رجعت
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
| اعتقادات شیعه | |
| توحید | توحید ذاتی * توحید صفاتی * توحید افعالی * توحید در عبادت * بداء * اسماء و صفات الهی |
| عدل | قضا و قدر * اختیار * امر بین الامرین |
| نبوت | عصمت پیامبران * خاتمیت * وحی * اعجاز * عدم تحریف قرآن |
| امامت |
باورها: ضرورت وجود امام * عصمت امامان * اهل بیت * چهارده معصوم * ولایت تكوینی * علم غیب امامان * غیبت امام زمان (عج) * انتظار * رجعت * توسل * شفاعت * آخر الزمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله * امام علی(ع) * امام حسن(ع) * امام حسین(ع) * امام سجاد(ع) * امام باقر(ع) * امام صادق(ع) * امام کاظم(ع) * امام رضا(ع) * امام جواد(ع) * امام هادی(ع) * امام عسکری(ع) * امام مهدی(عج) |
| معاد | برزخ * معاد جسمانی * حشر * صراط * میزان * بهشت * جهنم |
در لغت به معناي بازگشت است.[۱] و در اصطلاح عبارت است از اين كه خداي متعال هنگام ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف برخي از شيعيان و دوستاران آن حضرت را كه قبل از ظهور از دنيا رفته‌اند، را زنده مي‌كند و به دنيا بازمي‌گرداند. تا به ثواب ياري حضرت ولي عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف و مشاهده دولت كريمه‌اش مشرف شوند. و همچنين بعضي از دشمنان ايشان را جهت گرفتن انتقام برمي‌گرداند تا عذاب دنيا را بچشند و به قدرت و شوكت حضرت مهدي عجل الله تعالی فرجه الشریف پي ببرند.[۲]
محتویات
رجعت در تعليمات اهل بيت علیهم السلام
رجعت از موضوعاتي است كه امامان بزرگوار شيعه همواره بر آن به عنوان يك اعتقاد اصيل تأكيد مي‌كرده اند. در حديثي امام صادق علیه السلام رجعت را از شرائط ايمان شمرده است.[۳] مأمون عباسي از امام رضا علیه السلام پرسيد، درباره رجعت چه مي‌گوئيد، فرمود: رجعت حق است؛ در امت هاي گذشته بوده و قرآن از آن ياد كرده است.
پيغمبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمودند: هر آنچه در امت هاي پيشين واقع شده نظير آن در اين امّت نيز واقع مي‌شود.[۴] در ادعيه و زيارات وارد شده از معصومين علیهم السلام بارها به مسأله رجعت اشاره شده است.[۵] ناگفته نماند رجعت همگاني نيست؛ بلكه خاص است و فقط كساني به دنيا بازمي‌گردند كه مؤمن خالص يا مشرك محض باشند.[۶]
رجعت در نزد شيعه و سنّی
علامه طباطبائي[۷]در الميزان مي‌نويسد: فرقه‌هاي غيرشيعي – عامه مسلمين - هر چند ظهور مهدي عجل الله تعالی فرجه الشریف را قبول دارند و رواياتش را به طور متواتر از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل كرده‌اند ولي مسأله رجعت را انكار و آن را از ويژگي هاي اعتقادي شيعه دانسته‌اند، در ادامه مي‌افزايد: روايات اهل بيت علیهم السلام نسبت به اهل رجعت تواتر معنوي دارد. افزون بر اين كه تعدادي از آيات و روايات كه در باب رجعت وارد شده دلالتش تام و قابل اعتماد است.
علامه مجلسی مي‌فرمايد: چگونه ممكن است شخص باايماني كه حقانيت اهل بيت علیهم السلام را باور دارد. در مورد رجعت، ترديد به خود راه دهد در حالي كه نزديك به دويست حديث صريح از معصومين علیهم السلام به طور متواتر به ما رسيده و بيش از چهل تن از بزرگان شيعه مانند شيخ طوسی، شيخ مفيد و ديگران و بيش از پنجاه كتاب معتبر اين احاديث را جمع‌آوري نموده‌اند. و اگر بنا باشد احاديث مربوط به رجعت – با اين كثرتي كه ياد شد - متواتر نباشد. ديگر در هيچ موردي نمي‌توان ادعاي تواتر نمود.[۸]
رجعت در قرآن و روايات
قطعی ترين دليل و راهنماي مسلمانان – قرآن- نه تنها رجعت را امري محال و ناشدني نمي‌داند؛ بلكه آن را ممكن و به وقوع آن در امت هاي گذشته در چندين جاي قرآن اشاره كرده است.[۹] از جمله آياتي كه بر اصل مسأله رجعت دلالت دارد آيه:
«ويومَ نَحْشُرُ من كلِّ امّةٍ فوجاٌ ممن يكذّب بآياتنا فهم يُوزعون»؛[۱۰] روزي را كه ما از هر امتي، گروهي را از كساني كه آيات ما را تكذيب مي‌كردند، محشور مي‌كنيم و آنها را نگه مي‌داريم تا به يكديگر ملحق شوند.
بايد توجه داشت مقصود از اين آيه «قيامت» نيست چون با كلمه «من»[۱۱] تبعيضيّه مي‌فرمايد: «من كلّ امةٍ فوجاٌ» یعني از هر امتي گروهي را محشور مي‌كنيم.
در حالي كه قرآن كريم درباره حشر روز قيامت مي‌فرمايد: «وحشرناهم فلم نغادر منهم احداٌ»؛[۱۲] همه آنان (انسانها) را برمي‌انگيزانيم و احدي از ايشان را فرو گذار نخواهيم كرد.
در روايات معصومين علیهم السلام براي اثبات رجعت به اين آيه استناد شده است.[۱۳] لازم به ذكر است؛ رجعت جلوه‌اي كوچك از رستاخيز و قيامت بزرگ است و همان دليلي كه معاد جسماني را ثابت مي‌كند، رجعت را نيز ثابت مي‌كند. تنها تفاوت بين رجعت و معاد در اين است كه زمان رجعت در دنياست ولي زمان معاد آخرت است.
برخي از علل و فلسفه رجعت از ديدگاه روايات:
- الف) نشان دادن شكوه و عزت مؤمنان، ذلت كافران
- ب) استقرار حكومت صالحان
- ج) انتقام از ستمگران و پديدآورندگان حادثه عاشورا
- د) مشاركت در حكومت عدل حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف.[۱۴]
پانویس
- ↑ المعجم الوسيط ماده رجع، دارالدعوة (مؤسسة ثقافيه لتأليف والطباعة والنشر والتوزيع).
- ↑ علامه طبرسي، مجمع البيان، ج7، ص367.
- ↑ مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، ج53، ص122.
- ↑ محمدي ري شهري، ميزان الحكمة، ج 3، ص 1036، دارالحديث، بيروت - لبنان، 1419، چاپ دوّم.
- ↑ ر.ك مفاتيح الجنان، شيخ عباس قمي، زيارت جامعه كبيره، آل يس و دعاي عهد.
- ↑ مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، ج53، ص39.
- ↑ طباطبائي، محمدحسين؛ الميزان، ج2، ص161، ترجمه محمدباقر موسوي همداني.
- ↑ مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، ج53، ص96.
- ↑ جهت مطالعه بيشتر رجوع شود به تفسير آيات 55، 243، 259، 73 از سوره بقره ، سوره كهف/25، ص 43.
- ↑ سوره نمل/83.
- ↑ علامه طبرسي، مجمع البيان، ج7، ص366.
- ↑ سوره كهف/ 47.
- ↑ مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، ج 53، ص 51، سيد هاشم بحراني، البرهان في تفسير القرآن، ج 4، ص 230، تهران، بنياد بعثت، 1416 ق.
- ↑ جهت مطالعه بيشتر ر.ك به بحارالانوار، ج53، ص92 تا 122.
منابع
- رجعت، کاظم احمدزاده، سایت پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام (بخش فرهنگ علوم انسانی و اسلامی) تاریخ بازیابی: 7 اسفند 1391.
