اهل‌البيت عليهم‌السلام امامتهم، حياتهم (کتاب)
 | |
| نویسنده | محمدعلی انصاری |
| موضوع | زندگینامه اهل‌البیت(ع) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
«أهل‌البیت علیهم‌السلام إمامتهم حیاتهم»، تألیف شیخ محمدعلی انصاری نویسنده معاصر، کتابی است به زبان عربی، که به موضوع زندگینامه اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و شناخت جایگاه امامت و ولایت آنان می‌پردازد. مؤلف در بیان مطالب، از آیات قرآن کریم و روایات شریفه از منابع شیعه و اهل سنت بهره برده است.
محتوای کتاب
کتاب با مقدمه ناشر و سپس مقدمه‌ای کوتاه از مؤلف آغاز و متن کتاب در قالب سه فصل زیر مطرح شده است:
فصل اول
نویسنده در فصل اول به شناخت معنایی و مصداقی «اهل‌بیت» پرداخته است؛ ایشان در ابتدا از جهت لغوی، معنای اهل، بیت و اهل‌بیت را معنا کرده سپس به معنای اصطلاحی آن از دیدگاه روایات و فقها اشاره کرده است.
از لحاظ مصداق، اهل‌بیت شامل امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و به تبع آنها شامل سایر ائمه(ع) می‌شود. مؤلف بر مدعای خویش از حدیث کساء و برخی از احادیث دیگر از منابع شیعه و عامه بهره جسته است.
بخش بعدی پیرامون خصائص اهل‌بیت(ع) است؛ اولین آن عصمت ایشان است؛ که آیه تطهیر دلالت صریح بر عصمت اهل‌بیت(ع) از هر گناه و اشتباهی دارد.
دومین آن، همسانی و همتایی اهل‌بیت(ع) با قرآن است، که مطابق روایتی از پیامبر اکرم(ص)، اهل‌بیت(ع) یکی از ثقلین می‌باشند، که این دو ثقل (ثقل اکبر و ثقل اصغر) هر دو اساس اسلام می‌باشند و دین به‌وسیله ایشان استوار می‌گردد.
سوم، برتری علمی اهل‌بیت(ع) بر سایر انسان‌ها است که حدیث ثقلین و تصریح برخی روایات پیامبر اکرم(ص) و مراجعه صحابه و خلفا به اهل‌بیت(ع) در امور مشکله، دلالت بر این اعلمیت دارد.
بخش آخر این فصل پیرامون احکام اختصاصی اهل‌بیت(ع) است، از جمله:
- وجوب مودّت ایشان به دلالت آیه شریفه «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی» (شوری: ۲۳) که به صراحت وجوب مودت ایشان را بر امت لازم می‌داند.
- حرمت بغض و دشمنی اهل‌بیت(ع) به دلیل روایت پیامبر اکرم(ص) که نسبت به امیرالمومنین علی(ع) فرمودند: غضب تو را کسی در دل ندارد الا منافق؛ و روایات دیگر از این دست که دال بر حرمت بغض ایشان است.
- ثبوت امامت و ولایت برای ایشان، که پیامبر اکرم(ص) در جای جای عمر شریف خود اعلام می‌داشتند امامان پس از من ایشان هستند و چنین خصوصیاتی دارند.
- وجوب اطاعت ایشان که در طول اطاعت از نبی اکرم(ص) است، به دلیل آیه شریفه «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» (نساء: ۵۹)، که اطاعت از ایشان را عین اطاعت از خدا و پیامبر دانسته است.
فصل دوم
نویسنده در فصل دوم، به بررسی تحلیلی حقیقت امامت پرداخته؛ ابتدا، امامت را در لغت از مصدر «أَمّ» و به معنای پیشاپیش و پیشی گیرنده قوم دانسته و در اصطلاح به معنای ریاست عامه (بالاصالة) در امور دین و دنیا بیان می‌دارد. سپس به بحث ضرورت نصب امام و کیفیت نصب ایشان می‌پردازد.
در موضوع نصب امام دو نظریه میان مسلمانان وجود دارد:
- نظریه تعمیم: به معنای عدم وجود نصّ راجع به نصب امام از طرف پیامبر اکرم(ص) و امکان نصب امام از طریق شوری یا تعیین اهل حل و عقد و مانند آن؛ که مؤلف با نقد ادله این نظریه، از طریق منابع اهل سنت، بی‌پایه و اساس بودن آن را اثبات می‌گرداند.
- نظریه تخصیص: راه منحصر در تعیین امام، تعیین به وسیله نصّ از جانب نبی اکرم(ص) یا امام قبلی است؛ و ادلّه انتصابی بودن امام در کتاب و سنت تبیین شده است و دلیل عقلی به لزوم عصمت امام تصریح دارد که علم به آن هم منحصر در خداوند متعال است، که مؤلف به تشریح و تحلیل هر یک از این ادله می‌پردازد.
فصل سوم
فصل سوم به تعداد ائمه دوازده‌گانه، دوازده زیر مجموعه دارد. این فصل به تبیین ویژگی‌ها و زندگینامه هر یک از اهل‌بیت(ع) اختصاص دارد.
نویسنده در ابتدا به تشریح زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) پرداخته است؛ اسماء و القاب آن حضرت، زمان تولد و شهادت ایشان، فضایل و مناقب و اتفاقات پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) و مصائبی که بر ایشان وارد شده از مهمترین محتوای این بخش از کتاب می‌باشد؛ ایشان پس از آن به تبیین زندگینامه و فضایل امیرالمومنین(ع) و اتفاقات مهم در طول زندگی ایشان اعم از مباحث امامت و حکومت و چگونگی جنگ‌های امیرالمؤمنین پرداخته است. سپس به تشریح زندگانی امام حسن مجتبی(ع) و ویژگی‌های شخصیتی ایشان، مدت حکومت ایشان و ماجرای صلح آن حضرت با معاویه اشاره دارد. در مرحله بعد به زندگانی امام حسین(ع) پرداخته و خصایص و خلقیات حضرت و اتفاقات مهم زندگی ایشان اعم از امتناع حضرت از بیعت با یزید و خروج و قیام امام حسین(ع) بر علیه حکومت بنی‌امیه و ماجرای کربلا را مورد تحلیل و بازبینی قرار می‌دهد. مؤلف سپس به‌همین شیوه کیفیت زندگانی هر یک از معصومین(ع) و وقایع مهم حیات ایشان را مورد تحلیل و تشریح قرار می‌دهد.
در انتهای کتاب فهرست آیات، احادیث و روایات، اشعار، اسماء انبیاء و ائمه، اَعلام، ملت‌ها و قبایل، مذاهب و فرق، اماکن و بلاد، اسماء حیوانات، کتب، مصادر کتاب و فهرست محتوای کتاب ذکر شده است.
منابع
- "اهل‌البیت علیهم‌السلام امامتهم حیاتهم"، ویکی نور.
