آیه 232 سوره بقره

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۶ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۱۷ توسط مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) (نزول)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ يَنْكِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ ۗ ذَٰلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كَانَ مِنْكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۗ ذَٰلِكُمْ أَزْكَىٰ لَكُمْ وَأَطْهَرُ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

مشاهده آیه در سوره


<<231 آیه 232 سوره بقره 233>>
سوره : سوره بقره (2)
جزء : 2
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و چون زنان را طلاق دادید و زمان عده آن‌ها به پایان رسید، نباید آنها را از شوهر کردن منع کنید هرگاه به طریق مشروع به ازدواج با مردی تراضی کنند. بدین سخن پند داده شود هر کس به خدا و روز بازپسین ایمان آورده. این دستور برای تزکیه نفوس شما بهتر است و خدا (به مصلحت شما) داناست و شما (خیر و صلاح خود) نمی‌دانید.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

When you divorce women and they complete their term, do not hinder them from [re]marrying their husbands, when they honourably reach mutual consent. Herewith are advised those of you who believe in Allah and the Last Day. That will be more decent and purer for you, and Allah knows and you do not know.

معانی کلمات آیه

تعضلوهن: عضل يعنى به فشار گذاشتن و منع كردن. «عضل عليه: ضيق عليه».

ازكى: زكى: پاك و ازكى: شايد منظور از آن «با بركت تر» باشد.[۱]

نزول

محل نزول:

این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۲]

شأن نزول:

«شیخ طوسی» گوید: قتادة و حسن بصرى گويند: اين آيه درباره معقل بن يسار نازل شده، هنگامى كه خواهرش را مانع شده بود كه به شوهر اول خود مراجعه نمايد زيرا شوهر نخستين، او را طلاق گفته و عده او نيز تمام شده بود سپس معقل مي‌خواست او را به عقد ديگرى درآورد و او امتناع مي‌نمود، سپس اين آيه نازل گرديد.[۳][۴]

سدى گويد: درباره جابر بن عبدالله نازل گرديد كه دخترعموى خود را مجبور كرده بود، ولى بايد دانست كه اين دو موضوع در نزد ما درست نيست زيرا به عقيده ما برادر و پسرعمو درباره خواهر و دخترعمو ولايت ندارد بلكه زنان در اين موارد ولى نفس خود و اختياردار خويش هستند و اين گونه اجبار تأثيرى نخواهد داشت و اين آيه را بايد حمل بر مطلقين (طلاق‌دهندگان) نمود.[۵]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


«232» وَ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ يَنْكِحْنَ أَزْواجَهُنَّ إِذا تَراضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ ذلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كانَ مِنْكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ذلِكُمْ أَزْكى‌ لَكُمْ وَ أَطْهَرُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ‌

و هنگامى كه زنان را طلاق داديد و مهلت (عدّه) خود را بپايان رساندند، مانع آنها نشويد كه با همسران (سابق) خويش ازدواج كنند، البتّه در صورتى كه ميان آنها به طرز پسنديده‌اى، توافق برقرار گردد. هر كس از شما كه ايمان به خدا و روز قيامت دارد، به اين دستورات پند داده مى‌شود. (مراعات) اين امر مايه‌ى پيرايش و پاكى بيشتر شما است و خداوند مى‌داند و شما نمى‌دانيد.

«1». «وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً» از آيات الهى‌آن است كه براى شما از خودتان، همسرانى آفريد تا وسيله آرامش شما باشند و بين شما و آنان موّدت و رحمت قرار داد. روم، 21.

جلد 1 - صفحه 363

نکته ها

اگر زنان مطلّقه، با همان شوهران سابق خود توافق كرده و ازدواج كنند، در پاكى و تزكيه فرد و جامعه، تأثير بسيار دارد. «ذلِكُمْ أَزْكى‌ لَكُمْ وَ أَطْهَرُ» زيرا در اين نوع ازدواج، اسرار يكديگر مخفى مانده و فرزندان به آغوش والدين و سرپرست واقعى خود برمى‌گردند و چون زن و شوهر طعم تلخ طلاق را چشيده‌اند، از جدائى مجددّ نگرانند.

پیام ها

1- رأى زن مطلقه، در انتخاب شوهر محترم است و در ازدواج مجدّد، اجازه از ديگرى لازم نيست. «فَلا تَعْضُلُوهُنَّ»

2- با يك طلاق، براى هميشه بدبين نباشيد. چه بسا بعد از طلاق، دو طرف پشيمان شده و آماده زندگى مجدّد به گونه شايسته‌اى باشند. «يَنْكِحْنَ أَزْواجَهُنَّ»

3- شرط اصلى ازدواج، رضايت طرفين است. «تَراضَوْا بَيْنَهُمْ»

4- توافق بر ازدواج، بايد عقلايى وعادلانه باشد. «تَراضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ»

5- كسانى كه در راه ازدواجِ مشروع ديگران، كارشكنى ومشكل آفرينى مى‌كنند، بايد در ايمان خود نسبت به خدا و قيامت شكّ كنند. «فَلا تَعْضُلُوهُنَّ ... ذلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كانَ مِنْكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ»

6- از جاذبه‌هاى طبيعى و مشروع، جلوگيرى نكنيد. چه بسا زن و مردى كه ميان آنها طلاق جدايى افكنده، از يكديگر خاطرات شيرينى نيز داشته باشند و گاه و بيگاه آن خاطرات را ياد بياورند كه اگر به طور طبيعى و مشروع به هم نرسند، خطر انحراف وجود دارد. «يَنْكِحْنَ أَزْواجَهُنَّ ... ذلِكُمْ أَزْكى‌ لَكُمْ وَ أَطْهَرُ»

7- براى حفظ سلامتى جامعه، زنان مطلقه نبايد بى‌همسر بمانند. «يَنْكِحْنَ ... ذلِكُمْ أَزْكى‌ لَكُمْ وَ أَطْهَرُ»

8- بركات ازدواج مجدّد و بازگشت به همسر اوّل و همچنين مفاسد طلاق و بى‌همسرى، فوق درك بشر است. «وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ»

تفسير نور(10جلدى)، ج‌1، ص: 364

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
  2. پرش به بالا طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‌1، ص 111.
  3. پرش به بالا بخارى و ابوداود و ترمذى و ديگران از مفسرين عامه نيز موضوع معقل را ذكر نموده اند.
  4. پرش به بالا صاحب مجمع البيان اسم خواهر معقل را جملاء بنت يسار ذكر نموده و شوهر وى را عاصم بن عدى خوانده است ولى صاحب روض الجنان نام شوهر او را ابوالدحداح ذكر نموده است.
  5. پرش به بالا محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 89.

منابع