آیه 1 سوره لیل
| <<1 | آیه 1 سوره لیل | 2>> | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
قسم به شب تار هنگامی که (جهان را در پرده سیاه) بپوشاند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- يغشى: غشى: پوشاندن و فراگرفتن «غشيه الامر: غطاه».[۱]
نزول
از طریق حکم بن ابان از عکرمة او از ابن عباس روایت کند که مردى داراى باغ و درخت‌هاى خرمائى بود. شاخه یکى از آن درخت ها به طرف خانه مرد فقیرى کشیده می‌شد و آن مرد فقیر صاحب عیال و اولاد بود. مرد صاحب باغ هر وقت داخل خانه می‌شد، بالاى درخت مزبور می‌رفت و از خرما می‌خورد و بسا اتفاق مى افتاد که خرماى درخت مزبور به خانه آن مرد فقیر هم می‌ریخت و کودکان او می‌خوردند ولى صاحب باغ وقتى این منظره را می‌دید از درخت به زیر مى آمد و خرماى ریخته را جمع می‌کرد و اگر در دهان کودکان آن مرد فقیر هم می‌دید با انگشتان خود خرماها را از دهان آنها خارج می‌کرد.
مرد فقیر شکایت نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله برد. پیامبر صاحب باغ را خواست، فرمود: آن یک درخت خرما را که شاخه آن به طرف خانه آن مرد فقیر است به من بفروش که در ازاء آن، درختى در بهشت به تو می‌دهم.
صاحب باغ گفت: یا رسول الله من داراى درخت‌هاى خرماى زیاد هستم ولى این یک درخت را زیاد دوست می‌دارم زیرا میوه آن بهتر و زیادتر است. مرد دیگرى گفتار رسول خدا صلی الله علیه و آله را با صاحب باغ مى شنید. صاحب باغ وقتى از نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله بدون موافقت بیرون آمد. آن مرد دیگر به او گفت: چرا فرمایش پیامبر را قبول نکردى و سپس به او گفت: اگر من آن یک درخت را با چهل درخت باغ خودم از تو بخرم به من مى فروشى؟ گفت: می‌فروشم.
آن مرد یک درخت خرما را از صاحب باغ خرید و عده اى را نیز به شهادت گرفت سپس نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا رسول الله من آن یک درخت را از صاحب باغ خریده ام و آن را در ازاء یک درخت در بهشت به شما مى بخشم سپس پیامبر نزد مرد فقیر رفت و به او فرمود که آن یک درخت از آن تو و عیال و فرزندانت خواهد بود سپس این آیه با تمام آیات این سوره نازل گردید.[۲] اگر چه این حدیث، غریب و دور از واقع به نظر مى آید.[۳]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
سیمای سوره ليل
اين سوره بيست و يك آيه دارد و در مكّه نازل شده است.
نام سوره، برگرفته از آيه اول است كه با سوگند به شب هنگام آغاز شده است.
سوگند با تأكيد به تفاوت تلاش‌ها و انگيزه‌هاى بشرى آغاز و با بيان قانون مكافات عمل ادامه مى‌يابد. قانونى كه احسان به ديگران را اساس گشايش در كارها و بخل و بزرگى‌طلبى را عامل دشوار شدن امور انسان معرفى مى‌كند.
ادامه سوره به سنّت عام هدايت الهى اشاره داشته و سرانجام آنان را كه به انذار الهى توجّه نمى‌كنند، آتش دوزخ و فرجام اهل تقوا را آزادى از آن بيان مى‌كند. البتّه متّقيانى كه اهل زكات هستند و انگيزه‌اى جز رضاى الهى ندارند، كه خداوند نيز اسباب خشنودى آنان را فراهم مى‌سازد.
جلد 10 - صفحه 505
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى «1» وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّى «2» وَ ما خَلَقَ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى «3» إِنَّ سَعْيَكُمْ لَشَتَّى «4»
«1» به شب سوگند، آنگاه كه (زمين را در پرده‌ى سياه) فرو پوشاند. «2» به روز سوگند، آنگاه كه روشن شود. «3» سوگند به آن كس كه نر و ماده را آفريد. «4» همانا تلاشهاى شما پراكنده است.
نکته ها
در حديث مى‌خوانيم: خداوند به هر چه از مخلوقاتش كه بخواهد، حق دارد سوگند ياد كند ولى مردم بايد تنها به خدا سوگند ياد نمايند. «1»
«شتى» جمع «شتيت» به معناى متفرّق است. سوگند، تنها براى تفاوت سعى‌ها نيست، زيرا كه اين تفاوت بر همه روش است، بلكه سوگند به خاطر نتايج و آثار متفاوت كارها است.
سايه‌ى شب يك نعمت بزرگ است كه در آن تعديل حرارت، آسايش جسم، آرامش روح و نيايش‌هاى خالصانه انجام مى‌گيرد.
پیام ها
1- زمان، امرى مقدّس و قابل سوگند است. «وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى»
2- هم به نشانه‌هاى آفاقى توجه كنيد، وَ اللَّيْلِ ... وَ النَّهارِ هم به نشانه‌هاى انفسى.
«1». تفسير نورالثقلين.
جلد 10 - صفحه 506
«وَ ما خَلَقَ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى»
3- نظام زوجيّت در حيوان و انسان، نشانه قدرت و حكمت خداوند است. «ما خَلَقَ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى»
4- تفاوت مهر يا قهر خداوند حكيمانه و عادلانه است نه گزاف، زيرا تلاشهاى شما انسانها گوناگون است. «إِنَّ سَعْيَكُمْ لَشَتَّى»
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج12، ص252
- پرش به بالا ↑ تفسیر ابن ابى حاتم و دیگران از علماء عامه.
- پرش به بالا ↑ ابن کثیر.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
