذکر شده است.
انگیزه نگارش
چون مختصرى از مکارم اخلاق در کتاب عین الحیاة بیان شده بود، جمعى از علماء از مؤلف درخواست کردند که رساله اى در بیان محاسن آداب که از طریقه مستقیمه ائمه طاهرین به اسناد معتبر به وى رسیده باشد را بر وجه اختصار تحریر و به زبان فارسى بنگارد، لذا این درخواست سبب تألیف این کتاب از طریق ایشان گردید.حیاة
ساختار و محتواى کتاب
در این کتاب آداب و سنن و اخلاق اسلامى در چهارده باب و هر باب در ۱۲ فصل تنظیم شده است. علامه مجلسى باب اول را در بیان آداب جامه و کفش پوشیدن تدوین کرده و در باب هاى دیگر به آداب حلى و زیور پوشیدن مردان و زنان، خوردن و آشامیدن، فضیلت تزویج و مجامعت و معاشرت زنان، مسواک کردن و شانه کردن، بوى خوش و گل بوئیدن، حمام رفتن، خواب رفتن و بیدار شدن، حجامت کردن، معاشرت با مردم مجالس از سلام و مصاحفه و معانقه، داخل خانه شدن، پیاده رفتن و سوار شدن، و آداب سفر پرداخته است. وى در پایان کتاب خود خاتمه اى را ذکر نموده اند که در بیان بعضى از آداب متفرقه و فواید نافعه مى باشد.
علامه مجلسى محدثى اخبارى مسلک بوده است و در اسناد روایات به گونه خاصى عقیده داشته است. و این کتاب ایشان نیازمند ساماندهى و تهذیب جدى مى باشد. ما نمى توانیم به عنوان اخبار شیعى مطالب این کتب را بدون بررسى اسانید به معصومین علیهم السلام مستند کنیم. اصولاً کتب روایى شیعه این گونه هستند که تمام احادیث آنان به نحو جمعى مورد تأیید نیستند، بلکه بعد از تحقیق در سلسله سند آنان و تأیید آنان به عنوان حدیث صحیح، مورد استناد قرار مى گیرند. و این شیوه عمل، در کتب اخباریون و از جمله علامه مجلسى شدیدتر و دقیق تر، لازم و رایج مى باشد. و بالاخره متن حدیث نیز نباید مخالف قرآن و عقل باشد. یعنى سند صحیح به همراه مضامین درست، نشانگر درستى یک حدیث است.
در عین حال روایاتى که مثلا در باب احکام زناشویى و مسائل جنسى نقل شده است بعضاً اشکال خاصى ندارند و در علوم امروز هم مورد تأکید هستند (مثل ملاعبه قبل از آمیزش و...). روایاتى که در مورد حقوق زن و مرد نسبت به هم هستند را باید یک جا ملاحظه کرد تا مضمون مورد نظر روایات بیشتر دست یافتنى باشد.
ترجمه و تلخیص کتاب
«حلية المتقین»، ترجمه‌ها و تلخیص‌های بسیاری دارد؛ از جمله:
- تلخیص، فصل‌بندی و تنظیم محمدباقر فشارکی (متوفای ۱۳۱۵ق) با عنوان «آداب الشریعة».
- تلخیص شیخ عباس قمی با نام مختصر الابواب فی السنن و الآداب.
- ترجمه به عربی، اثر علی عبدالحسین شبستری.
- ترجمه به عربی، توسط خلیل رزق عاملی در سال ۱۹۹۴م در بیروت و چاپ دوباره با تحقیق جدید، در سال ۱۹۹۶م.
- ترجمه به اردو، اثر سید مقبول احمد دهلوی در ۱۳۳۸ با نام تهذیب اسلام.
متن کتاب
منابع
- مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى، نرم افزار مجموعه آثار مجلسیین.
- ویکی شیعه.
