آیه 44 سوره اعراف
| <<43 | آیه 44 سوره اعراف | 45>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و بهشتیان دوزخیان را ندا کنند که آنچه پروردگارمان به ما وعده داد (از مقامات بهشتی) ما به حق و حقیقت یافتیم، آیا شما نیز بدانچه پروردگارتان وعده داد (از عذاب دوزخ) به حقیقت رسیدید؟ گویند: بلی. آن گاه میان آنها منادیی ندا کند که لعنت خدا بر ستمکاران باد.
و بهشتیان، دوزخیان را آواز می دهند که ما آنچه را که پروردگارمان به ما وعده داده بود، حق یافتیم، آیا شما هم آنچه را که پروردگارتان وعده داده بود، حق یافتید؟ گویند: آری؛ پس آواز دهنده ای در میان آنان آواز دهد که لعنت خدا بر ستمکاران باد.
و بهشتيان، دوزخيان را آواز مى‌دهند كه: «ما آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود درست يافتيم؛ آيا شما [نيز] آنچه را پروردگارتان وعده كرده بود راست و درست يافتيد؟» مى‌گويند: «آرى.» پس آوازدهنده‌اى ميان آنان آواز درمى‌دهد كه: «لعنت خدا بر ستمكاران باد.»
بهشتيان دوزخيان را آواز دهند كه ما به حقيقت يافتيم آنچه را كه پروردگارمان وعده داده بود، آيا شما نيز به حقيقت يافته‌ايد آنچه را كه پروردگارتان وعده داده بود؟ گويند: آرى. آنگاه آوازدهنده‌اى در آن ميان آواز دهد كه لعنت خدا بر كافران باد؛
و بهشتیان دوزخیان را صدا می‌زنند که: «آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود، همه را حق یافتیم؛ آیا شما هم آنچه را پروردگارتان به شما وعده داده بود حق یافتید؟!» گفتند: «بله!» در این هنگام، ندادهنده‌ای در میان آنها ندا می‌دهد که: «لعنت خدا بر ستمگران باد!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«حَقّاً»: حال یا مفعول دوم است. «أَذَّنَ»: صدا زد. ندا در داد. «مُوَذِّنٌ»: ندا دهنده. این ندا دهنده شاید فرشته‌ای یا انسانی باشد.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ نادى أَصْحابُ الْجَنَّةِ أَصْحابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قالُوا نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ «44»
و اهل بهشت، دوزخيان را صدا زنند كه ما آنچه را پروردگارمان وعده داده بود، حقّ و راست يافتيم (و به آن رسيديم)، آيا شما وعده‌هاى پروردگارتان را حقّ يافتيد؟ (ما در لذّت و نعمتيم، آيا شما هم در رنج و عذابيد؟) گويند: آرى. پس منادى ميان آنان اعلام كند كه لعنت خدا بر ستمكاران باد.
«1». نهج‌البلاغه، حكمت 150.
جلد 3 - صفحه 69
نکته ها
در اينكه مؤذّنِ قيامت چه كسى است اقوالى بيان شده، از جمله: خداوند، اسرافيل، جبرئيل، مأموران جهنّم و مأموران بهشت؛ امّا در روايات شيعه «1» و برخى احاديث اهل‌سنّت (مانند روايات حاكم حَسكانى) مى‌خوانيم كه آن مؤذّن، حضرت على عليه السلام است، همان گونه كه سوره برائت را كه شامل اعلام برائت از مشركين در دنيا بود در مكّه خواند، قرائت قطعنامه‌هاى برائت و لعنت الهى نسبت به مشركان، در آخرت نيز از زبان على عليه السلام خواهد بود. «2» همچنان كه به بهشتيان نيز آن حضرت سلام خواهد داد. «3»
پيامبر صلى الله عليه و آله پس از جنگ بدر، خطاب به كشته‌ى مشركان فرمود: «انّا وجدنا ما وعد ربّنا حقّاً فهل وجدتم ما وعد ربّكم حقّاً»، اصحاب سؤال كردند: چگونه با اجسادى كه مرده‌اند تكلّم مى‌كنيد؟ حضرت فرمودند: «به خدا سوگند! همه‌ى آنان كلام مرا بهتر از شما شنيدند.
چنانكه حضرت على عليه السلام نيز كشته‌هاى خوارج را با همين آيه مورد خطاب قرار دادند». «4»
پیام ها
1- در قيامت، بهشتيان و دوزخيان با يكديگر گفتگو مى‌كنند. وَ نادى أَصْحابُ الْجَنَّةِ أَصْحابَ النَّارِ ... بهشت و جهنّم به گونه‌اى است كه بهشتيان پس از استقرار، مى‌توانند از دوزخيان خبر بگيرند.
2- در قيامت مؤمنان و كافران، وعده‌هاى الهى را حقّ و عملى مى‌يابند. «قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا»
3- خداوند توسط اهل بهشت، از دوزخيان اعتراف مى‌گيرد، تا شرمندگى و فشار بيشترى بر آنان وارد شود. «5» «قالُوا نَعَمْ»
«1». تفسير نورالثقلين.
«2». تفسير نمونه.
«3». تفسير اثنى‌عشرى.
«4». تفسير اثنى‌عشرى.
«5». تفسير الميزان.
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 70
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ نادى أَصْحابُ الْجَنَّةِ أَصْحابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قالُوا نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ (44)
بعد از آن گفتگوى اهل بهشت و جهنم را با هم بعد از استقرار بيان فرمايد:
وَ نادى أَصْحابُ الْجَنَّةِ: و ندا كنند اهل بهشت بر وجه فرح و سرور، أَصْحابَ النَّارِ: اهل جهنم را بر سبيل شماتت و سرزنش، أَنْ قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا: اينكه بتحقيق يافتيم ما و رسيد به ما جميع آنچه وعده فرمود پروردگار ما در كتب منزله و السنه انبيا به راستى و درستى از معاد و ثواب
جلد 4 صفحه 72
ايمان و عمل صالح. فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا. پس آيا شما يافتيد آنچه وعده فرموده بود آفريدگار شما حق ثابت از عقوبات و عذاب كفر و شرك و انكار معاد جسمانى و بعث و حساب و نعيم جنت و ساير موعودات سبحانى.
قالُوا نَعَمْ: گويند اهل جهنم يكدفعه بلى، كل جزء از احوال معاد جسمانى و حشر و نشر و صراط و سؤال و ميزان و اقسام عذاب را بتحقيق يافتيم. فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ: پس ندا كند منادى به صوت بلند ممدود بين فريقين به محض اتمام قولشان، أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ: بتحقيق لعنت خدا و انواع عقوبات او باد بر ستمكاران كه كفر را بر ايمان و عصيان را بر طاعت و كفران را بر شكران اختيار كردند.
تبصره: مفسرين را در اين مؤذن اقوالى است: 1- ذات احديت الهى. 2- اسرافيل. 3- جبرئيل. 4- خزنه جهنم. 5- خزنه بهشت. 6- متفق عليه خاصه و عامه، منادى به لعن بر اهل نيران و به سلام عليكم بر اهل جنان، حضرت امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السّلام است. روايت در كافى- قمى از حضرت كاظم عليه السّلام عياشى از حضرت رضا عليه السّلام مجمع، معانى، صافى، جوامع، منهج، نورالثقلين، برهان، و غيره: قال امير المؤمنين عليه السّلام: انا ذلك المؤذّن. «1» و ايضا عن الرّضا عليه السّلام قال: المؤذّن امير المؤمنين عليه السّلام يؤذّن اذانا يسمع الخلايق. «2» امّا عامّه- 1- ابو القاسم حسكانى باسناده از محمد بن حنفيه از پدرش على عليه السّلام كه فرمود: انا ذلك المؤذّن «3» 2- از ابن عباس: انّ لعلىّ عليه السّلام فى كتاب اللّه اسماء لا يعرفها النّاس قوله فاذّن مؤذّن بينهم، فهذا المؤذّن علىّ عليه السّلام يقول الا لعنة اللّه على الّذين كذّبوا بولايتى و استخفّوا بحقّى «4» ابن عباس گويد: براى حضرت على عليه السّلام در كتاب خدا نامهائى است كه نمى‌شناسند مردم، از جمله: فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ، اين مؤذن، حضرت على
«1» اصول كافى، جلد اوّل، كتاب الحجّة، صفحه 426، حديث 70- تفسير نورالثقلين، جلد دوّم، صفحه 32، حديث 122 تا 125 تفسير عيّاشى، جلد دوّم، صفحه 17، حديث 41.
«2» اصول كافى، جلد اوّل، كتاب الحجّة، صفحه 426، حديث 70- تفسير نورالثقلين، جلد دوّم، صفحه 32، حديث 122 تا 125 تفسير عيّاشى، جلد دوّم، صفحه 17، حديث 41.
«3» به كتاب شريف احقاق الحق، جلد 3، صفحه 393، (پاورقى) رجوع شود.
«4» به كتاب شريف احقاق الحق، جلد 3، صفحه 394 (پاورقى) رجوع شود.
جلد 4 صفحه 73
عليه السّلام است، آگاه باشيد لعنت خداوندى و دورى رحمت سبحانى باد بر كسانى كه تكذيب نمودند به ولايت من و استخفاف كردند به حق من.
تتمه: در كتب مغازلى و مناقب ثبت شده كه در جنگ خوارج صناديد قريش مقتول افتاده. حضرت امير عليه السّلام به خطاب بلند مانند پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: انّا وجدنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا. صحابه عرض كردند: چگونه تكلم به اجساد بلا روح نمائى؟
فرمود: به خدا قسم همه كلام ما را شنيدند بهتر از شما.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ نادى أَصْحابُ الْجَنَّةِ أَصْحابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قالُوا نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ (44)
ترجمه
و ندا كنند اهل بهشت اهل دوزخ را كه بتحقيق يافتيم ما آنچه؟؟؟
جلد 2 صفحه 428
داد ما را پروردگارمان حق پس آيا يافتيد شما آنچه را وعده كرد پروردگارتان حق گويند بلى پس ندا كند ندا كننده ميان ايشان كه لعنت خدا بر ستمكاران.
تفسير
تعبير از مستقبل بماضى براى اشاره بتحقّق وقوع معنى است و اين سؤال را براى اظهار مسرّت و افتخار خودشان و توبيخ و شماتت آنها ميكنند و اينكه در اول وعدنا ربّنا فرموده و در ثانى وعد ربّكم و نفرموده است وعدكم ربّكم فيض ره فرموده براى آنستكه مواعيد الهيّه از حشر و نشر و ثواب و عقاب و حساب و كتاب و غيرها مخصوص بآنها نبوده و آنها تكذيب همه را مينمودند و بنظر حقير براى آنستكه لفظ وعد با آنكه مناسب با خير است مخصوص بشر نشود چون غالبا از آن تعبير بوعيد ميكنند و الّا بايد در اول هم وعد ربّنا فرموده باشد و مراد از ستمكاران كفارند كه در آيه بعد بيان شده است و مؤذّن بر طبق روايات معتبره حضرت امير المؤمنين (ع) است و قمّى ره علاوه فرموده كه صوت آنحضرت را تمام خلق ميشنوند ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ نادي أَصحاب‌ُ الجَنَّةِ أَصحاب‌َ النّارِ أَن قَد وَجَدنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا فَهَل وَجَدتُم ما وَعَدَ رَبُّكُم حَقًّا قالُوا نَعَم فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَينَهُم أَن لَعنَةُ اللّه‌ِ عَلَي الظّالِمِين‌َ (44)
و ندا ميكنند اصحاب بهشت اصحاب آتش را که ما يافتيم آنچه را که پروردگار ما بما وعده داده بود حقا راست و محقق بود وعده او آيا شما هم يافتيد آنچه را که پروردگارتان بشما وعده داده بود گفتند اهل آتش بلي ما هم يافتيم و اعلام‌كننده‌اي بين اهل بهشت و نار ندا درميدهد که لعنت الهي بر ظالمين است.
وَ نادي أَصحاب‌ُ الجَنَّةِ أَصحاب‌َ النّارِ اينکه يك نوع سرزنش و بقول ما سركوفت است که اهل بهشت باهل جهنم ميزنند که ما تصديق انبياء كرديم و ايمان آورديم و اعمال صالحه بجا آورديم و نتيجه آنها را که انبياء از جانب خدا خبر داده بودند گرفتيم که تمام وعده‌هاي الهي حق و صدق بوده أَن قَد وَجَدنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا آيا شما هم آنچه پيغمبران از جانب خدا خبر داده بودند که كفر و عناد و طغيان و ظلم و مخالفت و معصيت مورث جهنم و عذاب و آتش ميشود و شما باور نميكرديد فَهَل وَجَدتُم ما وَعَدَ رَبُّكُم حَقًّا ديدند که فرمايشات آنها همه راست و حق بود قالُوا نَعَم اقرار و اعتراف ميكنند حال بايد بچشيم طعم عذاب را.
فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَينَهُم اخبار بسياري از تفسير علي بن ابراهيم و كافي كليني و من لا يحضر فقيه و تفسير عياشي و طبرسي از حضرت امير المؤمنين عليه السّلام و حضرت
جلد 7 - صفحه 325
باقر عليه السّلام و حضرت رضا عليه السّلام و إبن عباس وارد شده که مؤذّن امير المؤمنين عليه السّلام است که نداي او را جميع خلائق ميشنوند أَن لَعنَةُ اللّه‌ِ عَلَي الظّالِمِين‌َ در بعض اخبار مذكوره ظالمين تفسير شده بكساني که تكذيب كردند ولايت امير المؤمنين عليه السّلام را و استخفاف كردند حق آن بزرگوار را و معلوم است اينها مصداق اتم‌ّ ظالمين هستند و جمع محلي بالف و لام افاده عموم دارد شامل جميع ظالمين بانبياء و ائمه اطهار (ع) و غير آنها از كساني که استحقاق لعن دارند ميشود لعنهم اللّه، و شاهد بر اينکه دعوي آيه بعد است که تفسير ميفرمايد ظالمين را که كيانند.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 44)- از این آیه استفاده می‌شود که بهشتیان و دوزخیان از جایگاه خود می‌توانند با یکدیگر سخن بگویند نخست می‌گوید: «بهشتیان، دوزخیان را مخاطب ساخته و صدا می‌زنند که ما وعده پروردگار خویش را حق یافتیم، آیا شما هم به آنچه خدا به وسیله فرستادگانش وعده داده بود، رسیدید؟» (وَ نادی أَصْحابُ الْجَنَّةِ أَصْحابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقًّا).
در پاسخ «می‌گویند: آری» همه را عین حقیقت دیدیم (قالُوا نَعَمْ).
سپس اضافه می‌کند: «در این هنگام ندا دهنده‌ای در میان آنها ندا در می‌دهد (آنچنان که صدای او به گوش همگان می‌رسد) که: لعنت خدا بر ستمگران باد» (فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الظَّالِمِینَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
