پروین اعتصامی

پروین اعتصامی، مشهورترین زن شاعر ایرانی در دوره معاصر. اعتصامی در 25 اسفند سال 1285 شمسی در تبریز به دنیا آمد. نام او آنچنان که در لغتنامه دهخدا آمده "رخشنده" بود، اگرچه نام پروین در شناسنامه او بود ولی تا آن زمان، نام پروین برای دختران مرسوم نبود و او به عنوان تخلص برای خود انتخاب کرد. پدرش میرزا یوسف اعتصام الملک، ادیب و نویسنده و مترجم که به زبان های فارسی، ترکی، عربی و فرانسه تسلط کامل داشت. مادرش "اختر" دختر میرزا عبدالحسین مقدم العداله از شعرای اواخر دوره قاجار بود.

دوران زندگی

در کودکی همراه پدرش به تهران آمد و در خدمت پدر و در کنار استادانی چون دهخدا و ملک الشعراء بهار مقدمات فارسی و عربی را خواند. سپس به مدرسه دخترانه آمریکائی ها در تهران رفت. در سال 1303 شمسی در 18 سالگی فارغ التحصیل شد. مدتی آنجا تدریس کرد و ده سال بعد در 1313 ش، با پسرعموی خود که افسر شهربانی بود ازدواج کرد و به کرمانشاه محل خدمت همسرش رفت ولی بعد از دو ماه و نیم، رسما از همسرش جدا شد و به خانه پدری برگشت (سال 1314 ش) زیرا اخلاق و رفتار نظامی شوهر و محیط فاسد خانه او، با روح لطیف و آزاد پروین کاملا مغایر بود. او تا آخر عمرش مجرد زندگی کرد.

او از کودکی به سرودن شعر پرداخت و از همان موقع نشان داد که توانایی زیادی در این زمینه دارد. بعضی از اشعار او در مدت چند سال در مجله بهار که به همت پدرش منتشر شد، چاپ شده بود و اهل فضل و ادب با اشعار او آشنا بودند. زمانی که 20 سال از شروع شاعری او گذشته بود، برای اولین بار و به تشویق ملک الشعرای بهار دیوان خود را منتشر کرد. دیوان (شعر) او در 1314 شمسی به طبع رسید که آن زمان او شاعری معروف و شناخته شده بود.

در بهمن ماه همان سال، وزارت فرهنگ معارف در 23 جلسه شورای عالی معارف، نشان درجه سوم علمی را به پروین اعطا کرد. او در مرداد 1315 شمسی استخدام آن وزارتخانه (وزارت فرهنگ) شد. پروین اعتصامی با وجود جوانی، خیلی زود در ردیف بزرگان گویندگان زمان خود، درآمد و شعر او قبول همگان بود. او که از کودکی با مشروطه خواهان و چهره های فرهنگی آشنا شده بود، در دوران شکل گیری جنبش زنان در ایران به این کانون رفت و برای تغییر وضعیت زنان تلاش زیادی کرد. او از نخستین زنانی بود که در زمانی که حضور زنان در اجتماع تازه شروع شده بود به کار دولتی مشغول شد.

آثار و اشعار او

دیوان او شامل 248 قطعه شعر است که 65 قطعه آن به صورت مناظره می باشد. اشعار پروین مرکب از قصاید، قطعات ادبی، مفردات و مثنوی و غزل است که به گفته ملک الشعرای بهار یکی به سبک شعرای خراسانی مخصوصا ناصر خسرو است که شامل اندرزها و نصیحت است و دسته دوم اشعاری که به سبک عراقی و فارسی به ویژهسعدی شیرازی است و از حیث معانی، در افکار و خیالات حکما و عرفاست. بیشتر مقطعات پروین، به طرز مناظره است که آن نتیجه اخلاقی و حکمی میگیرد و بعضی از اشعارش، سرشار از مهر مادری و دلسوزی نسبت به یتیمان و تهیدستان می باشد.

وفات

پروین در آستانه 35 سالگی به بیماری حصبه مبتلا شد و در فروردین 1320 شمسی درگذشت. پیکر او در مقبره خانوادگی او در صحن مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها در کنار پدرش دفن کردند.

منابع

دانشنامه جهان اسلام، زنان سخنور.

• اعلام طهور

شعر فارسی
	شعرشناسی	* شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری
	قالب‌های شعر	*مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی
	سبک‌های شعر فارسی	* سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو
	شاعران پارسی گو:	همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14