ثوبان بن بجدد
ابوعبداللَّه ثَوبان بن بُجدُد، مولى و آزاد شده رسول خدا صلى الله علیه و آله و از صحابی آن حضرت است. وى اصالتاً اهل یمن بوده؛ البته برخی او را اهل سِراة (مکانی بین مکه و یمن) و برخی اهل حِمیَر دانسته اند.
ثوبان اسیر و برده مسلمانان شده بود؛ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله او را خرید و آزاد کرد و فرمود: «اگر خواستى به خانواده‌‌ات بپیوند که از آنان هستى و اگر میل داشتى نزد ما بمان و از خاندان ما باش». او ماندن در خدمت پیامبر صلى الله علیه و آله را برگزید و در سفر و حضر با آن حضرت بود.[۱] ابونُعَیم اصفهانی (متوفی ۴۳۰ ق) او را از عارفان اهل بصیرت دانسته است.
به روایت برخی مفسران، نزول آیه «و من یُطع الله و الرسول فاولئک مع الذین أنعم الله علیهم من النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حَسُن أولئک رفیقاً» (سوره نساء، ۶۹) درباره وی دانسته شده است که به دلیل علاقه شدید به پیامبر صلی الله علیه وآله، نگران جدایی از آن حضرت در قیامت بود.[۲]
ثوبان محدث بود و از پیامبر اکرم ۱۲۸ حدیث نقل کرده است. از روایاتی که از ثوبان رسیده است می‌توان به علاقه او به رسول خدا و اهل بیت علیهم‌السّلام پی برد؛ از جمله روایت «النظر إلى وجه علی عبادة؛ نظر افکندن به چهره على (علیه السلام) عبادت است».[۳]
جماعتی از تابعین نیز مانند شدّاد بن أوس انصاری، جُبَیْر بن نُفَیْر حَضْرَمی، ابو ادریس خَولانی، ابو سلام أسود حبشی و ابو اسماء رَحْبی، از او روایت کرده اند.
ثوبان تا زمان رحلت رسول اکرم صلى الله علیه و آله در مدینه بود و پس از آن به رمله رفت؛ در آنجا خانه‌اى ساخت و در مصر و حُمص نیز خانه‌هایى بنا کرد. او سرانجام در سال ۵۴ هجرى در حمص درگذشت.
پانویس
منابع
- سرزمین پیامبران، سید ابراهیم سید علوى، نشر مشعر، تهران، ۱۳۸۵، ص ۱۷۴.
- دانشنامه جهان اسلام، ج۱، مدخل "ثَوْبان بن بُجدُد" از معصومه اسماعیلی.
- فرهنگ قرآن، برگرفته از مقاله "ثوبان مولی رسول الله".
