جامعیت مقاله متوسط
شناسه ناقص است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

ابن شهر آشوب: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
رشیدالدین ابوعبدالله محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی معروف به ابن شهر آشوب (م 588 ه‍ـ.ق)<ref> مرکز مطالعات و پژوهش‌هاي فرهنگي حوزه علميه،سایت اندیشه قم، مقاله ابن شهر اشوب از حافظ فرزانه </ref>، مفسر، محدث‌، اديب‌ و فقيه‌ امامى‌.<ref> دانشنامه ایران، ج1، مدخل "ابن شهر آشوب" </ref>
+
'''«محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی»''' معروف به '''«ابن شهر آشوب»''' (۴۸۹-۵۸۸ ق)، مفسر، محدث‌، رجالی، متکلم، فقیه‌ و ادیب بزرگ [[شیعه]] در قرن شش قمری است. ابن شهر آشوب از عالمان بزرگی چون [[شیخ طبرسی]] و [[قطب راوندى|قطب‌الدین‌ راوندی‌]] بهره برد و خود از اساتید  [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌ حلى‌]] و [[یحیی بن بطریق|ابن‌ بطریق‌ حلى‌]] بود. «[[متشابه القرآن و مختلفه]]» و «[[مناقب ابن شهر آشوب|مناقب آل ابی‌طالب]]» از مهمترین آثار او هستند.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی
 +
||تصویر=[[ پرونده:Shaykh--tabarsi.jpg]]
 +
||زادروز =  ۴۸۹ قمری
 +
|زادگاه = مازندران
 +
|وفات =  ۵۸۸ قمری
 +
|مدفن =  حلب، سوریه
 +
|اساتید =  [[جارالله زمخشری|جارالله‌ زمخشری‌]]، [[شیخ طبرسی|فضل بن حسن طبرسی]]، ابوالحسن‌ بیهقى‌، خطیب‌ خوارزمى‌، [[قطب راوندى|قطب‌الدین‌ راوندی‌]]، [[فتال نیشابوری]]، [[ابوالفتوح رازی]]،...
 +
|شاگردان = [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌ حلى‌]]، [[یحیی بن بطریق|ابن‌ بطریق‌ حلى‌]]، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌، [[ابن زهره|ابن‌ زهرة حلبى‌]]،...
 +
|آثار = [[متشابه القرآن و مختلفه]]، [[مناقب ابن شهر آشوب|مناقب آل ابی‌طالب]]، [[معالم العلماء]]، مثالب النواصب، امثال فی الامثال، المنهاج الجدیده، انساب آل ابی‌طالب، بیان التنزیل،...
 +
}}
 +
==زندگی‌نامه==
 +
رشیدالدین ابوجعفر محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی در سال ۴۸۹ قمری در سارى مازندران متولد شد. نیاى وى شهرآشوب از شاگردان [[شیخ طوسى]] بود و ابن شهرآشوب به واسطه‌ى پدر خود از او روایت مى‌کرد. او در هشت سالگى [[قرآن]] را حفظ مى‌خواند.
 +
 
 +
ابن شهر آشوب به دنبال درگیری با حکمران مازندران، آن دیار را ترک کرده و رهسپار [[بغداد]] شد. به دلیل اینکه [[بلاغت|بلاغتش]] در خطبه مورد پسند [[مقتفی (خلیفه عباسی)|مقتفى]]، خلیفه‌ى [[حکومت بنی عباس|عباسى]]، واقع شد و مواعظش در وى مؤثر افتاد، منصب تدریس در بغداد و لقب رشیدالدین گرفت. شهرت و مقبولیت وى چندان بود که على‌رغم اعتقادات شیعى، مورد احترام و قبول [[اهل تسنن]] نیز بود و وى را از محدثین ثقه مى‌دانند.  
 +
 
 +
او پس از مدتی اقامت در بغداد، آن شهر را ترک کرده، به موصل و سپس به حلب رفت، که در آن زمان در پرتو حمایت حمدانیها پیشرفته‌ترین مرکز علمى [[تشیع]] و پناهگاه شیعیان بود.
 +
 
 +
ابن شهر آشوب در حلب درگذشت و در جبل الجوشن در نزدیکی محلی مشهور به مشهد الحسین (علیه السلام) به خاک سپرده شد.
 +
 
 +
==استادان و شاگردان==
 +
ابن شهر آشوب سفرهایى‌ به‌ نواحى‌ مختلف‌ [[ایران|ایران‌]]، [[عراق‌]] و [[شام|شام‌]] داشته‌، و از عالمان‌ بزرگى‌ از [[شیعه‌]] و [[اهل‌ سنت|اهل‌ سنت‌]] دانش‌ آموخته‌ است‌؛ از جمله آنان‌ مى‌توان‌ از احمد غزالى‌، [[جارالله زمخشری|جارالله‌ زمخشری‌]]، [[شیخ طبرسی|فضل بن حسن طبرسی]]، ابوالحسن‌ بیهقى‌، خطیب‌ خوارزمى‌، [[قطب راوندى|قطب‌الدین‌ راوندی‌]]، شیخ شهر آشوب (جدش)، شیخ علی (پدرش)، [[فتال نیشابوری]]، [[ابوالفتوح رازی]]، قاضی ناصح‌الدین آمدی، قطب‌الدین راوندی نام‌ برد.
  
==زندگی‌نامه==
+
از شاگردان‌ و راویان‌ ابن‌ شهر آشوب‌ نیز مى‌توان‌ [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌ حلى‌]]، [[یحیی بن بطریق|ابن‌ بطریق‌ حلى‌]]، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌ و [[ابن زهره|ابن‌ زهرة حلبى‌]] را یاد کرد.
ابن شهر آشوب در سال 488 قمری در [[سارى]] متولد شد. نیاى وى شهرآشوب از شاگردان [[شیخ طوسى]] بود و ابن شهرآشوب به واسطه‌ى پدر خود از او روایت مى‌كرد. در هشت سالگى قرآن را حفظ مى‌خواند. از [[زمخشرى]] و احمد و محمد غزالى و خطیب خوارزمى اجازه‌ى روایت داشت. بنا به دلایل مذهبى به حلب كه در آن زمان در پرتو حمایت حمدانیها پیشرفته‌ترین مركز علمى تشیع و پناهگاه شیعیان بود، رفت. مدتى نیز در بغداد اقامت داشت. به دلیل اینكه بلاغتش در خطبه مورد پسند مقتفى، خلیفه‌ى عباسى، واقع شد و مواعظش در وى مؤثر افتاد، منصب تدریس در بغداد و لقب رشیدالدین گرفت. شهرت و مقبولیت وى چندان بود كه على‌رغم اعتقادات شیعى، مورد احترام و قبول اهل تسنن نیز بود و وى را از محدثین ثقه مى‌دانند. مقبره‌ى ابن شهرآشوب در جبل‌جوشن نزدیك مشهد حسینى قرار دارد.<ref> اثر آفرینان، ج 1، ص 121. </ref>
 
  
==اساتید==
+
==آثار و تألیفات==
ابن شهر آشوب سفرهايى‌ به‌ نواحى‌ مختلف‌ ايران‌، عراق‌ و شام‌ داشته‌، و از عالمان‌ بزرگى‌ از شيعه‌ و اهل‌ سنت‌ دانش‌ آموخته‌ است‌؛ از جملة آنان‌ مى‌توان‌ از احمد غزالى‌، جارالله‌ زمخشري‌، ابوعلى‌ طبرسى‌، ابوالحسن‌ بيهقى‌، خطيب‌ خوارزمى‌ و قطب‌الدين‌ راوندي‌، شیخ شهر آشوب (جدش)، شیخ علی (پدرش)، فتال نیشابوری، شیخ ابو علی فضل بن حسن طبرسی، ابومنصور طبرسی، ابوالفتوح رازی، قاضی ناصح‌الدین آمدی، قطب‌الدین راوندی، جارالله زمخشری، ابوالحسن علی بیهقی و...نام‌ برد.  
+
تبحر ابن‌شهر‌آشوب در [[علوم قرآنی]] و [[حدیث]] و [[رجال]] از آثار بازماندۀ وی به خوبی آشکار است. گرچه ابن‌شهر‌آشوب کتابی شناخته شده در [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] نداشته، لیکن در این دو رشته دارای اطلاع وسیعی بوده است، چنانکه شاگردانش وی را اغلب با لقب «[[فقیه]]» یاد می‌کرده‌اند.
  
==شاگردان==
+
ابن‌شهر‌آشوب در [[شعر]] نیز دستی داشت و این مطالب از توجه به گزیده‌های شعر موجود در کتاب ''مناقب'' و نیز از خاتمۀ ''معالم العلماء'' در ذکر شعرای [[اهل بیت]] برمی‌آید. وی خود نیز شعر می‌سروده و اشعاری از وی در فضائل [[ائمه اطهار|ائمه]] به طور پراکنده در کتاب ''مناقب'' آمده است. از حیث توثیق رجالی تا سدۀ ۱۱ ق. دربارۀ وی سکوت شده و در این سده [[میرداماد|میرداماد]] اجتهاداً وی را توثیق کرد و پس از آن در کتب رجالی مکرراً به توثیق وی پرداخته شده است.  
از شاگردان‌ و راويان‌ ابن‌ شهر آشوب‌ نيز مى‌توان‌ ابن‌ ادريس‌ حلى‌، ابن‌ بطريق‌ حلى‌، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌ و ابن‌ زهرة حلبى‌ را ياد كرد.
 
  
==تألیفات==
+
برخی از آثار ابن‌شهر‌آشوب عبارت است از:
  
 
*[[متشابه القرآن و مختلفه]]
 
*[[متشابه القرآن و مختلفه]]
 
*[[مناقب ابن شهر آشوب|مناقب آل ابی‌طالب]]
 
*[[مناقب ابن شهر آشوب|مناقب آل ابی‌طالب]]
*[[معالم العلماء]]: كه‌ تلخيصى‌ است‌ از فهرست‌ شيخ‌ طوسى‌ و زياداتى‌ بدان‌ افزوده‌ شده‌ است‌ <ref> دانشنامه ایران، ج1، مدخل "ابن شهر آشوب" </ref>
+
*[[معالم العلماء]]: که‌ تلخیصى‌ است‌ از [[فهرست شیخ طوسی (کتاب)|فهرست‌ شیخ‌ طوسى‌]] و زیاداتى‌ بدان‌ افزوده‌ شده‌ است‌.
 
*مثالب النواصب
 
*مثالب النواصب
 
*مائده الفائده
 
*مائده الفائده
سطر ۲۵: سطر ۴۵:
 
*بیان التنزیل
 
*بیان التنزیل
 
*الموالید
 
*الموالید
*المحزون المكنون فی عیون القرآن
+
*المحزون المکنون فی عیون القرآن
 
*الطرائف فی الحدود والحقائق
 
*الطرائف فی الحدود والحقائق
 
*الحاوی
 
*الحاوی
 
*الفصول فی النحو.
 
*الفصول فی النحو.
 
+
==منابع==
==پانویس==
+
* "ابن شهر آشوب"، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه، سایت اندیشه قم.
<references />
+
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/222978/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%A8 "ابن شهر آشوب"، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی].
 
+
* "ابن شهر آشوب"، دانشنامه ایران، ج۱.
==پيوندها==
 
 
 
*'''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=36098&scope=95YYli2geUFfWCOxdYUwhAukfmwpSpoh&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%A8&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگینامه]'''
 
 
 
*'''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64733&scope=95YYli2geUHP1uNRnoXWHZacRnfvGzp6&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%A8&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگینامه (ترجمه)]'''
 
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=شده
 
|سنجش=شده
سطر ۵۱: سطر ۶۶:
 
|رده=دارد
 
|رده=دارد
 
}}
 
}}
 
+
[[رده:علمای قرن ششم]][[رده:علماء شیعه]]
[[رده:علمای قرن ششم]]
 
 
[[رده:رجالیون]]
 
[[رده:رجالیون]]
 
[[رده:مفسرین قرآن]]
 
[[رده:مفسرین قرآن]]
[[رده:ادیبان]]
+
[[رده:محدثان]]
 
[[رده:فقیهان]]
 
[[رده:فقیهان]]
 +
[[رده:متکلمان]]

نسخهٔ ‏۶ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۳۳

«محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی» معروف به «ابن شهر آشوب» (۴۸۹-۵۸۸ ق)، مفسر، محدث‌، رجالی، متکلم، فقیه‌ و ادیب بزرگ شیعه در قرن شش قمری است. ابن شهر آشوب از عالمان بزرگی چون شیخ طبرسی و قطب‌الدین‌ راوندی‌ بهره برد و خود از اساتید ابن‌ ادریس‌ حلى‌ و ابن‌ بطریق‌ حلى‌ بود. «متشابه القرآن و مختلفه» و «مناقب آل ابی‌طالب» از مهمترین آثار او هستند.

Shaykh--tabarsi.jpg
نام کامل محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی
زادروز ۴۸۹ قمری
زادگاه مازندران
وفات ۵۸۸ قمری
مدفن حلب، سوریه

Line.png

اساتید

جارالله‌ زمخشری‌، فضل بن حسن طبرسی، ابوالحسن‌ بیهقى‌، خطیب‌ خوارزمى‌، قطب‌الدین‌ راوندی‌، فتال نیشابوری، ابوالفتوح رازی،...

شاگردان

ابن‌ ادریس‌ حلى‌، ابن‌ بطریق‌ حلى‌، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌، ابن‌ زهرة حلبى‌،...

آثار

متشابه القرآن و مختلفه، مناقب آل ابی‌طالب، معالم العلماء، مثالب النواصب، امثال فی الامثال، المنهاج الجدیده، انساب آل ابی‌طالب، بیان التنزیل،...

زندگی‌نامه

رشیدالدین ابوجعفر محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی در سال ۴۸۹ قمری در سارى مازندران متولد شد. نیاى وى شهرآشوب از شاگردان شیخ طوسى بود و ابن شهرآشوب به واسطه‌ى پدر خود از او روایت مى‌کرد. او در هشت سالگى قرآن را حفظ مى‌خواند.

ابن شهر آشوب به دنبال درگیری با حکمران مازندران، آن دیار را ترک کرده و رهسپار بغداد شد. به دلیل اینکه بلاغتش در خطبه مورد پسند مقتفى، خلیفه‌ى عباسى، واقع شد و مواعظش در وى مؤثر افتاد، منصب تدریس در بغداد و لقب رشیدالدین گرفت. شهرت و مقبولیت وى چندان بود که على‌رغم اعتقادات شیعى، مورد احترام و قبول اهل تسنن نیز بود و وى را از محدثین ثقه مى‌دانند.

او پس از مدتی اقامت در بغداد، آن شهر را ترک کرده، به موصل و سپس به حلب رفت، که در آن زمان در پرتو حمایت حمدانیها پیشرفته‌ترین مرکز علمى تشیع و پناهگاه شیعیان بود.

ابن شهر آشوب در حلب درگذشت و در جبل الجوشن در نزدیکی محلی مشهور به مشهد الحسین (علیه السلام) به خاک سپرده شد.

استادان و شاگردان

ابن شهر آشوب سفرهایى‌ به‌ نواحى‌ مختلف‌ ایران‌، عراق‌ و شام‌ داشته‌، و از عالمان‌ بزرگى‌ از شیعه‌ و اهل‌ سنت‌ دانش‌ آموخته‌ است‌؛ از جمله آنان‌ مى‌توان‌ از احمد غزالى‌، جارالله‌ زمخشری‌، فضل بن حسن طبرسی، ابوالحسن‌ بیهقى‌، خطیب‌ خوارزمى‌، قطب‌الدین‌ راوندی‌، شیخ شهر آشوب (جدش)، شیخ علی (پدرش)، فتال نیشابوری، ابوالفتوح رازی، قاضی ناصح‌الدین آمدی، قطب‌الدین راوندی نام‌ برد.

از شاگردان‌ و راویان‌ ابن‌ شهر آشوب‌ نیز مى‌توان‌ ابن‌ ادریس‌ حلى‌، ابن‌ بطریق‌ حلى‌، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌ و ابن‌ زهرة حلبى‌ را یاد کرد.

آثار و تألیفات

تبحر ابن‌شهر‌آشوب در علوم قرآنی و حدیث و رجال از آثار بازماندۀ وی به خوبی آشکار است. گرچه ابن‌شهر‌آشوب کتابی شناخته شده در فقه و اصول نداشته، لیکن در این دو رشته دارای اطلاع وسیعی بوده است، چنانکه شاگردانش وی را اغلب با لقب «فقیه» یاد می‌کرده‌اند.

ابن‌شهر‌آشوب در شعر نیز دستی داشت و این مطالب از توجه به گزیده‌های شعر موجود در کتاب مناقب و نیز از خاتمۀ معالم العلماء در ذکر شعرای اهل بیت برمی‌آید. وی خود نیز شعر می‌سروده و اشعاری از وی در فضائل ائمه به طور پراکنده در کتاب مناقب آمده است. از حیث توثیق رجالی تا سدۀ ۱۱ ق. دربارۀ وی سکوت شده و در این سده میرداماد اجتهاداً وی را توثیق کرد و پس از آن در کتب رجالی مکرراً به توثیق وی پرداخته شده است.

برخی از آثار ابن‌شهر‌آشوب عبارت است از:

منابع