اعمال ماه ذی القعده

ماه ذی القعده ماه یازدهم از ماه‌های قمری، از ماه‌های حج و نیز از ماه‌های حرام است. این ماه به ماه اجابت دعا معروف است و ادعیه و نمازها و اذکار مستحبی دارد.

1. از مهمترین اعمال در این ماه، توبه کردن از اعمال گذشته است.
2. روزه روزهای پنج شنبه، جمعه و شنبه از ماههای حرام مستحب می باشد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: کسی که سه روز از ماه حرام، پنج شنبه، جمعه و شنبه را روزه بگیرد خداوند عبادت یک سال را برای او می نویسد. شیخ بزرگوار علی بن ابراهیم قمی فرموده در ماههای حرام گناه ها و حسنات دوچندان می شود.
3. از کارهای مهم این ماه، عمل کردن به دستورالعمل شب نیمه این ماه است. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: شب پانزدهم ذی القعده، شب مبارکی است. خداوند در آن با رحمت به بندگان مؤ منش می نگرد. پاداش کسی که در آن با عمل از خداوند فرمانبرداری کند، مانند پاداش صد روزه دار ملازم مسجد که به اندازه یک چشم بهم زدن نیز نافرمانی خدا را ننموده اند، می باشد. بنابراین انسان باید در نیمه شب، مشغول طاعت خداوند شده و به دعا و نماز بپردازد.
4. روز بیست وسوم ذی القعده سال ۲۰۳ قمری، به قولی شهادت امام رضا علیه السّلام واقع شده و زیارت آن حضرت از نزدیک و دور مستحبّ است.
5. کار مهم در این ماه، آگاهی از نعمت هایی است که خداوند در روز «دحو الارض» (بیست و پنجم ذی القعده) یعنی روز گسترش زمین، به بشر ارزانی داشته است؛ زیرا آگاهی از نعمت و کم و کیف آن اولین مرتبه شکر است. در روایات زیادی آمده است که در این روز، کعبه نصب گردیده، زمین گسترده شده، آدم (علیه السلام) پایین آمده است، خلیل و عیسی علیهما السلام متولد شده اند و رحمت پخش شده است. از امیرالمؤمنین (علیه السلام) روایت شده است که فرموده اند: اولین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست و پنجم ذی القعده بود. کسی که این روز را روزه داشته و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را در عبادت باشد، خواهد داشت.
6. برای این روز جز روزه و عبادت و ذکر خدا و غسل، دو عمل دیگر وارد است: اوّل: نمازی که در کتاب های علمای شیعه روایت شده و آن دو رکعت است در وقت بالا آمدن آفتاب تا پیش از گذشتن از وقت ظهر، در هر رکعت پس از سوره حمد پنج مرتبه سوره شمس خوانده شود، و پس از سلام بگوید: «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ». آنگاه دعا کند و بخواند: «یا مُقِیلَ الْعَثَراتِ، أَقِلْنِى عَثْرَتِى، یا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ، أَجِبْ دَعْوَتِى، یا سامِعَ الْأَصْواتِ اسْمَعْ صَوْتِى وَ ارْحَمْنِى، وَ تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتِى وَ مَا عِنْدِى؛ یا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکرامِ». دوّم: خواندن دعایی که شیخ در کتاب «مصباح» فرموده: خواندن آن مستحبّ است: «اَللَّهُمَّ دَاحِیَ الْکَعْبَةِ، وَ فَالِقَ الْحَبَّةِ، وَ صَارِفَ اللَّزْبَةِ، وَ کَاشِفَ کلِّ کرْبَةٍ، أَسْأَلُک فِى هٰذَا الْیوْمِ مِنْ أَیامِک الَّتِى أَعْظَمْتَ حَقَّها...، أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ عَبْدِک الْمُنْتَجَبِ...؛ وَ أَعْطِنا فِى یوْمِنا هٰذَا مِنْ عَطائِک الْمَخْزُونِ غَیرَ مَقْطُوعٍ وَ لَا مَمْنُوعٍ، تَجْمَعُ لَنا بِهِ التَّوْبَةَ، وَ حُسْنَ الْأَوْبَةِ...».

منابع

• مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۶۱۳-۶۲۰.
• آداب معنوی؛ ۲۰۰۰ عمل مستحب و مکروه، روح‌الله ابرقویی، قم، نشر حرم، ۱۳۸۱.