آیه 154 سوره انعام
| <<153 | آیه 154 سوره انعام | 155>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
آن گاه به موسی کتاب دادیم برای تکمیل نفس هر نیکوکار و برای تفصیل و بیان حکم هر چیز و برای هدایت و رحمت بر خلق، باشد که (مردم) به لقاء خدا ایمان آورند.
سپس به موسی کتاب دادیم برای اینکه [نعمت خود را] بر آنان که نیکی کردند کامل کنیم، و برای اینکه همه احکام و معارفی که مورد نیاز بنی اسرائیل بود، تفصیل و توضیح دهیم و برای اینکه هدایت و رحمت [بر آنان] باشد تا به دیدار [پاداش و مقام قرب] پروردگارشان ایمان آورند.
آنگاه به موسى كتاب داديم، براى اينكه [نعمت را] بر كسى كه نيكى كرده است تمام كنيم، و براى اينكه هر چيزى را بيان نماييم، و هدايت و رحمتى باشد، اميد كه به لقاى پروردگارشان ايمان بياورند.
سپس به موسى كتاب داديم تا بر كسى كه نيكوكار بوده است نعمت را تمام كنيم و براى بيان هر چيزى و نيز براى راهنمايى و رحمت. باشد كه به ديدار پروردگارشان ايمان بياورند.
سپس به موسی کتاب (آسمانی) دادیم؛ (و نعمت خود را) بر آنها که نیکوکار بودند، کامل کردیم؛ و همه چیز را (که مورد نیاز آنها بود، در آن) روشن ساختیم؛ کتابی که مایه هدایت و رحمت بود؛ شاید به لقای پروردگارشان (و روز رستاخیز)، ایمان بیاورند!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
تماما: تمام: به آخر رسيدن.
لقاء: ملاقات و روبرو شدن. لقاء رب ملاقات رحمت يا عذاب خداست (بقره/ 46).[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
ثُمَّ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ تَماماً عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ وَ تَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً لَعَلَّهُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ «154»
سپس به موسى، كتاب (تورات) داديم تا بر كسى كه نيكوكار بوده (نعمت خود را) تمام كنيم، و (اين كتاب) بيانگر همه‌ى مسائل مورد نياز بنى‌اسرائيل و وسيله هدايت و رحمت باشد، شايد مردم به ديدار پروردگارشان ايمان بيآورند.
نکته ها
ميان قرآن و تورات، شباهت‌هاى فراوانى است. در انجيل، تكيه بر مواعظ است و در زبور، تكيه بر دعاست، ولى از نظر قوانين، شباهت تورات به قرآن بيشتر است. از اين رو به تورات، امام گفته شده است. «وَ مِنْ قَبْلِهِ كِتابُ مُوسى إِماماً» «1» در اين آيه هم تورات، رحمت، هدايت و بيانگر هر چيز معرّفى شده است.
«1». هود، 17.
جلد 2 - صفحه 587
پیام ها
1- هر كتاب آسمانى نسبت به زمان خودش، كامل است. «تَماماً»
2- تنها نيكوكاران و نيكوانديشان، پيام‌هاى كتب آسمانى و قوانين الهى را بهتر مى‌گيرند. «عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ»
3- همه‌ى نيازهاى بنى‌اسرائيل براى رسيدن به تكامل، در تورات آمده است. «تَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ»
4- كتاب آسمانى در مسير هدايت انسان و رحمت الهى است. «هُدىً وَ رَحْمَةً»
5- يكى از مقاصد كتب آسمانى و پيامبران الهى، ايمان انسان به قيامت است. «لَعَلَّهُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
ثُمَّ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ تَماماً عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ وَ تَفْصِيلاً لِكُلِّ شَيْءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً لَعَلَّهُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ (154)
ثُمَّ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ: آنچه مذكور شد حق تعالى به آن وصيت فرمود در زمان سابق و در اين زمان، پس اعظم از اين، آنكه داديم موسى را كتاب تورات تَماماً عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ: تمامى نعمت و كرامت بر كسى كه نيكو قيام نمايد به احكام او و بطرز نيكو تبليغ نمايد و آن موسى عليه السّلام است به اين جهت تمامى آنچه نيكو دانسته آن را از علم شرايط وَ تَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ: و براى بيان هر چيز كه در دين بكار آيد بر سبيل تفصيل وَ هُدىً وَ رَحْمَةً: و به جهت هدايت بنى اسرائيل و رحمت ايشان لَعَلَّهُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ: براى اينكه ايشان بجزاء پروردگار خود ايمان آرند. و تسميه جزا به لقاء، جهت تفخيم شأن است.
و گويند معنى لقا رجوع است به ملك و سلطان او در روزى كه هيچكس مالك چيزى نيست مگر او سبحانه.
نكته- آيه شريفه عطف خبر است بر خبر، نه عطف معنى بر معنى «اى ثمّ اخبركم انّه اعطى موسى الكتاب» يا متصل است بقوله «وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ» چه حق تعالى شماره نعمت خود فرمود بر ابراهيم به آنكه بعضى از ذريه او را انبياء گردانيده و بعد از آن ذكر نعمتى فرموده كه به موسى عليه السّلام عطا نموده از كتاب و نبوت، و موسى عليه السّلام نيز از ذريه ابراهيم عليه السّلام است.
«1» احتجاج طبرسى، جلد اوّل، صفحه 78 (بخشى از خطبه غدير)
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 411
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
ثُمَّ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ تَماماً عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ وَ تَفْصِيلاً لِكُلِّ شَيْءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً لَعَلَّهُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ (154)
ترجمه
پس داديم موسى را كتاب براى تماميّت نعمت بر كسيكه كار خوب كرد و براى بيان مفصّل نمودن مر همه چيز را و براى هدايت و رحمت باشد كه ايشان بملاقات
جلد 2 صفحه 400
پروردگارشان ايمان آورند.
تفسير
ثمّ براى تراخى در اخبار و تفاوت در رتبه است گويا فرموده است اين وصيت الهى است از قديم در تمام اديان پس اعظم از آن احكام مذكوره بر حسب رتبه آنستكه داديم بحضرت موسى تورية را كه كتاب آسمانى است براى آنكه تمام كنيم نعمت خود را بر كسانيكه خوب عمل نمودند بآن از بنى اسرائيل و براى آنكه بيان كنيم مفصلا آنچه را محتاج بودند به بيان آن در اصلاح امر دين و دنياى خودشان و براى هدايت آنها براه راست و رحمت بر آنها تا آنكه در نتيجه معترف شوند بآنكه حكمت و عدالت الهى مقتضى است كه واصل نمايد بندگان را بجزاى اعمالشان از خير و شر از صميم قلب و از روى علم و اعتقاد ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
ثُمَّ آتَينا مُوسَي الكِتاب‌َ تَماماً عَلَي الَّذِي أَحسَنَ وَ تَفصِيلاً لِكُلِّ شَي‌ءٍ وَ هُدي‌ً وَ رَحمَةً لَعَلَّهُم بِلِقاءِ رَبِّهِم يُؤمِنُون‌َ (154)
پس از اينکه داديم موسي را كتاب که تورية باشد جهت تمامية نعمت بر كسي که احسان كند و تفصيل داده شد در آن بر هر چيزي و هدايت و رحمت باشد که ايمان آورند بلقاء پروردگار خود.
ثُمَّ آتَينا مُوسَي الكِتاب‌َ اشكال- نزول كتاب بر موسي عليه السّلام قبل از قرآن بود و ثمّ از براي تراخي است.
جواب- اينکه تراخي در كلام است نه در نزول تورية يعني پس از اينكه بيان كرديم براي تو آنچه در آيات قبل بيان ميكنيم آنچه بر موسي نازل فرموديم و قرينه بر اينکه دعوي كلمه آتينا است که فعل ماضي است و الّا اگر تراخي بود بايد بفرمايد ثمّ يؤتي موسي و احتياج بتقدير ندارد که مفسرين گفتند ثمّ قل يا محمّد، يا ثمّ اتل عليكم عطف باتل عليكم ما حرم ربكم يا ثم اخبركم يا عطف بر و وهبنا له اسحق و يعقوب در قضيه ابراهيم زيرا حذف و تقدير بر خلاف اصل است و الف و لام الكتاب عطف است که تورات باشد.
تَماماً عَلَي الَّذِي أَحسَنَ تماما صفت كتاب است لكن نه بر هر كسي بلكه بر آن كسي که احسان ميكند يعني نيك‌كاران که ايمان آوردند و اطاعت كردند و اما بر كساني که مخالفت كردند نقمت بوده و مراد تمامي نعمت است يعني خداوند بر قوم موسي نعمتهاي بسيار عنايت فرمود بارسال موسي و نجات آنها از دست فرعون
جلد 7 - صفحه 247
و فرعونيان و وفور نعمتها بر آنها چنانچه ميفرمايد يا بَنِي إِسرائِيل‌َ اذكُرُوا نِعمَتِي‌َ الَّتِي أَنعَمت‌ُ عَلَيكُم وَ أَنِّي فَضَّلتُكُم عَلَي العالَمِين‌َ بقره آيه 44، و نيز ميفرمايد وَ إِذ نَجَّيناكُم مِن آل‌ِ فِرعَون‌َ يَسُومُونَكُم سُوءَ العَذاب‌ِ يُذَبِّحُون‌َ أَبناءَكُم وَ يَستَحيُون‌َ نِساءَكُم وَ فِي ذلِكُم بَلاءٌ مِن رَبِّكُم عَظِيم‌ٌ بقره آيه 46، و آيات ديگر در سوره اعراف و غير آن و تمامي نعمت بر آنها آوردن تورات بر موسي عليه السّلام که چهل شب در ميقات موعود شد تا الواح تورات بر او نازل شد لكن اينکه تمامي نعمت بر كساني است که بر طبق آن عمل كنند چنانچه تمامي نعمت بر اينکه امت ولايت علي و آل علي عليهم السّلام است که فرمود اليَوم‌َ أَكمَلت‌ُ لَكُم دِينَكُم وَ أَتمَمت‌ُ عَلَيكُم نِعمَتِي وَ رَضِيت‌ُ لَكُم‌ُ الإِسلام‌َ دِيناً مائده آيه 3، لكن بر كساني که قبول ولايت كردند اما بر مخالفين باعث شدت عقوبت بود.
وَ تَفصِيلًا لِكُلِّ شَي‌ءٍ آنچه در دين لازم بود براي قوم موسي در تورات بود حتي بشاراتي که راجع بپيغمبر اسلام داده چنانچه آنچه در امر دين بر اينکه امت احتياج داشتند در نزد امام عليه السّلام بود وَ كُل‌َّ شَي‌ءٍ أَحصَيناه‌ُ فِي إِمام‌ٍ مُبِين‌ٍ يس آيه 11 وَ هُدي‌ً وَ رَحمَةً صفت بعد از صفت، كتاب موسي هدايت ميكند بني اسرائيل را و آنها را مشمول رحمت الهي ميكند اي كاش تورات تحريف نشده بود و اسقاط و تبديل نگشته بود و از بين نرفته بود تا تمام يهود و نصاري از بركات او مشرف بدين اسلام ميشدند.
لَعَلَّهُم بِلِقاءِ رَبِّهِم يُؤمِنُون‌َ مراد لقاء مثوبات اخروي و فيوضات الهي و نيل بسعادت و رستگاري و وصول ببهشت بشوند ولي متأسفانه پشت‌پا باين كتاب شريف زدند و از بين بردند و دست از توحيد كشيدند و مدتهاي مديد در شرك زيست كردند و خود را مخلد در عذاب الهي نمودند چنانچه
(لو اجتمع النّاس علي حب‌ّ علي‌ّ ما خلق اللّه النار)
حديث از پيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم است.
248
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 154)
پاسخ قاطع به بهانهجویان
در آیات قبل، سخن از ده حکم اساسی و اصولی در میان بود، که نه تنها در اسلام بلکه در تمام ادیان بوده است. به دنبال آن در این آیه می گوید: «سپس به موسی، کتاب آسمانی دادیم و نعمت خود را بر افراد نیکوکار و آنها که تسلیم فرمان ما و پیرو حق بودند کامل ساختیم» (ثُمَّ آتَینا مُوسَی الکتابَ تَماماً عَلَی الَّذِی أَحسَنَ).
«و در آن هر چیز را که مورد نیاز بود، و در مسیر تکامل انسان اثر داشت، بازگو کردیم» (وَ تَفصِیلًا لِکلِّ شَیءٍ). «و نیز این کتاب، که بر موسی نازل شد، مایه هدایت و رحمت بود» (وَ هُدیً وَ رَحمَةً). «تمام این برنامه ها به خاطر آن بود که به روز رستاخیز و لقای پروردگار ایمان بیاورند» و با ایمان به معاد، افکار و گفتار و رفتارشان پاک شود (لَعَلَّهُم بِلِقاءِ رَبِّهِم یؤمِنُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
