He created the cattle, in which there is warmth for you and [other] uses, and some of them you eat.
And He created the cattle for you; you have in them warm clothing and (many) advantages, and of them do you eat.
And the cattle hath He created, whence ye have warm clothing and uses, and whereof ye eat;
And cattle He has created for you (men): from them ye derive warmth, and numerous benefits, and of their (meat) ye eat.
معانی کلمات آیه
«الأنْعَامَ»: چهارپایان. مفعول به فعل محذوفی است که (خَلَقَهَا) بیانگر آن است. «دِفْءٌ»: گرمی. در اینجا مراد وسیله‌ای است که انسان توسّط آن خویشتن را از سرما محفوظ و تن خود را بدان گرم می‌دارد.
وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها: و ايضا چهارپايان را كه اصناف هشتگانه‌اند آفريد آنها را از آب مانند خلق شما، چنانچه آيه شريفه «وَ اللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِنْ ماءٍ» «1» دلالت دارد بر آنكه تمام جنبنده‌ها از آب خلق شده‌اند. و انعام در لغت شامل گوسفند و آهو و گاو و شتر، لكن بر اسب و قاطر و يابو و الاغ نيز اطلاق شده است. لَكُمْ فِيها دِفْءٌ: براى شما است در آن چهارپايان، پوشش گرم كننده، يعنى جامه‌ها از پشم و موى و كرك آنها و همچنين بساط و لحاف و عبا و غير آن. وَ مَنافِعُ: و براى شماست در آن منافع ديگر از باربردارى و سوارى و شخم زمين و كشت و نسل. وَ مِنْها تَأْكُلُونَ: و از آنها مى‌خوريد، يعنى از شير و گوشت و روغن و كره و كشك و پيه و آنچه توان خورد.
نكته: تقديم ظرف جهت محافظت رءوس آيات، و يا به جهت آنكه خوردن انعام معتاد در معاش، و اما ساير حيوانات مأكوله مانند طيور و صيد دريا و صحرا، بر سبيل تداوى و تفكه است.
آفريد آسمانها و زمين را براستى و درستى برتر است از آنچه شريك قرار ميدهند
آفريد آدمى را از نطفه پس آنگاه او خصومت كننده‌اى است آشكار
و شتر و گاو و گوسفند را آفريدشان براى شما كه در آنها است موجب گرمى و منفعتها و از آنها ميخوريد
و از براى شما است در آنها نمايش و آرايش هنگاميكه باز ميگردانيد از چراگاه و هنگاميكه روانه ميكنيد
و بر ميدارند بارهاى گران شما را تا شهرى كه نمى‌باشيد رسنده بآن مگر بمشقّت نفسها همانا پروردگار شما هر آينه با رأفت و رحمت است.
تفسير
- خداوند آفريد آسمانها و زمين را بحقّ و عدل و راستى و درستى بر وفق حكمت و نظام احسن كه هر دانشمندى از فكرت در آن عبرت گيرد و بوحدت صانعش پى برد و بى‌اختيار گويد برتر و بالاتر است مدبّر و خالق اين دستگاه وسيع منظّم كه چنين شريكهائى از قبيل بتها و غيرها داشته باشد و خصوص انسانرا كه خداوند در وجود او از هر يك از اجزاء عالم نمونه‌اى قرار داده لذا عالم اصغرش خوانده‌اند از نطفه كه آب گنديده‌اى است خلق فرموده و چون بحد رشد و بلوغ رسد شروع بمخاصمه و مجادله با پدر و مادر و خدا و خلق نمايد و قولا و عملا شكر نعمت و اداء حقوق ايشانرا ننمايد بلكه احيانا اشكالات و اعتراضات بيجائى از او نسبت بپدر و مادر و دستگاه خلقت مشاهده شود كه بايد بكمك رسول باطنى و ظاهرى دفع و رفع گردد و اين دليل بر كمال قدرت الهى است كه از چنين جسم كثيف خفيفى چنين شخص قوى شريفى خلق نموده كه قادر بر مجادله و مخاصمه و قابل هدايت و ارشاد بمقامات عاليه است چنانچه روايت شده است كه ابى بن خلف استخوان پوسيده‌اى را بدست گرفت و خدمت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم رسيد و گفت اى محمّد تو گمان ميكنى كه اين استخوان پوسيده را خدا دو مرتبه زنده ميكند پس اين آيه نازل شد. و خداوند انعام را كه شتر و گاو و گوسفند است و شامل بزهم ميشود لذا از آنها در سوره انعام بازواج ثمانية تعبير شده بود بملاحظه وجود نر و ماده در آنها خلق فرمود براى معيشت و انتفاع بنى آدم تا از پشم و كركشان فرش و روپوش و لباس تهيّه كنند و گرم شوند و از شير و سوارى و شيار زمين و روغن و ساير منافع آنها بهره‌مند گردند و گوشتشان را نيز حلال فرمود كه
جلد 3 صفحه 272
بخورند بعلاوه موجب جمال و زينت و آرايش و نمايش جلو خانه‌هاى صاحبانشان شوند و ايشانرا در انظار با تشخص و تعين كنند در دو وقت يكوقت كه اهمّيتش بيشتر است و لذا مقدم ذكر شده با آنكه طبعا مؤخّر است وقتى است كه ايشان آنها را با شكمهاى پر و پستانهاى مملوّ از شير از چراگاه بجايگاه خودشان بر ميگردانند ديگر وقتى است كه ايشان آنها را از جايگاهشان بچراگاه روانه مينمايند و يكى از فوائد مهمّ آنها باربرى است از بلدى ببلد ديگرى كه صاحبان آنها پياده و بى‌بار نمى‌توانند برسند بآن بلد مگر با مشقّت و رنج بسيار چه رسد بآنكه بخواهند بار خود را هم بدوش بكشند يا مال التجاره با خود حمل نمايند خواه مكه معظّمه باشد كه از ابن عباس نقل شده خواه بلد ديگر از بلاد بعيده كه گفته‌اند در هر حال اينها همه دلائل رأفت و رحمت و مهربانى و عطوفت پروردگار است بر بندگان كه وسائل تعيّش و تنعّم و آرايش و آسايش و سهولت كار آنها را براى ايشان خلق و در دستشان مسخّر و رام فرموده است ..
و انعام گاو و گوسفند و شتر خلق فرمود براي شما در اينکه انعام استفاده و منفعت‌هايي هست و از اينها ميخوريد (و الانعام) اينها را انعام گفتند جمع نعم است بمعني نرمي چون اينها در مشي و راه رفتن بنرمي راه ميروند بخلاف حافر،
جلد 12 - صفحه 85
مثل خر و قاطر و اسب که حفر ميكنند و بسختي راه ميروند خَلَقَها لَكُم بلكه کل ما في الارض خلق شده براي انسان ميفرمايد:
خَلَقَ لَكُم ما فِي الأَرض‌ِ جَمِيعاً فِيها دِف‌ءٌ دف‌ء را تفسير كردند بنتائج و به اينكه شما را حفظ ميكند و منافع از جميع آنها انتقاع مي‌بريد از شير آنها روغن سر شير كره ماست پنير كشك قارا از پوست آنها از پشم آنها از گوشت آنها از دنبه آنها از استخوان آنها از روده آنها حتي از فضله آنها وَ مِنها تَأكُلُون‌َ که بسياري از مأكولات لحوم اينکه انعام است که انسان دائما احتياج دارد اگر يك روز كشتار نشود چه اندازه در زحمت ميافتند، و از عجائب قدرت آنكه گوسفند در موقع زايش يا يك بچه ميآورد يا دو و سگ هفت بچه ميزايد، اگر يك روز آن قدر گوسفند که ذبح ميشود سگ بكشند ديگر يك سگ روي زمين باقي نميماند.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 5)- پس از آفرینش انسان به نعمت مهم دیگری یعنی خلقت
ج2، ص552
چهار پایان، و فوائد مختلفی که از آنها عاید می‌شود اشاره کرده، می‌گوید: «خداوند چهار پایان را آفرید در حالی که در آنها وسیله پوشش برای شماست و منافع دیگر و از گوشت آنها می‌خورید» (وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها لَکُمْ فِیها دِفْءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْکُلُونَ).
جالب این که در میان این همه فوائد، قبل از هر چیز مسأله «پوشش» و «مسکن» را مطرح می‌کند، زیرا بسیاری از مردم (بخصوص بادیه نشینان) هم لباسشان از پشم و مو یا پوست تهیه می‌شود، و هم خیمه‌هایشان که آنها را از سرما و گرما حفظ می‌کند، و به هر حال این دلیل بر اهمیت پوشش و مسکن و مقدم بودن آن بر هر چیز دیگر است.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
