فاضل آبی

«عزالدین حسن بن علی» معروف به «فاضل آبی»، از فقها و علمای شیعه در قرن هفتم هجری و از شاگردان مبرّز محقق حلّی بود. «کشف الرموز فی شرح مختصر النافع» از آثار مشهور اوست.


نام کامل	عزالدین حسن فاضل آبی

زادگاه	آوه
وفات	قرن ۷ قمری


اساتید	محقق حلّی،...

آثار	كشف الرموز فی شرح المختصر النافع،...

زندگی‌نامه

عزالدین حسن بن علی آبی فرزند ابوطالب (مُکنّی به ابن زینب یا ابن زبیب)، هم شهری سید رضی‌الدین آوی است. «آبی» بیان کننده نسبت او به «آبه» (بر وزن ساوه) است که «آوه» نیز گفته می شود. «آوه» شهر کوچکی است از توابع قم که اهل آن از زمان ائمه علیهم السلام شیعه بوده اند. در قرون گذشته مردم ساوه سنی مذهب، و به کنار آن مردم قصبه آبه شیعه مذهب بودند؛ ولی پس از چند سال، مردم ساوه نیز همگی شیعه شدند و کشمکش های دو قصبه خاتمه یافت.

میزان فضل فاضل آبی بیش از میزان شهرت اوست و دانش وی افزون از یاد و نام اوست. آبی فقیهی کامل و عالمی فاضل بود. سید بحرالعلوم در «فوائد الرجالیه» خویش، او را در عداد فقهای بزرگ قرن هفتم متذکر شده است.

تاریخ وفات عزالدین حسن بن علی فاضل آبی، معلوم نیست. او ظاهراً در اواخر قرن هفتم هجری وفات نموده است.

فعالیت‌های علمی

فاضل آبی از شاگردان محقق حلّی (م، ۶۷۶ ق) است. او دانشمندی محقق و اهل نظر در مسائل فقهی بود و گاه با استادش در بسيارى از مسائل، مباحثات و اختلافات حادّ داشته است و رأی او در فتاوا مخالف استاد خویش بوده است.

او در برخی از مباحث فقهی، آرای تازه ابراز کرده، از جمله: اقامه نماز جمعه را در عصر غیبت، حرام می شمرده، قائل به فوریت قضای نماز بوده و نیز بهره زوجه را از میراث زوج، حتّی در صورت داشتن فرزند از میّت، شامل زمین نمی دانسته است. البته فتوای اخیر تا آن دوران خلاف مشهور بود، ولی پس از فاضل آبی، رأی بسیاری از فقها در این مورد بر همان قرار گرفت و نظر مشاهیر متأخّران نیز همان است.

فاضل آبی به صاحب «کشف الرموز» مشهور است. «کشف الرموز» در شرح کتاب «مختصر النافع» استادش محقق حلّی است و شامل مسائل فقهی و نظریات او و فوائد بسیار و تنبیهات عالی است، که دالّ بر احاطه علمی فاضل دارد. تاریخ تألیف این کتاب، ماه رمضان ۶۷۲ قمری بوده است.