میرزا یحیی مدرس بید آبادی
«میرزا یحیى مدرس بیدآبادى» (۱۳۴۹-۱۲۵۴ ق)، فقیه، عارف، ادیب و شاعر شیعه در قرن چهاردهم قمری و متخلّص به «یحیى» است. او متبحّر در علوم عقلی و نقلی و ریاضیات و هیئت و شعر بود و سالها در اصفهان حوزه درس داشت. اشعار او به خصوص در مداحی و مراثی اهل بیت علیهمالسلام مشهور است.
 | |
| نام کامل | میرزا یحیى مدرس بیدآبادى |
| زادروز | ۱۲۵۴ قمری |
| زادگاه | اصفهان |
| وفات | ۱۳۴۹ قمری |
| مدفن | اصفهان، تخت فولاد |
|
| |
| اساتید |
شیخ انصاری، آخوند کاشى، سید محمدهاشم چهارسوقی، میرزا محمدباقر خوانساری،... |
| شاگردان |
میرزا حسن وحید دستگردى، میرزا محمدحسن روضاتى، عباسعلى ادیب حبیبآبادى، میرزا محمدحسن روضاتى، شیخ اسماعیل کلباسى،... |
| آثار |
مرآت المصنف، دیوان اشعار،... |
محتویات
ولادت
میرزا یحیى بیدآبادى فرزند میرزا محمّداسماعیل، از احفاد ملا محمّدباقر محقّق سبزوارى، در حدود سال ۱۲۵۴ در اصفهان دیده به جهان گشود.
تحصیلات و استادان
میرزا یحیی مدرّس در اصفهان و نجف از محضر علماى بزرگى چون: شیخ محمدباقر مسجدشاهى، شیخ محمّدباقر واثق همدانى، سید محمدهاشم چهارسوقی، میرزا محمدباقر خوانساری، آخوند کاشى و شیخ انصارى بهرهمند گردید. علوم غریبه را نیز از ملاهادى سدهى فراگرفت. وى از نوابغ علم و ادب در دو قرن اخیر بود که در کلیه علوم ادبى و فقه و اصول استاد و در انواع حکمت از اشراقى و مشایى و ریاضى یگانه دوران و مخصوصاً در علوم غریبه و فلکیات متخصص و متبحر بود.
تدریس و شاگردان
مدرس بیدآبادی در مدرسهى میرزا حسین واقع در محله بیدآباد اصفهان و نیز همواره در منزل مسکونى خود در پهلوى مسجد سید اصفهان، حوزه درس گسترد و طلاب علوم در ادبیات و فقه و اصول و کلام و منطق و معانى و بیان به درسش حاضر و چندین نفر از بزرگان از مجلس درس او بیرون آمدهاند. از جمله شاگردانش مىتوان به این افراد اشاره نمود:
- میرزا حسن وحید دستگردى،
- میرزا محمدحسین ملاذ روضاتى،
- عباسعلى ادیب حبیبآبادى،
- میرزا محمدحسن روضاتى،
- شیخ اسماعیل کلباسى.
آثار و تألیفات
برخی از آثار و تألیفات میرزا یحیی مدرس بیدآبادی عبارتند از:
- مرآت المصنف، در احوال مرحوم میرزا محمدرضا کلباسى مؤلف «انیس اللّیل».
- دیوان اشعار، نزدیک به شش هزار بیت، که به طبع رسیده است.
وى در سخنسرایى نیز به مرتبهاى بلند نایل آمد و از معاریف شعراى عصر خود بود و به عربى و فارسى شعر مىگفته است. او در شعر تخلّص «یحیى» را برگزیده بود. نخستین شعرى که گفته در محضر فقیه اعظم شیخ انصارى استادش بوده که در معناى «حبیبى قمرٌ بل شمسٌ» بدیهتاً سروده است:
تشبیه رُخت به ماه کردم! شمسى و من اشتباه کردم
میرزا یحیی در ادبیات و سرودن اشعار عربى و فارسى مهارت داشت و اغلب اشعارش در مدح حضرات ائمه معصومین علیهمالسلام است که مورد توجّه مدّاحان و مرثیه سرایان بوده است. مدّاحان هر روز به منزل وى رفته و در دفاتر و بیاضهاى خود اشعار وى را ثبت مىکردهاند تا در مجالس روضه از آن بهره بگیرند. چندین سال مرثیهخوانى در اصفهان منحصر به اشعار او بوده است.
از جمله اشعار او این مسمّط است که در مورد ماه ذی الحجه و عید قربان گفته است:
جان خود قربان نمودن در ره جانان خوش است * بختی نفس از پی تقدیم این فرمان خوش است
هان به فرمان خلیل است از جلیل است ای ذبیحویژگیهای اخلاقی
میرزا یحیی مدرس بیدآبادی داراى اخلاق حمیده و صفات پسندیده بود و با وجودى که علّامهى دهر و جامع فضل و کمال بوده، هیچگاه در صدد شهرت نبود و همیشه با کمال زهد و ورع در گوشه انزوا و ریاضت بسر مىبرد.
او با خلوص عقیده بیشتر همّ خود را مصروف سرودن اشعار در مدح و مصیبت پیغمبر صلى الله علیه وآله و ائمه اطهار علیهم السلام مىنمود.
ایشان براى تحصیل معاش همواره به تحریرات شرعیه اشتغال داشته است و در خانهى مسکونىاش بدان کار همت مىگماشت.
وفات
مرحوم یحیی مدرس بیدآبادى، سرانجام در سن نزدیک به ۹۵ سالگى در روز چهارشنبه ۵ ذىقعده سال ۱۳۴۹ قمرى (۱۳۱۰ ش) پس از اداى نماز صبح در اصفهان وفات کرد. پیکر او را در تخت فولاد در تکیهى میرزا رفیعاء نایینى به خاک سپردند، که متأسفانه بعداً آن را تسطیح کرده و جزو اراضى فرودگاه قدیم اصفهان شد. اکنون تکیه میرزا رفیعا جزو اراضى فرودگاه (پایگاه هوایى بدر سپاه) است.
منابع
- تخت فولاد اصفهان، سید احمد عقیلی، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۳، ص۵۶.
- "میرزا یحیی مدرس بیدآبادی"، درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان، بازیابی: ۲۴ شهریور ۱۳۹۳.
- "شرح خودنوشت میرزا یحیی مدرس اصفهانی"، ارمغان، دوره نهم، آبان و آذر ۱۳۰۷، شماره ۸ و ۹؛ در دسترس در نور مگز، بازیابی: ۲۴ شهریور ۱۳۹۳.
