محتشم کاشانی
کمال‌الدین علی محتشم کاشانی شاعر ایرانی عهد صفویه و معاصر با شاه طهماسب اول است. وی در سال ۹۰۵ هجری قمری در کاشان زاده شد و بیشتر دوران زندگی خود را در این شهر گذراند.
نام پدرش خواجه میراحمد بود. کمال‌الدین در نوجوانی به مطالعه علوم دینی و ادبی معمول زمان خود پرداخت. معروفترین اثر وی دوازده بند مرثیه‌ای است که در شرح واقعه کربلا سروده است. مرثیه دیگری نیز در مرگ برادر جوان خود سروده که بسیار سوزناک است.
مجموعه‌ای از غزلیات عاشقانه با نام «جلالیه» نیز از وی باقی مانده است. وی در ربیع الاول سال ۹۹۶ هجری قمری (به روایتی ۱۰۰۰ هجری قمری) در کاشان درگذشت.
شمس الشعرا، محتشم كاشانى، شاعر اوايل عهد صفوى كه بيشتر به سرودن مدايح و مراثى اهل بيت پيامبر مى‌پرداخت.[۱]
از آثار برجسته و معروف وى، تركيب بند پرسوز و محتواى اوست كه در ايام عزادارى سیدالشهدا علیه السلام، مساجد، تكايا و مجالس سوگوارى را با كتيبه‌هايى كه اين اشعار، بر روى آنها نقش بسته است، سياهپوش مى‌كنند.
شهرت محتشم، بيشتر به خاطر همين تركيب بند او درباره حادثه عاشورا است كه در دوازده بند، سروده شده و بارها به صورت هاى مختلف چاپ شده است. ديگران هم به تبعيت از او، به سرودن تركيب بندهايى درباره حماسه كربلا پرداخته‌اند. بند اول از تركيب بند محتشم چنين است:
باز اين چه شورش است؟ كه در خلق عالم است باز اين چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟
باز اين چه رستخيز عظيم است؟ كز زمين بى نفخ صور، خاسته تا عرش اعظم است
اين صبح تيره باز دميد از كجا؟ كزو كار جهان و خلق جهان جمله درهم است
گويا، طلوع مى‌كند از مغرب، آفتاب كاشوب در تمامى ذرات عالم است
گر خوانمش قيامت دنيا، بعيد نيست اين رستخيز عام، كه نامش محرم است
در بارگاه قدس كه جاى ملال نيست سرهاى قدسيان همه بر زانوى غم است
جن و ملك بر آدميان نوحه مى‌كنند گويا عزاى اشرف اولاد آدم است
خورشيد آسمان و زمين، نور مشرقين پرورده كنار رسول خدا، حسين[۲]
پانویس
منابع
- سایت گنجور
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
پیوند
 | |
| شعرشناسی | * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری |
| قالب‌های شعر | *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی |
| سبک‌های شعر فارسی | * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو |
| شاعران پارسی گو: | همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14 |
