آیه 59 سوره عنکبوت
| <<58 | آیه 59 سوره عنکبوت | 60>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
آنان که (در راه دین خدا) صبر و شکیبایی پیشه کردند و بر پروردگار خود توکل می‌نمودند.
همانان که [برای حفظ ایمان، اخلاق و عمل صالح] شکیبایی ورزیدند و همواره بر پروردگارشان توکل می کنند.
همان كسانى كه شكيبايى ورزيده و بر پروردگارشان توكل نموده‌اند.
آنها كه شكيبايى ورزيدند و بر پروردگارشان توكل مى‌كنند.
همانها که (در برابر مشکلات) صبر (و استقامت) کردند و بر پروردگارشان توکّل می‌کنند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«أَلَّذِینَ»: صفت (الْعَامِلِینَ) است.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
الَّذِينَ صَبَرُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ «59»
(مؤمنان صالح) كسانى هستند كه (در برابر مشكلات) صبر (و استقامت) كرده و بر پروردگارشان توكّل مى‌كنند.
وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُها وَ إِيَّاكُمْ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ «60»
و چه بسا جنبنده‌اى كه نمى‌تواند روزى خود را تأمين كند، خداست كه به او و به شما روزى مى‌دهد و اوست شنواى دانا.
نکته ها
كلمه‌ى «تَحْمِلُ» از ريشه‌ى «حمالة»، به معناى كفالت و برعهده گرفتن است و ممكن است مراد از حمل رزق، ذخيره‌سازى براى آينده باشد.
در آيه‌ى 56 به هجرت سفارش شد، در اين آيه مى‌فرمايد: مهاجرانِ در راه خدا نگران رزق و معاش خود نباشند، خدايى كه به انبوه جنبنده‌هاى ناتوان رزق و روزى مى‌دهد، رزق شما را هم خواهد داد.
جلد 7 - صفحه 165
پیام ها
1- صبر و توكّل، دو نمونه‌ى روشن از عمل صالح است. عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ... الَّذِينَ صَبَرُوا وَ ... يَتَوَكَّلُونَ
2- ربوبيّت خداوند، زمينه‌ى توكّل بر اوست. «عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ»
3- فشارهاى روحى و مشكلات زندگى از موانع راه نيكوكاران است، كه بايد با صبر و توكّل آنها را برطرف كرد. «صَبَرُوا- يَتَوَكَّلُونَ»
4- رمز موفقيّت و سعادت در چهار چيز است:
الف: ايمان و انگيزه. «آمَنُوا»
ب: كار و كوشش. «عَمِلُوا»
ج: استمرار و استقامت. «صَبَرُوا»
د: توكّل بر خدا، در برابر وسوسه‌ها و نگرانى‌ها. «عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ»
5- توكّل بر خداوند، بايد همراه بكارگيرى تمام توان و استقامت درونى باشد.
( «صَبَرُوا» خبر از گذشته است كه آنان تمام توان خود را قبلًا به كار گرفته‌اند و «يَتَوَكَّلُونَ» خبر از آينده مى‌دهد، يعنى در برابر خطرات و حوادث آينده و پيش‌بينى نشده، بر خداوند توكّل مى‌نمايند.)
6- براى تقويت ايمان و توكّل بر خداوند، به الطاف الهى نسبت به موجودات ديگر توجّه كنيم. «وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ»
7- رزق و روزى به زرنگى نيست. «لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُها وَ إِيَّاكُمْ»
8- براى خداوند، رزق دادن به جنبنده‌هاى ناتوان و انسان‌هاى سالم و كاردان، يكسان است. «يَرْزُقُها وَ إِيَّاكُمْ»
9- علم و آگاهى خداوند ضامن تأمين روزى موجودات است. «السَّمِيعُ الْعَلِيمُ»
تفسير نور(10جلدى)، ج7، ص: 166
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
الَّذِينَ صَبَرُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ (59)
بعد از آن در وصف عاملان بيان فرمايد:
الَّذِينَ صَبَرُوا: كسانى كه شكيبائى ورزيدند بر آزار مشركان و هجرت از اوطان و غير آن از نوائب و مصائب زمان و متاعب دوران و تحمل مشاقّ تكاليف بر عبادت رحمان و از صبر بر ترك عصيان، وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ: و بر پروردگار خود توكل كنند و كار خود را به او واگذار نمايند.
تنبيه: آيه شريفه دو ركن اعظم ايمان و سرمايه وصول بهشت جاودان را بيان فرمايد: يكى صبر كه عبارت است از اقسام و مراتب سه گانه صبر را: صبر در مصيبت، صبر در طاعت، و صبر از معصيت؛ و ديگرى توكل كه واگذارى كليه امورات است از تمام جهات به خداوند متعال كه در هيچ امرى از خود هيچگونه رأى و استقلالى نداشته باشد، و هر چه در باره او مقدر فرمايد راضى و خرسند بوده باشد. و تمام صفات حميده و ملكات شايسته را اين دو وصف، حاوى و
«1» مجمع البيان، ج 4، ص 291.
جلد 10 - صفحه 257
جامع خواهد بود كه شخص بصير به تأمل آن را دريابد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا عِبادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِي واسِعَةٌ فَإِيَّايَ فَاعْبُدُونِ (56) كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَيْنا تُرْجَعُونَ (57) وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ (58) الَّذِينَ صَبَرُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ (59) وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُها وَ إِيَّاكُمْ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (60)
ترجمه
اى بندگان من كه ايمان آورديد همانا زمين من فراخ است پس بپرستيد مرا
هر نفسى چشنده است مرگ را پس بسوى ما باز گردانده ميشويد
و آنانكه ايمان آوردند و كردند كارهاى نيك هر آينه جاى ميدهيم ايشانرا از
جلد 4 صفحه 238
بهشت در منزلهاى بلندى كه ميرود از زير آنها نهرها با آنكه جاويدانند در آن خوب است پاداش عمل كنندگان
آنانكه صبر كردند و بر پروردگارشان توكل ميكنند
و بسا باشد از جنبنده‌اى كه بر نميدارد روزى خود را خدا روزى ميدهد او را و شما را و او است شنواى دانا.
تفسير
كسانيكه در بلاد خودشان نتوانند بوظائف دينى خود قيام كنند و عبادت خدا را نمايند بايد هجرت كنند ببلادى كه براى آنها اطاعت خدا ميسّر باشد لذا خداوند ميفرمايد اى بندگان من كه ايمان آورديد زمين من وسعت دارد پس اگر در بلدى سخت شد بر شما عبادت من هجرت كنيد ببلد ديگر پس در آنجا با فراغت خاطر مرا عبادت كنيد نه غير مرا و بدانيد كه زندگى دو روزه دنيا اين قدر ارزش ندارد كه براى علاقه بآب و خاكى شخص مؤمن دست از عبادت خدا بردارد و هر كس بنوبه خود شربت ناگوار مرگ را خواهد چشيد و در روز معيّنى همه در پيشگاه الهى حاضر كرده و بحكم او رجوع داده ميشوند و بپاداش اعمال خود ميرسند و آن كسانيكه ايمان آوردند بآنچه بايد ايمان بياورند بآن از توحيد و نبوّت و امامت و معاد و بوظائف دينى خود عمل كردند ما آنها را در غرفه‌هاى بهشتى كه از بيوت رفيعه عاليه آنست و گفته‌اند از درّ و ياقوت و زبر جد است جاى گزين خواهيم نمود با آنكه جارى ميشود از زير آن قصور نهرهائى از آب زلال و مشروبات حلال و حاضر ميگردد براى آنها انواع مأكولات و اقسام ملبوسات و اصناف منكوحات فرد اكمل كه نه چشمى ديده و نه گوشى شنيده و نه بخاطر احدى خطور كرده بقدرى كه بخواهند تا خدا خدائى ميكند و پايانى براى آن نيست و آنچه ذكر شد پاداش خوبى است براى كسانيكه صبر نمودند بر عمل بوظائف دينى خود و توكّل بخدا كردند در هجرت از اوطانشان و خدا در دنيا هم با آنها كمك ميفرمايد و براى معاش درمانده نميگذارد و روزى ايشانرا بوجه احسن و اكمل و اعلى خواهد رسانيد و چه بسيار از حيوانات جنبنده در زمين غير از انسان و موش و مورچه روزى خود را با خود از جائى بجائى حمل و نقل نميكنند و ذخيره نمى‌نمايند و خدا روزى ميدهد آنها را و شما را كه غم روزى ميخوريد يكسان و بقدر مقدّر و مرزوق و او ميشنود دعاى شما را اگر محتاج شويد و از خدا وسعت
جلد 4 صفحه 239
رزق طلب كنيد و ميداند حال شما و صلاح آنرا و بر وفق حكمت و مصلحت شما با شما معامله خواهد فرمود قمى ره از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه خدا ميفرمايد اطاعت نكنيد پادشاهان فاسق را و اگر بترسيد كه آنها شما را از انجام وظائف دينى باز دارند زمين من وسعت دارد و نيز ميفرمايد چرا بوظائف خود عمل ننموديد و آنها ميگويند ما قوّه مقاومت با جائر را نداشتيم و خداوند ميفرمايد آيا زمين من وسعت نداشت كه شما مهاجرت نمائيد در آن و در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه وقتى تو در زمينى بودى كه در آن معصيت خدا شود بيرون رو از آن بسوى غيرش و از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم روايت نموده كه كسيكه فرار كند براى دينش از زمينى بزمينى اگر چه يك وجب باشد مستوجب بهشت ميشود و رفيق ابراهيم عليه السّلام و محمّد صلّى اللّه عليه و اله و سلّم خواهد بود و از عبد اللّه عمر نقل نموده كه روزى از مدينه با پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم بيرون آمديم و در بوستان يكى از انصار رفتيم حضرت مشغول به تناول فرمودن خرما شد و فرمود اين صبح روز چهارم است كه من طعامى نچشيدم و اگر بخواهم از خداوند مانند ملك كسرى و قيصر را بمن ميدهد پس چگونه است حال تو اى پسر عمر اگر زنده باشى با گروهى كه آذوقه سالشان را اندوخته ميكنند براى ضعف يقينشان و بخدا قسم از آنجا حركت نكرده بوديم كه اين آيه نازل شد و بعضى گفته‌اند وقتى اصحاب مأمور بهجرت شدند بعضى از آنها گفتند چگونه ما در بلدى وارد شويم كه وسيله معاشى در آن نداريم پس اين آيه نازل شد و يرجعون بصيغه مغايب و لنثوّينّهم بثاء مثلّثه مأخوذ از ثواء بمعناى اقامه نيز قرائت شده است و در اواخر سوره آل عمران ذيل آيه كلّ نفس ذائقة الموت اخبارى راجع بآن گذشت
جلد 4 صفحه 240
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
الَّذِينَ صَبَرُوا وَ عَلي رَبِّهِم يَتَوَكَّلُونَ (59)
مؤمنين كساني هستند که داراي صفت صبر هستند و بر پروردگار خود توكل ميكنند.
دو صفت از صفات بارزه مؤمنين که اعمال صالحه دارند و در غرفه‌هاي بهشت جايگير هستند بيان فرمود يكي صفت صبر که در قرآن ميفرمايد إِنَّما يُوَفَّي الصّابِرُون‌َ أَجرَهُم بِغَيرِ
جلد 14 - صفحه 345
حِساب‌ٍ (زمر آيه 10) و از براي صبر سه درجه گفتند:
«1» صبر در بليات و مشاق دنيوي که گفتند سيصد درجه مثوبت دارد
«الصبر مفتاح الفرج»
صبر تلخ آمد و ليكن عاقبت
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 59)- این آیه مهمترین اوصاف مؤمنان عامل را به این صورت بیان می‌کند: «آنها کسانی هستند که در برابر مشکلات صبر و استقامت به خرج می‌دهند، و بر پروردگارشان توکل می‌کنند» (الَّذِینَ صَبَرُوا وَ عَلی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ).
از زن و فرزند و دوستان و بستگان و خانه و کاشانه خود جدا می‌شوند و صبر می‌کنند.
مرارتهای غربت و سختیهای آوارگی از وطن را می‌چشند و شکیبا هستند.
و اگر درست بیندیشیم ریشه همه فضائل انسانی همین «صبر» و «توکل» است: صبر عامل استقامت در برابر موانع و مشکلات است، و توکل انگیزه حرکت در این راه پرنشیب و فراز.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
