الرحيق المختوم (کتاب)
| نویسنده | صفی الرحمن مبارکفوری |
| موضوع | زندگینامه پیامبر اسلام |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
کتاب «الرَحیق المَختوم؛ بحثٌ فی السیرة النبویة»، تألیف شیخ صفى‌الرحمن مبارکفورى (متوفى، ۱۴۲۷ ق) از علماى هند، در شرح زندگی و سیره پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) است.
محتویات
مؤلف
صفى‌الرحمن بن عبدالله مبارکفورى، در ششم ژوئن ۱۹۴۳م، در دهکده‌اى از توابع مبارک‌پور هند به دنیا آمد. وی در ژانویه ۱۹۶۹م، در دانشکده فیض العلوم شهر سیونى به تدریس اشتغال ورزید و هم‌زمان در مسجد جامع سیونى خطابه ایراد مى‌کرد.
مبارکفورى در مجامع مسلمین کنفرانس مى‌داد و آنان را به اسلام آوردن از سر نو، دعوت مى‌کرد. در آنجا کمیته‌هایى تشکیل داد که اوضاع امور مسلمین را تحت نظر مى‌گرفت و راه‌هاى پیشرفت را به آنان مى‌نمود و در تمامى جوانب زندگى دینى و فکرى و فرهنگى و بازرگانى و در ایجاد وحدت کلمه میان مسلمانان، تأثیر بسزایى داشت.
از جمله آثار وی عبارتند از: الرحیق المختوم، شرح «أزهار العرب»؛ ترجمه رساله «المصابیح فى مسئلة التراویح»؛ ترجمه «الکلم الطیب»؛ ترجمه «الاربعین النَّوَویه» با شرح و توضیح.
معرفی کتاب
مبارکفورى از کتاب‌هاى متعدد سیره، تاریخ، اخلاق و... بهره برده و در کتاب «الرحیق المختوم» گوشه‌اى از شرح احوال مردم عرب پیش از اسلام و نیز گزارشی از حیات مبارک پیامبر خاتم (صلی الله علیه وآله) از بدو تولّد تا روز وفات آن حضرت را نگاشته است.
بخشهایى اندک از این کتاب حذف شده و برخى مطالب از جمله تصاویر و نقشه‌هایى که به درک دقیق غزوات و صحنه‌هاى نبرد در دوران خلفاى راشدین و نیز مکانهایى که حوادث تاریخى بزرگ اسلامى در آنها روى داده، کمک می‌کند، بدان اضافه گشته است.
کتاب «الرحیق المختوم» بارها به زبان فارسى ترجمه شده است، از جمله: ترجمه عبدالله خاموش‌هروی با عنوان «سیرة النبی (ص)»؛ ترجمه حامد فیروزی با عنوان «الگوی رحمت در سیرت رسول اکرم»؛ ترﺟمه ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﯽ ﻟﺴﺎﻧﯽ ﻓﺸﺎرﮐﯽ با عنوان «خورشید نبوت»؛ ترجمه محمد بهاءالدین حسینی با عنوان «باده ناب».
محتوای کتاب
برخی موضوعات و مباحث متعدد مطرح شده در این کتاب چنین است:
نسب شریف پیامبر اکرم (ص)، ازدواج پیامبر (ص) با خدیجه، جریان نزول وحى به آن حضرت، ادوار دعوت پیامبر(ص) به اسلام، هجرت مسلمانان به حبشه، عام الحزن، عرضه اسلام به قبائل و افراد، ماجرای إسراء و معراج، بیعت عقبه اول و عقبه دوم، طلیعه‌هاى هجرت، دار الندوة، هجرت پیامبر به مدینه، بنا نهادن جامعه‌اى جدید در مدینه، پیمان با یهود، غزوات و سریه‌هاى قبل از جنگ بدر، غزوه بدر، توطئه ترور رسول خدا(ص)، جنگ احد، جنگ احزاب، صلح حدیبیه، نامه‌هاى پیامبر(ص) به پادشاهان دیگر کشورها، جنگ خیبر، جنگ موته، فتح مکه، جنگ حنین، جنگ تبوک، سنة الوفود، حجّة الوداع، آخرین سریه، جریان رحلت پیامبر(ص)، همسران پیامبر (ص) و برخی صفات و مکارم اخلاق پیامبر (ص).
لازم به ذکر است مبارکفوری که از نویسندگان اهل سنت است، به نظر می رسد در گزارش برخی وقایع تاریخ اسلام امانت را رعایت نکرده، بلکه جانبدارانه و از روی تعصب مطالب را ذکر نموده است. چنانکه هنگام ذکر نام ابوبکر تعبیر «رضی الله عنه» به کار برده، ولی در هیچ موضعی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام چنین یاد نکرده است! از جمله در ماجرای لیلةالمبیت از ایثار امام علی علیه السلام و فضیلت او -که در کتب معتبر اهل سنت نیز مشهور است- به سادگی گذشته، و در عوض در مدح ابوبکر و حضور او در غار همراه پیامبر قلم‌فرسایی کرده است.
از موارد دیگر، جریان ابلاغ سوره برائت در سال نهم هجری است، که -بر اساس منابع شیعه و اهل سنت-، پيامبر صلى الله عليه و آله ابتدا به ابوبكر مأموريت داد تا آياتى از آن را بر مردم مكه بخواند. امّا وقتى او به نزديك مكّه رسيد، جبرئيل از سوى خدا پيام آورد كه تلاوت آيات را بايد كسى انجام دهد كه از خاندان پيامبر باشد. آن حضرت، على عليه السلام را مأمور اين كار كرد و فرمود: من از او هستم و او از من است. على عليه السلام در وسط راه آيات را از ابوبكر گرفت و به مكّه رفت و ابوبکر با ناراحتی به مدینه برگشت و از سبب این کار پرسید. در حالی که مؤلف در کتاب حاضر می گوید: پیامبر ابوبکر را امیر الحاج قرار داد؛ و بعد که اوایل سوره برائت نازل شد، رسول اللّه (ص) علی بن ابی طالب را برای ابلاغ آن فرستاد؛ و علی (ع) در راه به ابوبکر رسید. ابوبکر پرسید: امیری یا مأمور (فرمانده ای یا تحت فرمان من)؟ علی (ع) گفت: مأمورم؛ سپس آن دو با هم به مکه رفتند و ابوبکر با مردم حج گزارد و علی (ع) سوره برائت را ابلاغ کرد.
منابع
- "الرحیق المختوم"، ویکی نور.
- کتاب الرحیق المختوم، صفی‌الرحمن المبارکفوری.
